3 sai lầm phổ biến khiến con mãi không trưởng thành: Cha mẹ nào cũng dễ mắc ít nhất 1 lỗi này

Ba sai lầm cha mẹ thường mắc khiến con cái khó trưởng thành:

1. So sánh con với “con nhà người ta”

“Nhìn con nhà bác A kìa…”, “Bạn B bằng tuổi con đã giành học bổng rồi đấy”, hay “Sao con không được như chị con?” – đó là những lời nói tưởng như vô hại nhưng lại trở thành "vết dao" đâm sâu vào lòng tự trọng của con trẻ. Nhiều cha mẹ nghĩ rằng những câu so sánh này sẽ tạo động lực để con cố gắng hơn. Nhưng thực tế, chúng chỉ khiến con cảm thấy mình không đủ tốt, không xứng đáng và luôn thua kém người khác.

Mỗi đứa trẻ đều là một cá thể riêng biệt – có bé học giỏi, có bé khéo tay, có bé hướng ngoại, có bé sống nội tâm. Khi bị đem ra so sánh, con sẽ dần mất đi niềm tin vào giá trị bản thân. Câu nói "Dù cố gắng cũng chẳng bằng ai" sẽ âm thầm lớn lên trong tâm trí con. Lâu dần, trẻ không còn muốn cố gắng nữa.

Không chỉ vậy, sự so sánh còn dễ dẫn đến đố kỵ, ghen ghét. Con có thể thu mình lại, mất tự tin, hoặc cực đoan hơn, tìm mọi cách để vượt người khác – kể cả sai trái – chỉ để được cha mẹ công nhận. Nhưng bi kịch là: đó không phải là cuộc đời con mong muốn, mà là cuộc đời được đo theo tiêu chuẩn của người khác.

2. Làm thay con mọi việc

“Để mẹ làm cho nhanh”, “Để bố làm giúp”… Những lời nói xuất phát từ tình thương lại vô tình tạo ra thói quen lệ thuộc nơi con trẻ. Cái cặp chưa kịp dọn, mẹ đã dọn hộ. Quần áo chưa kịp gấp, bố đã làm thay. Con chưa kịp quyết định ăn gì, mẹ đã bưng tận nơi. Con đi học, từng bước đều được cha mẹ nhắc nhở, dẫn dắt. Ngỡ là yêu thương, hóa ra lại là “kìm chân” con lớn.

Khi mọi việc đều được người lớn bao bọc, trẻ không còn cơ hội học cách tự lập. Chúng lớn lên với suy nghĩ: “Có người khác lo, mình không cần cố”. Không biết tự chăm sóc bản thân, không có trách nhiệm với thời gian hay tài sản, và quan trọng hơn, không có trách nhiệm với chính cuộc sống của mình.

Kết quả là khi bước ra đời – học đại học, sống xa nhà – nhiều bạn trẻ rơi vào trạng thái bối rối, lúng túng: không biết nấu ăn, không biết giặt đồ, không biết tự sắp xếp cuộc sống. Và khi gặp khó khăn, phản xạ đầu tiên không phải là tìm cách giải quyết mà là… gọi về nhà cầu cứu.

3. Áp đặt ước mơ của mình lên con

Không ít bậc cha mẹ đang cố gắng hoàn thành những “giấc mơ còn dang dở” của chính mình… thông qua con cái. Mẹ từng mơ ước trở thành bác sĩ, nên ép con thi vào ngành Y dù con không hứng thú. Bố từng nuôi hoài bão học Kiến trúc nhưng lỡ dở, nay bắt con học vẽ từ nhỏ với hi vọng con sẽ “thay bố thực hiện ước mơ”.

Có biết bao đứa trẻ lớn lên trong một lịch trình dày đặc: lớp học thêm, sân khấu biểu diễn, phòng luyện thi, nhưng chưa từng một lần được hỏi:“Con thật sự muốn gì? Con yêu thích điều gì?”

Tưởng rằng cha mẹ đang mở lối cho con đi, nhưng thực chất, con đang bị đẩy vào một con đường không thuộc về mình. Con học một ngành “hot”, nổi tiếng là “có tương lai”, nhưng không yêu nổi nó dù chỉ một ngày. Con ra trường với tấm bằng sáng chói, nhưng tâm hồn lại trống rỗng và lạc lõng. Có những bạn trẻ sống trong áp lực điểm số và kỳ vọng quá lớn, đến mức rơi vào lo âu, trầm cảm, hoặc tệ hơn – đánh mất chính mình.

Khi không được phép lựa chọn, con sẽ dần mất khả năng ra quyết định cho cuộc sống. Con không biết điều gì khiến mình vui, điều gì là thế mạnh của bản thân. Và bi kịch lớn nhất không nằm ở việc con thi rớt một trường đại học hay không kiếm được công việc lương cao – mà là việc con sống cả đời mà không biết mình sống vì điều gì.

Điều cha mẹ thực sự nên làmYêu thương không có nghĩa là kiểm soát.Dạy dỗ không có nghĩa là làm thay.Định hướng không có nghĩa là quyết định thay mọi thứ cho con.

Làm cha mẹ, đôi khi điều tốt nhất không phải là đi trước mở đường, mà là lùi lại một bước, trao cho con quyền được tự bước đi – dù chậm, dù vấp ngã. Và khi con quay đầu lại nói: “Con mệt quá…”, bạn vẫn đủ gần để dang tay ôm con vào lòng, cho con sự an ủi và bình yên.

Một đứa trẻ biết tự lập, biết điều mình yêu, dám chọn con đường mình tin – đó mới là một đứa trẻ hạnh phúc. Và khi ấy, cha mẹ có thể tự hào không phải vì con “thành công” theo định nghĩa của xã hội, mà vì con đang sống đúng với trái tim, giá trị và bản chất chân thực nhất của mình.