Người Việt xưa đặt tên đệm luôn có "nam Văn, nữ Thị", lý do là gì?

Tên con trai thường đệm "Văn"

Trước đây, trong quan niệm của người xưa, việc sinh con trai được xem là một điều hạnh phúc và giá trị hơn nhiều so với việc sinh con gái. Câu nói "nhất nam viết hữu, thập nữ viết vô" phản ánh quan điểm rằng một người con trai còn quý giá hơn mười người con gái. Ở thời phong kiến, chỉ có con trai mới được phép đi học và tham gia thi cử, vì vậy, các gia đình đều mong muốn con trai của mình có kiến thức và học vấn sâu rộng. Để thực hiện điều này, họ thường chọn chữ "Văn" làm tên đệm cho con trai, với hy vọng rằng điều này sẽ mang lại thành công trong sự nghiệp học hành và công danh.

Theo thời gian, việc sử dụng chữ "Văn" làm tên đệm đã trở thành thói quen phổ biến, phản ánh ước mơ của các bậc cha mẹ đối với con cái. Từ đó, việc đặt tên con theo công thức (Họ) + Văn + (Tên) đã trở thành một phần không thể thiếu trong truyền thống đặt tên của người Việt, và điều này vẫn được duy trì cho đến ngày nay.

Tên con gái thường đệm "Thị"

Đối với phụ nữ, tên thường có chữ "Thị" để phân biệt với đàn ông. Chữ "Thị" có nguồn gốc từ phương Bắc và đã trở nên phổ biến ở Việt Nam qua nhiều thế kỷ đô hộ. Đây là một từ gốc Hán trong tiếng Việt, dùng để chỉ phụ nữ. Theo "Từ nguyên từ điển", chữ "Thị" được dùng trong cụm từ "Phu nhân xưng thị" để chỉ người đàn bà.

Chữ "Thị" thường được đặt sau họ trong tên của phụ nữ, như trong các ví dụ Dương Thị, Lưu Thị, Trần Thị. Trong các trường hợp này, "Thị" mang ý nghĩa như "vợ của người họ Dương", "vợ của người họ Lưu", "vợ của người họ Trần", và đóng vai trò quan trọng trong việc phân biệt giới tính trong tên gọi.

Trong văn hóa đặt tên của Việt Nam, nhiều người thường nhầm rằng chữ "Thị" chỉ là một từ chỉ phụ nữ, do đó thường được dùng làm tên đệm cho con gái. Tuy nhiên, từ thế kỷ 15, chữ "Thị" đã trở nên phổ biến trong tên của phụ nữ theo công thức (Họ) + Thị + (Tên). 

Ngày nay, với sự du nhập của văn hóa từ nhiều quốc gia và sự phát triển của Internet, cách đặt tên cho con ở Việt Nam đã trở nên đa dạng hơn. Chữ đệm "Văn" và "Thị" dần ít xuất hiện trong tên của thế hệ trẻ hiện đại. Dù vậy, những chữ đệm này vẫn là một phần của nét văn hóa dân gian đặc trưng, phản ánh truyền thống và phong tục của người Việt qua nhiều thế hệ.

Tác giả: Mộc