Vì sao người xưa khuyên răn: "Đàn ông không đeo vàng, phụ nữ không đeo bạc"?

Từ đồng âm trong văn hóa Hán

Trong quan niệm cổ điển của người Trung Quốc, có câu nói: “Chữ Hán có ba cái đẹp, đẹp về hình, đẹp về âm, đẹp về nghĩa”. Chính vì thế, từ lâu, người ta đã ưa chuộng việc sử dụng các từ có đồng âm để truyền tải những ý nghĩa tốt đẹp và bày tỏ những mong muốn tốt lành trong cuộc sống.

Tuy nhiên, từ đồng âm cũng có thể mang cả ý nghĩa tốt và xấu. Chẳng hạn, câu nói “nam không đeo vàng, nữ không đeo bạc” có sự đồng âm của từ “bạc” với từ “dâm”, mang ý nghĩa tiêu cực.

Trong xã hội cổ đại, phụ nữ bị gò bó trong vai trò nội trợ, chăm sóc gia đình, không được phép ra ngoài, và đời sống của họ bị ảnh hưởng nặng nề bởi những quan niệm như tam tòng, tứ đức. Phụ nữ thời đó tin rằng giá trị của mình chỉ gói gọn trong việc chăm sóc chồng con. Họ cũng bị đánh giá thấp nếu tái hôn, và sự đeo vàng bạc được cho là một hành động không đoan chính, do đó có câu “phụ nữ không đeo bạc”.

Ảnh hưởng của kinh tế nghèo nàn

Vàng và bạc từ lâu đã được coi là những kim loại quý giá, có giá trị ổn định. Trong những năm chiến tranh, vàng thậm chí còn được sử dụng như một loại tiền tệ. Chính vì thế, vàng luôn được xem là tài sản quý báu trong mắt mọi người. Tuy nhiên, nam giới thời xưa không đeo vàng, vì lo sợ điều này sẽ ảnh hưởng đến khả năng lao động và sản xuất trong xã hội phong kiến. Nam giới thường phải lao động nặng nhọc ngoài đồng ruộng, và việc đeo vàng sẽ gây cản trở cho công việc của họ.

Trong xã hội cổ đại, sự phân chia giàu nghèo rất rõ rệt. Người nghèo chỉ có thể rơi vào cảnh nghèo khó hơn, trong khi người giàu có thể càng trở nên giàu có hơn. Việc người nghèo nhìn thấy người khác đeo vàng có thể tạo ra cảm giác ganh tỵ và thậm chí dẫn đến những hành động xấu. Chính vì vậy, người xưa khuyên các nam giới không nên đeo vàng, nhằm tránh những hậu quả không mong muốn.

Ảnh hưởng của văn hóa Nho giáo

Nho giáo đã đóng một vai trò quan trọng trong lịch sử văn hóa Trung Quốc, với bản chất chủ yếu là đề cao các mối quan hệ đạo đức giữa con người. Nho giáo cổ vũ lòng nhân ái, chính nghĩa và sự hào phóng, đồng thời đặc biệt chú trọng đến các nghi thức. Chính vì thế, các triều đại phong kiến Trung Quốc đều coi trọng và thực hành theo những giá trị này.

Dưới ảnh hưởng của Nho giáo, nếu một người đạt được sự giàu có và địa vị thông qua những phương thức không chính đáng, họ sẽ bị xã hội coi thường. Vì thế, giới trí thức thời bấy giờ thường nhấn mạnh câu nói "tiền là quan trọng nhất", thể hiện quan điểm coi trọng nhân phẩm và lối sống đạo đức hơn là sự giàu có vật chất kiếm được bằng con đường sai trái.

Trong truyền thống của người xưa, ngọc bích không chỉ là biểu tượng của sự giàu sang, mà còn mang một ý nghĩa tâm linh sâu sắc. Mặc dù quý hiếm, ngọc bích không hề tầm thường và không dễ bị phai mờ theo thời gian. Chính vì vậy, nó được người có học vấn và phong thái thanh lịch qua các triều đại tìm kiếm. Ngọc bích được xem như một vật phẩm có thể nhắc nhở con người trau dồi phẩm hạnh, phát triển bản thân và bồi đắp tình cảm tốt đẹp.

Ngoài ra, văn hóa Nho giáo cũng coi trọng các đức tính như trung nghĩa, điềm tĩnh, kiềm chế, ẩn nhẫn và không kiêu ngạo, những đặc điểm mà ngọc bích cũng mang trong mình. Do đó, vào thời cổ đại, đàn ông thường đeo mặt dây chuyền ngọc bích để thể hiện vẻ đẹp, phong thái và sự tự hào. Điều này có thể là một trong những lý do khiến đàn ông ít đeo vàng.

Tác giả: Quỳnh Trang