Trong tuyên bố đưa ra vào ngày 4/5, sau nhiều giờ họp căng thẳng, Viện Hàn lâm Thụy Điển - hội đồng gồm nhiều học giả danh tiếng - đã quyết định sẽ không công bố giải thưởng Nobel Văn học trong năm nay, sau khi bị nhấn chìm trong một vụ bê bối về các cáo buộc tấn công tình dục.
Đây là lần đầu tiên trong gần 70 năm qua cơ quan uy tín lựa chọn giải Nobel Văn học danh giá này buộc phải hoãn công bố kết quả do những bê bối lạm dụng tình dục. Viện Hàn lâm Thụy Điển cho biết, trong năm 2018 sẽ không trao giải Nobel Văn học và sẽ công bố giải này cùng lúc với giải Nobel Văn học của năm 2019.
Người đứng đầu Viện hàn lâm Thụy Điển - Sara Danius đã xin từ chức
Hiếm khi các giải thưởng Nobel bị trì hoãn như thế này. Ngoài 6 năm trong các cuộc chiến tranh thế giới, chỉ có một năm giải thưởng không được trao là vào năm 1935 vì không tìm được người chiến thắng xứng đáng.
Uy tín của Viện Hàn lâm Thụy Điển đã bị ảnh hưởng nghiêm trọng do vụ bê bối lạm dụng tình dục của chồng một thành viên chủ chốt trong Hội đồng Viện Hàn lâm. Ông này bị cáo buộc lạm dụng nhiều phụ nữ ở câu lạc bộ và những địa điểm của Viện Hàn lâm tại Stockholm (Thụy Điển) và Paris (Pháp) trong suốt 20 năm qua. Vụ bê bối này đã gây chia rẽ nội bộ của Viện Hàn lâm Thụy Điển.
Trong những tuần gần đây, 6 thành viên trong số 18 thành viên của Viện Hàn lâm Thụy Điển - một hội đồng bao gồm nhiều học giả danh tiếng - đã từ chức, trong đó có người đứng đầu tổ chức, Sara Danius.
Hàng trăm người tập trung bên ngoài trụ sở của Viện hàn lâm Thụy Điển để ung hộ quyết định của bà Sara
Những tuyên bố từ chức liên tiếp như thế này gây ra hậu quả thảm khốc cho học viện 230 năm tuổi này, nơi mà các thành viên, được bầu bởi lá phiếu bí mật, phải được Nhà vua chấp thuận và theo truyền thống giữ chức vụ đến suốt đời. Trong một thông báo hồi tháng 4, Viện Hàn lâm Thụy Điển thừa nhận đang rơi vào tình trạng khủng hoảng nghiêm trọng và niềm tin đối với tổ chức này bị sụt giảm nghiêm trọng.
Viện Hàn lâm Thụy Điển cũng đang bị điều tra về xung đột lợi ích cung cấp tài trợ cho Diễn đàn Kulturplats, một trung tâm văn hóa do ông Jean-Claude Arnault và Katarina Frostenson, một trong 6 thành viên đã tuyên bố từ chức điều hành. Ông Arnault còn bị cáo buộc rò rỉ thông tin về người thắng giải trước thời hạn công bố. Tuy nhiên, cả ông Arnault và bà Frostenson bác bỏ mọi cáo buộc.
Khi phong trào MeToo - một phong trào mới được xướng lên khuyến khích nạn nhân bị quấy rối lên tiếng - đạt được đà thành công vào tháng 11/2017, 18 phụ nữ tố cáo một người đàn ông, sau này được xác định là Arnault, trong một loạt hành vi tình dục sai trái từ năm 1996-2017. Hai người trong số này, Gabriella Hakansson và Elise Karlsson, đã công khai tố cáo Arnault.
Ông Jean-Claude Arnault và vợ là bà Katarina Frostenson đang bị cáo buộc liên quan tới bê bối tình dục và khủng hoảng tài chính, nguyên nhân chính khiến giải Nobel Văn học 2018 bị trì hoãn
Bà Ebba Witt-Brattstroem, giáo sư ngôn ngữ học và là vợ cũ của Horace Engdahl, thư ký thường trực của Viện từ 1999-2009 và hiện là thành viên của Ủy ban Nobel về Văn học, cũng nghi ngờ về tuyên bố rằng, các thành viên của Viện Hàn lâm hầu hết không biết về hành vi sai trái của Arnault. “Mọi người biết và bạn không được nghĩ gì về việc đó”, bà nói với CNN và nhấn mạnh thêm: “Đó là chuyện nổi tiếng trong giới nghệ thuật. Ai cũng biết, những phụ nữ trẻ không nên lại gần ông ta”, cô nói với CNN.
Và điều gây chú ý hơn nữa là việc bà Witt-Brattstroem cho biết, nhiếp ảnh gia Arnault thậm chí đã quấy rối Công chúa Thụy Điển Victoria tại một sự kiện của Viện Hàn lâm Thụy Điển cách đây hơn 10 năm, một cáo buộc mà ông Arnault phủ nhận. Theo bà Witt-Brattstroem, trợ lý của công chúa đã phải gạt tay Arnault ra. “Nữ trợ lý của công chúa đã lao vội tới phía trước, đẩy ông ta ra chỗ khác”, bà nói và cho biết nhiều người đứng gần đó cũng chứng kiến vụ việc. Bà Witt-Brattstroem nói với CNN rằng, vụ việc đã xảy ra vào tháng 12-2004 khi đó, các thành viên của Viện Hàn lâm và gia đình hoàng gia đã ăn tối cùng nhau sau cuộc họp hàng năm và trò chuyện với nhau. Witt-Brattstroem cho biết, bà đã thấy Arnault “vuốt ve phía sau công chúa”.
Lần đầu tiên sau 7 thập kỷ, giải Nobel Văn học buộc phải trì hoãn do khủng hoảng nội bộ
Khi được hỏi liệu điều đó có đúng không, một nhân chứng được nhắc đến tên Engdahl không bình luận. Margareta Thorgren, phát ngôn viên của Tòa án Hoàng gia Thụy Điển, từ chối bình luận về bất kỳ tuyên bố nào liên quan đến công chúa. Viện Hàn lâm Thụy Điển cũng không có bất kỳ bình luận gì khi được CNN hỏi về các cáo buộc chống lại Arnault và các cuộc điều tra tiếp theo.
Vụ bê bối đã nhấn chìm một tổ chức vốn được tôn trọng trên toàn cầu và bắt nguồn từ một quốc gia được ca ngợi là một mô hình bình đẳng giới, đã gây ra làn sóng tranh cãi trên khắp thế giới. Các cáo buộc này đang làm tê liệt danh tiếng của Viện Hàn lâm, một trong những tổ chức có uy tín nhất của Thụy Điển.
Tác giả: