Vì sao Tết Đoan Ngọ có tục ăn thịt vịt? Ý nghĩa bất ngờ nhiều người chưa biết

Tết Đoan Ngọ (mùng 5 tháng 5 âm lịch) là một trong những ngày Tết truyền thống của người Việt Nam, còn được gọi với cái tên dân dã là “Tết diệt sâu bọ”. Bên cạnh tục lệ ăn cơm rượu nếp, trái cây mùa hè thì việc ăn thịt vịt vào ngày Tết Đoan Ngọ từ lâu đã trở thành một tập tục quen thuộc ở nhiều vùng miền, đặc biệt là miền Trung và miền Nam. Vậy vì sao người Việt có thói quen ăn thịt vịt vào ngày này? Tục lệ này có nguồn gốc từ đâu và mang ý nghĩa gì? Cùng khám phá qua bài viết sau.

Tết Đoan Ngọ – thời điểm chuyển mùa nhiều biến động

Trước khi tìm hiểu vì sao ăn thịt vịt vào mùng 5/5, cần hiểu rằng Tết Đoan Ngọ là ngày mang nhiều yếu tố phong thủy, thời tiết và tín ngưỡng. Từ “Đoan” nghĩa là bắt đầu, “Ngọ” là thời điểm giữa trưa. Vậy “Đoan Ngọ” là lúc bắt đầu giờ Ngọ – khoảng 11h trưa ngày mùng 5 tháng 5 âm lịch.

Theo quan niệm dân gian, thời điểm này dương khí đạt cực thịnh, đồng thời cũng là lúc dịch bệnh, sâu bọ, tà khí sinh sôi. Do đó, người xưa xem Tết Đoan Ngọ là dịp để trừ tà, phòng bệnh, thanh lọc cơ thể và xua đuổi những điều xui xẻo.

Vì sao Tết Đoan Ngọ lại ăn thịt vịt?

1. Ăn thịt vịt để cân bằng âm – dương, giải nhiệt

Theo quan niệm Đông y, thịt vịt có tính hàn (mát), vị ngọt, có tác dụng thanh nhiệt, dưỡng âm, giải độc rất tốt. Trong khi đó, thời điểm Tết Đoan Ngọ rơi vào mùa hè – khí hậu oi bức, nhiệt độ cao, cơ thể dễ sinh hỏa khí và tích tụ độc tố.

Việc ăn thịt vịt vào ngày này giúp cơ thể giải nhiệt, giảm nóng trong, hỗ trợ tiêu hóa và phòng chống các bệnh liên quan đến nhiệt cao như mẩn ngứa, nhọt, cảm nắng… Vì vậy, ăn thịt vịt mùng 5/5 được xem là cách điều hòa âm dương tự nhiên, giúp bảo vệ sức khỏe khi giao mùa.

2. Tục ăn thịt vịt gắn với tín ngưỡng dân gian trừ tà

Dân gian xưa quan niệm rằng thịt vịt có khả năng trừ tà, khử uế, đẩy lùi khí xấu. Nhiều người tin rằng, vịt – loài thủy cầm sống dưới nước – có tính linh, giúp hóa giải sát khí và vận hạn. Vì vậy, vào ngày Tết Đoan Ngọ – thời điểm “dễ bị tà khí xâm nhập”, ăn thịt vịt là cách để bảo vệ bản thân khỏi điềm xui rủi, xua đuổi ma quỷ, tà ma.

Vịt trong tiếng Hán đọc là áp nên có ý nghĩa trấn áp vận xui, trừ tà khí. Do đó thịt vịt là món ăn giải xui dịp này.

3. Tập quán chăn nuôi ảnh hưởng đến thói quen ăn thịt vịt

Kinh nghiệm chăn nuôi của ông cha ta cho thấy mùng 5/5 là thời điểm “ăn vịt mới đúng mùa”, bởi vịt lúc này béo, ngon, không tanh. Chính vì thế, nhiều gia đình thường luộc vịt, nấu cháo vịt hay làm gỏi vịt để cúng Tết Đoan Ngọ và đãi người thân.

Theo sản xuất nông nghiệp, dịp này gọi là vịt đổ đồng, sau khi thu hoạch lúa thì vịt chạy đồng sẽ ngon béo. Đồng thời sau khi thu hoạch, các gia đình cũng thường dư thừa thời gian sum họp và có điều kiện tài chính hơn, giá vịt lại rẻ nên ăn vịt sẽ rất thuận lợi.

Cách chế biến thịt vịt phổ biến trong ngày Tết Đoan Ngọ

Vào ngày này, tùy khẩu vị và truyền thống, nhiều gia đình sẽ chế biến thịt vịt theo các cách như:

• Vịt luộc chấm mắm gừng: món ăn thanh mát, dễ tiêu, giữ nguyên hương vị nguyên bản của thịt vịt.
• Cháo vịt: kết hợp gạo rang thơm và thịt vịt giúp bổ sung năng lượng, hỗ trợ tiêu hóa.
• Vịt nấu chao: phổ biến ở miền Nam, vừa béo vừa bùi, hợp khẩu vị nhiều người.
• Gỏi vịt bóp thính hoặc gỏi vịt xoài: chua chua, cay cay, kích thích vị giác.

 Ăn thịt vịt mùng 5/5 – nét đẹp ẩm thực mang đậm triết lý sốngTục ăn thịt vịt vào Tết Đoan Ngọ không đơn thuần là một món ăn ngon giữa mùa hè, mà còn ẩn chứa triết lý dưỡng sinh, trừ tà và phòng bệnh của cha ông ta từ xa xưa. Dù không phải vùng miền nào cũng giữ tập tục này, nhưng với những nơi còn duy trì, đó là một phần không thể thiếu trong mâm cỗ truyền thống, thể hiện sự gắn kết giữa ẩm thực và tín ngưỡng dân gian.

Vì vậy, nếu có dịp, hãy thử thưởng thức một món thịt vịt thật ngon vào mùng 5/5 – không chỉ để cảm nhận vị ngon mát lành, mà còn để hiểu thêm về một nét văn hóa đặc sắc của Tết Đoan Ngọ người Việt.