Lá tía tô giàu công dụng nhưng không phải ai cũng nên dùng

Lá tía tô không chỉ là một loại rau gia vị quen thuộc trong bữa cơm gia đình Việt mà còn là một vị thuốc quý trong Đông y. Với hương thơm đặc trưng, tính ấm, tía tô được sử dụng rộng rãi trong các bài thuốc dân gian nhằm hỗ trợ điều trị nhiều loại bệnh. Tuy nhiên, không phải ai cũng có thể sử dụng loại lá này một cách tùy tiện. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ công dụng của lá tía tô và những đối tượng nên thận trọng khi sử dụng.

Những công dụng tuyệt vời của lá tía tô

Lá tía tô (tên khoa học: Perilla frutescens) thuộc họ Hoa môi (Lamiaceae), có nguồn gốc từ khu vực châu Á. Ở Việt Nam, cây tía tô được trồng phổ biến để làm rau ăn sống, gia vị cho các món như cháo, lẩu, gỏi… Lá tía tô có màu tím hoặc xanh, mép lá có răng cưa, mùi thơm nồng đặc trưng. Không chỉ góp phần làm dậy mùi món ăn, loại lá này còn là một thảo dược đa công dụng, được ghi nhận trong cả Đông y lẫn Tây y hiện đại.

Giải cảm, hạ sốt

Trong Đông y, tía tô có vị cay, tính ấm, tác dụng phát tán phong hàn. Khi bị cảm lạnh, ho, sổ mũi, dùng nước lá tía tô nấu với gừng, hành trắng và uống nóng sẽ giúp ra mồ hôi, giảm sốt, tiêu trừ hàn khí rất hiệu quả.

Hỗ trợ tiêu hóa, giảm đầy bụng

Tinh dầu trong lá tía tô giúp kích thích tiêu hóa, giảm co thắt dạ dày và ruột. Những người thường xuyên bị đầy bụng, khó tiêu, ăn không ngon miệng có thể thêm lá tía tô vào bữa ăn hoặc uống nước sắc từ lá tươi để cải thiện tình trạng này.

Giảm viêm, chống dị ứng

Tía tô chứa hợp chất perillaldehyde có khả năng kháng viêm, giảm dị ứng da, mẩn ngứa. Ngoài ra, hoạt chất flavonoid trong tía tô còn giúp chống oxy hóa, bảo vệ tế bào khỏi các tác nhân gây hại.

Làm đẹp da, trị mụn

Với đặc tính sát khuẩn nhẹ, lá tía tô được nhiều người sử dụng để xông mặt, rửa mặt hoặc đắp mặt nạ nhằm làm sạch da, trị mụn, giảm sưng tấy. Tinh dầu từ tía tô còn giúp làm sáng da, mờ thâm hiệu quả.

Hỗ trợ điều trị bệnh gout

Theo một số nghiên cứu, lá tía tô có khả năng ức chế enzyme xanthine oxidase, từ đó giảm hình thành acid uric – nguyên nhân chính gây bệnh gout. Người bị gout có thể uống nước sắc lá tía tô hoặc ăn sống để hỗ trợ kiểm soát cơn đau.

Giải độc, thanh lọc cơ thể

Uống nước lá tía tô mỗi ngày giúp cơ thể thanh nhiệt, giải độc, lợi tiểu. Nhiều người sử dụng tía tô như một phương pháp giải rượu hiệu quả, chỉ cần uống nước ép lá tía tô tươi hoặc nước sắc từ lá để làm dịu triệu chứng nôn nao, chóng mặt.

Những ai không nên dùng lá tía tô?

Dù mang lại nhiều lợi ích, lá tía tô không phù hợp với tất cả mọi người. Dưới đây là một số đối tượng cần lưu ý khi sử dụng:

Phụ nữ mang thai dùng quá liều

Mặc dù có tác dụng an thai và giảm ốm nghén, việc dùng quá nhiều tía tô trong thai kỳ có thể gây tăng huyết áp, ảnh hưởng không tốt tới mẹ và bé. Vì vậy, phụ nữ có thai nên dùng theo chỉ dẫn của bác sĩ hoặc thầy thuốc Đông y.

Người huyết áp cao

Tía tô có thể làm tăng huyết áp ở một số người. Do đó, nếu bạn có tiền sử bệnh cao huyết áp, nên hạn chế sử dụng hoặc theo dõi kỹ khi dùng để tránh nguy cơ biến chứng.

Người đang dùng thuốc điều trị bệnh mạn tính

Lá tía tô có thể tương tác với một số loại thuốc, đặc biệt là thuốc chống đông máu, thuốc tiểu đường hoặc thuốc điều trị viêm nhiễm. Nếu đang trong quá trình điều trị bằng thuốc Tây, bạn cần hỏi ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng tía tô như một loại thảo dược, tránh uống cùng lúc.

Người bị dị ứng với tía tô

Dù không phổ biến nhưng một số người có cơ địa dị ứng với tinh dầu của tía tô, có thể xuất hiện mẩn ngứa, phát ban, đau đầu hoặc khó chịu sau khi tiếp xúc hoặc sử dụng. Trong trường hợp này, cần dừng sử dụng và đến cơ sở y tế nếu triệu chứng không giảm.

 Một số lưu ý khi sử dụng lá tía tô

Không nên nấu quá kỹ vì tinh dầu trong lá dễ bay hơi khi đun lâu.

Không uống quá nhiều nước lá tía tô mỗi ngày, chỉ nên dùng 1–2 ly nếu không có chỉ định đặc biệt.

Nên dùng lá tươi, sạch, tránh dùng lá đã héo úa, dập nát dễ gây nhiễm khuẩn.

Nếu dùng tía tô để xông mặt, nên rửa mặt sạch lại bằng nước mát sau khi xông để tránh bí da.

Lá tía tô là một thảo dược tự nhiên có nhiều công dụng tốt cho sức khỏe: từ chữa cảm lạnh, hỗ trợ tiêu hóa, giảm viêm đến làm đẹp da và hỗ trợ điều trị một số bệnh lý mạn tính. Tuy nhiên, không phải ai cũng nên sử dụng tùy tiện. Việc hiểu rõ đối tượng nào không nên dùng lá tía tô sẽ giúp bạn sử dụng loại lá này một cách an toàn và hiệu quả nhất.

Nếu có ý định dùng tía tô như một bài thuốc lâu dài, hãy tham khảo ý kiến chuyên gia y tế để đảm bảo phù hợp với tình trạng sức khỏe cá nhân.