Cây này trồng nhiều ở Việt Nam, chúng có chứa vàng thật trong lá

Cây bạch đàn (hay còn gọi là khuynh diệp) là loài cây quen thuộc được trồng rộng rãi ở nhiều tỉnh thành Việt Nam. Với khả năng sinh trưởng nhanh, chịu hạn tốt và có giá trị kinh tế cao trong sản xuất gỗ, tinh dầu, bạch đàn từ lâu đã đóng vai trò quan trọng trong ngành lâm nghiệp nước ta. Tuy nhiên, ít ai biết rằng cây bạch đàn còn sở hữu một “bí mật” gây chấn động giới khoa học: trong lá cây bạch đàn có chứa vàng.

Cây bạch đàn – “máy hút vàng” từ lòng đất

Các nhà khoa học Úc thuộc Tổ chức Nghiên cứu Khoa học và Công nghiệp Khối Thịnh vượng chung (CSIRO) đã từng công bố một nghiên cứu bất ngờ: cây bạch đàn có thể hút các phân tử vàng siêu nhỏ từ lòng đất lên thân và lá cây. Kết luận này được đưa ra sau khi nhóm nghiên cứu phát hiện các dấu vết vàng trong các mẫu lá, thân và rễ cây bạch đàn mọc trên các khu vực giàu khoáng sản tại Tây Úc.

Cụ thể, cây bạch đàn với hệ rễ cọc dài có thể cắm sâu xuống lòng đất tới hơn 30 mét, xuyên qua các tầng địa chất để hút nước và chất dinh dưỡng. Trong quá trình đó, nếu trong đất có hàm lượng vàng dù rất nhỏ, cây vẫn có thể hấp thụ được. Vàng sau đó sẽ di chuyển theo mạch gỗ, một phần đọng lại trong lá – nơi các nhà khoa học có thể phát hiện bằng công nghệ phân tích hiện đại.

Vì sao cây lại “hút vàng”?

Theo giải thích của các nhà nghiên cứu, vàng không phải là nguyên tố thiết yếu cho cây phát triển. Trên thực tế, cây bạch đàn hấp thụ vàng một cách bị động – do hệ rễ cắm sâu vào các mạch khoáng sản chứa vàng. Vàng sau đó được đưa lên phần trên của cây như một cơ chế “bài tiết” tự nhiên để cây tránh tích tụ kim loại nặng gây độc trong rễ.

Điều đáng chú ý là dù lượng vàng trong mỗi chiếc lá cực kỳ nhỏ (chỉ vài phần tỷ), nhưng phát hiện này đã mở ra một phương pháp tìm kiếm khoáng sản mới: sinh học địa chất (biogeochemistry) – sử dụng thực vật để dò tìm kho báu ẩn dưới lòng đất.

Việt Nam trồng rất nhiều bạch đàn – tiềm năng còn bỏ ngỏ?

Tại Việt Nam, cây bạch đàn được trồng phổ biến tại nhiều địa phương như Bắc Giang, Phú Thọ, Quảng Bình, Nghệ An, Bình Phước, Tây Ninh... với hàng trăm nghìn hecta rừng bạch đàn đang được khai thác hoặc trồng mới mỗi năm. Đây là loài cây ưa sáng, sinh trưởng nhanh, phù hợp với nhiều loại đất kể cả đất nghèo dinh dưỡng, bạc màu.

Bạch đàn chủ yếu được trồng để sản xuất gỗ dăm, gỗ nguyên liệu giấy và chiết xuất tinh dầu. Nhưng trước phát hiện “lá bạch đàn chứa vàng”, nhiều người đặt câu hỏi: liệu những cánh rừng bạch đàn ở Việt Nam có đang vô tình che giấu những mạch vàng dưới lòng đất?

Hiện chưa có nghiên cứu cụ thể nào tại Việt Nam xác nhận cây bạch đàn hấp thụ vàng, nhưng xét về điều kiện địa chất, nhiều khu vực trồng bạch đàn cũng là nơi từng phát hiện mỏ vàng hoặc có tiềm năng khoáng sản như: Hòa Bình, Quảng Nam, Kon Tum, Yên Bái… Điều này mở ra một hướng nghiên cứu rất tiềm năng trong tương lai.

Ứng dụng thực tiễn và giá trị sinh thái

Dù lượng vàng trong lá cây là rất nhỏ, không đủ để khai thác thương mại, nhưng việc sử dụng cây bạch đàn như một chỉ báo sinh học trong việc thăm dò vàng là điều hoàn toàn khả thi. So với việc khoan thăm dò tốn kém và gây hủy hoại môi trường, thu thập mẫu lá cây để phân tích rẻ hơn, nhanh hơn và ít xâm lấn hơn rất nhiều.

Ngoài tiềm năng “dò vàng”, bạch đàn còn mang đến nhiều lợi ích khác:

Là cây trồng phủ xanh đất trống, đồi núi trọc, cải thiện môi trường sinh thái.

Có khả năng phòng chống xói mòn, cải tạo đất, điều tiết khí hậu khu vực.

Cung cấp nguồn nguyên liệu công nghiệp lớn: từ gỗ làm giấy đến tinh dầu sát khuẩn, kháng viêm.

Góp phần vào sinh kế của hàng vạn hộ nông dân vùng đồi núi.

Kết luận:

Lá cây bạch đàn – tín hiệu vàng từ thiên nhiênViệc phát hiện vàng trong lá cây bạch đàn không chỉ là thông tin thú vị mà còn có thể làm thay đổi cách con người thăm dò tài nguyên trong tương lai. Với một quốc gia có diện tích trồng bạch đàn lớn như Việt Nam, chúng ta hoàn toàn có thể kỳ vọng vào việc ứng dụng mô hình “cây dò vàng” để thăm dò khoáng sản thân thiện môi trường, chi phí thấp.

Dù chưa thể khẳng định rừng bạch đàn ở Việt Nam đang che giấu “kho báu” dưới đất, nhưng tiềm năng này là rất đáng để nghiên cứu. Trong tương lai, những chiếc lá xanh đơn giản có thể trở thành "cảm biến vàng" tự nhiên – nối liền giữa sinh thái và công nghệ, giữa thiên nhiên và khoáng sản.