“Thượng thiện nhược thuỷ” nguyên là câu nói được bắt nguồn từ chương thứ 8 cuốn “Đạo Đức Kinh” của Lão Tử. Ý nói rằng: cảnh giới tối cao của việc hành thiện chính là đối nhân xử thế giống như nước đối với vạn vật. Nước nuôi dưỡng vạn vật nhưng nước lại không tranh giành danh lợi với bất kỳ ai.
Lão Tử nói: “Thượng thiện nhược thủy, thủy thiện lợi vạn vật nhi bất tranh, xử chúng nhân chi sở ố cố ki ư đạo. Cư thiện địa, tâm thiện uyên, dữ thiện nhân, ngôn thiện tín, chánh thiện trị, sự thiện năng, động thiện thì. Phù duy bất tranh, cố vô vưu”.
Ông cho rằng: “Cảnh giới cao nhất của thiện chính là nằm ở chỗ giống như nước, nước đem lại lợi ích cho vạn vật mà không tranh giành với vạn vật, có thể ở những chỗ mà mọi người không thích nhất, cho nên nước gần với Đạo. Làm người phải giống như nước, khéo lựa chọn chỗ khiêm nhường (chỗ thấp) mà ở, lòng thì khéo giữ cho trầm tĩnh mà sâu sắc, cư xử với người thì chân thành, nói thì phải giữ lời, làm việc thì có hiệu quả, hành động thì hợp thời cơ. Không tranh giành với ai, cho nên nước cũng không có rắc rối, không có kẻ thù”.
Cũng ví như biển lớn có thể dung nạp được trăm sông chính là vì biển chọn cho mình chỗ thấp để ở, có thể bao dung trăm sông không phân biệt sông đục sông trong.
Thật vậy, mỗi chúng ta đang xây đắp cuộc đời mình dựa trên những gì chúng ta làm mỗi ngày. Bất cứ ai cũng đều biết rằng, làm việc là con đường quan trọng để xây dựng sự nghiệp, khẳng định nhân cách của bản thân, vừa tích cực đóng góp cho đời vừa đem lại sự thành đạt và hạnh phúc cho bản thân.
Trong cuộc đời, bất cứ ai trong chúng ta cũng có những lúc phải đưa ra những quyết định và hành động tạo nên bước ngoặt làm thay đổi cuộc đời mình. Một trong những bước ngoặt quan trọng đó chính là khi ta quyết định đi theo con đường hướng thiện. Dẫu biết rằng, chúng ta khó có thể thay đổi thực trạng xã hội, thay đổi thế giới, thay đổi cuộc đời mà ta đang sống. Tuy nhiên, dù cho như vậy đi chăng nữa, cái mà bạn có thể thay đổi chính là thay đổi chính bản thân mình dựa trên nếp sống hướng thiện.
Có nhiều người nghĩ rằng, khi sống giữa một xã hội còn có nhiều mặt trái tiêu cực, vì sao bản thân mình lại phải nỗ lực sống hướng thiện trong khi biết bao người quanh mình chưa nỗ lực sống hướng thiện? Như vậy có phải là tự chọn lấy những thiệt thòi, khó khăn cho bản thân mình không?
Lẽ dĩ nhiên, chúng ta không thể chối bỏ những mặt trái phũ phàng của thực tế đang hiện hành, nhưng chúng ta cũng không nên vì thế mà không nỗ lực vươn lên một nếp sống hướng thiện. Chúng ta không thể chỉ cúi gằm mặt xuống nhìn thực tế nghiệt ngã, để rồi bị chìm lút trong thực tế nghiệt ngã. Trái lại, cuộc sống luôn đòi hỏi chúng ta phải biết ngẩng đầu nhìn lên, để thấy được những viễn cảnh cao cả hơn của cuộc sống.
Bạn à! Giữa một cuộc sống còn nhiều mặt trái phức tạp, chính vì muốn khẳng định lẽ sống của bản thân chúng ta mới lựa chọn con đường hướng thiện. Thiết nghĩ chúng ta đừng tự nêu ra những câu hỏi đại loại như trên! Sống mà cứ nêu ra câu hỏi đó và những câu hỏi tương tự như vậy sẽ chẳng có ích gì cho cuộc đời ta cả, vì chúng chỉ giam hãm cuộc đời chúng ta quanh quẩn trong vòng bế tắc mà thôi! Chẳng lẽ chúng ta cứ thụ động, cam chịu để cho những bề trái cuộc đời và hành vi xấu ác của người khác quyết định tương lai cuộc đời mình hay sao? Không thể! Dù cho người khác có làm gì đi chăng nữa thì họ cũng không chi phối tương lai cuộc đời chúng ta, bởi đơn giản họ không phải là chúng ta thì làm sao quyết định tương lai cuộc đời chúng ta?
Tác giả: