Việc lấy gà trống làm biểu tượng dân tộc xuất phát từ lối chơi chữ hóm hỉnh của người Pháp. Tổ tiên của người Pháp là người Gô-loa (Gaulois), trong tiếng Latinh viết là Gallus, còn có nghĩa là “gà trống”.
Tiếng Pháp hiện đại, cũng như tiếng Ý, Bồ Đào Nha, Tây Ban Nha, Romania, đều xuất phát từ tiếng Latinh bình dân, từng được sử dụng ở Đế quốc La Mã. Tiếng Pháp phát triển từ Gaul-Roman, loại tiếng Latinh tại Gaul, hay chính xác hơn là tại Bắc Gaul. Vì vậy, có thể giải thích được tại sao người Pháp lại lấy danh từ chỉ tổ tiên mình trong tiếng Latinh làm biểu tượng.
Một lý do nữa là, gà trống là loài vật thiết yếu của vùng nông thôn nước Pháp từ lâu đời. Nó được ví như “đồng hồ báo thức” và “người giám hộ”. Hàng ngày, những chú gà trống thức dậy cất cao tiếng gáy gọi bình mình, tung tăng đi vòng quanh trang trại để bảo vệ bầy đàn.
Hình ảnh chú gà trống Gô-loa trong chiều dài lịch sử nước Pháp
Hình ảnh chú gà trống Gô-loa dũng cảm, cảnh giác và oai vệ với mào đỏ rực, đuôi dài xám xanh, cong lên như những thanh đoản kiếm đã trở thành biểu tượng của nước Pháp từ xa xưa. Thời trung cổ, gà trống Gô-loa là biểu tượng tôn giáo, thể hiện niềm hy vọng và đức tin của người Pháp. Hình ảnh những chú gà trống thường xuất hiện trên các tháp canh, tháp chuông nhà thờ. Các vương triều thời kỳ Phục Hưng có các bản chạm khắc và đồng tiền đều mang hình ảnh gà trống.
Từ năm 1870 đến năm 1940, cánh cổng sắt của điện Elysées (Phủ tổng thống ngày nay) được trang trí bằng một con gà trống, nên gọi là “Cổng gà trống”. Ngày nay, khách du lịch tới Pháp vẫn có thể chiêm ngưỡng cánh cổng này cũng như tìm thấy biểu tượng gà trống ở bảo tàng Louvre thâm trầm hay cung điện Versailles cổ kính.
Trong chiến tranh thế giới lần thứ 2, chú gà trống Gô-loa còn xuất hiện trên lá cờ và chiếc mũ đỏ của các chiến sĩ cách mạng Pháp, tượng trưng cho lòng dũng cảm của người dân nước này.
Ngày nay, “gà trống Gô-loa” vẫn là biểu tượng của các đoàn vận động viên quốc gia Pháp trong các cuộc đua tài thể thao quốc tế, trong đó có bóng đá. Gà trống là loài vật đúng giờ, luôn cảnh giác và dũng cảm, giống với tính cách của người dân Pháp. Gà trống Gô-loa còn là biểu tượng của sự chân thành và tươi sáng.
Biểu tượng về con gà
Trên thực tế, không chỉ có Pháp chọn những chú gà là biểu tượng của mình, mà đối với rất nhiều quốc gia gà trống đóng 1 vai trò vô cùng quan trọng.
Ví dụ như Hy Lạp sau khi tiếp xúc với văn hóa Ba Tư cũng sử dụng thuật ngữ "chim Ba Tư" (ý chỉ gà trống) do tầm quan trọng cũng như công năng của gà trống trong xã hội Ba Tư.
Hay như trong nhiều truyện cổ tích châu Âu lưu truyền rằng, ma quỷ hay chuyện xấu sẽ chạy trốn thật xa khi nghe phải tiếng gáy của gà trống.
Điều này cũng tương đối giống với 1 số nước châu Á, đôi khi còn được xưng tụng làm thần (Thần Kê) hay được coi là 1 trong 12 con giáp, tượng trưng cho các nước phương Đông. Tại Indonesia, gà trống đóng vai trò vô cùng quan trọng trong nghi lễ hỏa táng của đạo Hinđu.
Còn tại Nhật Bản, người dân nơi đây coi chúng là loài vật linh thiêng, thường được gắn với những câu chuyện thần thoại trong lịch sử. Một trong những câu chuyện nổi tiếng nhất có thể kể đến là:
Nữ thần Mặt Trời Amaterasu vì phẫn nộ trước những hành động ngang ngược, vô lối của em trai mình là thần Bão Tố Susano nên đã lánh vào 1 Thiên Nham (hang trời) rồi lấp kín đường vào, khiến khắp nhân gian bị bao trùm màn đêm u ám, tối tăm.
Lo lắng trước tình hình đó, các vị thần khác đã họp nhau và tìm cách đưa nữ thần Amaterasu ra khỏi hang, mang ánh sáng trở lại mặt đất. Và cuối cùng, họ thống nhất là dùng những con gà trống tốt nhất, khỏe nhất, thi nhau gáy để mời gọi lại nữ thần. Kết hợp thêm 1 vài mưu mẹo khác, chư thần cuối cùng đã đưa được Amaterasu trờ lại.
