Vì sao cỗ cúng thường dùng gà trống? Cúng gà mái có sao không?

Có một điều rất đặt biệt đó là mâm cỗ cúng luôn dùng gà trống chứ không phải là gà mái. Hãy lắng nghe lý giải của các chuyên gia văn hoá trong vấn đề này.

Tại sao cúng gà trống mà không cúng gà mái?

Tập tục dùng gà trống trong cúng tế đã có từ thời phong kiến ở Việt Nam, khi mà tư tưởng Nho giáo chi phối lễ giáo xã hội. Nho giáo rất đề cao Ngũ thường gồm: Nhân, Lễ, Nghĩa, Trí, Tín và các nghi thức tế lễ cũng quy vào đó. Sở dĩ người xưa có tục cúng gà trống bởi vì gà trống được cho là có đầy đủ các phẩm chất này. Cụ thể, khi tìm được mồi, gà trống sẽ thường gọi gà mái và gà con đến cùng ăn, đó chính là Nhân, một đạo lý làm người, biết yêu thương chia sẻ.

Gà trống lại thường có mào to đẹp như đội chiếc mũ trang trọng, giống như các vị quan khi thượng triều đều phải đội mão, đó chính là biểu hiện của Lễ, rất tuân thủ lễ nghi, giữ đúng tôn ti trật tự, kính trên nhường dưới. Mão quan lại được phân định theo cấp bậc, từ nhất phẩm cho đến cửu phẩm, mọi người sẽ phải tùy vị trí mà ứng xử cho đúng lễ.

Ngoài ra, loài gà có tập tính là khi được người nông dân cho ăn 03 ngày thì nó sẽ ở lại nhà đó, đây là biểu hiện của Nghĩa, của sự trọng tình nghĩa, tôn trọng lẽ phải, biết tri ân và đền đáp những ai tốt với mình.

Gà trống cũng là một biểu tượng của Dũng với tinh thần dũng cảm, thượng võ, dám thắng dám thua. Gà trống luôn luôn chiến đấu hết mình, đi đến cùng trong trận chiến. Nếu như thua, khi gặp lại đối thủ cũ, chắc chắn nó sẽ không thi đấu nữa. Điều này thể hiện tinh thần biết chấp nhận thất bại. Theo quan niệm của người xưa, Dũng không chỉ là quyết thắng mà là còn dám chấp nhận thua, không sân si, thù vặt.

Chữ Tín cũng là một đặc điểm rất nổi bật của gà trống. Ngày ngày nó đều đặn gáy từ mờ sáng để đánh thức mọi người, cho thấy đây là phẩm chất đáng tin cậy, biết giữ lời hứa và luôn cam kết với người khác.

Một điểm nữa đó là tư tưởng trọng nam khinh nữ thời phong kiến cũng là một lý do vì sao người ta cúng gà trống mà không cúng gà mái. Thời đó, trong các nghi lễ cúng tế, người chủ lễ phải là đàn ông. Tập tục bày ra cũng theo xu hướng để nâng cao phẩm cách người quân tử. Việc cúng gà trống cũng là sản phẩm văn hoá của thời đó, họ rất coi trọng đàn ông có đủ Ngũ thường nên vì thế mới cúng gà trống.

Liệu cúng gà mái có phạm điều cấm kỵ?

Hiện nay, người Việt Nam hiện đại vẫn dùng gà mái để cúng vào các ngày giỗ, Tết. Về mặt văn hóa tâm linh, điều này sẽ không vi phạm cấm kỵ hay gây nguy hại gì.

Trong thực tế, rất nhiều gia đình có cúng gà mái nhưng trước khi dâng lên thì sẽ chặt miếng, bày đĩa như một món ăn trong mâm, thay vì việc đặt cả con dáng chầu như gà trống. Nhiều người có quan điểm nếu như cúng gà mái tơ sẽ cầu được may mắn, bình an.

Trong các dịp cúng như ngày rằm, cúng tháng cô hồn, cúng gia tiên, thắp hương cửa hàng, cũng khá nhiều người cũng sử dụng gà mái để cúng. Với mâm cúng mang một ý nghĩa dâng hương, cỗ cúng gà mái hiện nay đang ngày được ưa chuộng bởi vì gà mái luộc ăn sẽ thơm, ngon hơn.

Tác giả: Vũ Thêm