4 thói quen của mẹ tưởng chừng vô hại nhưng lại kìm hãm sự phát triển của con

Trẻ em được sinh ra với bản năng tự nhiên là tìm kiếm sự ủng hộ và che chở từ mẹ. Những đứa trẻ biểu hiện tính cách lạc quan và tích cực sẽ có nền tảng vững chắc để sống một cuộc đời hạnh phúc, mặc dù không nhất thiết phải trở thành người thành công vĩ đại. Tuy nhiên, yếu tố quyết định này đã cho thấy rằng phong cách nuôi dạy của mẹ có thể ảnh hưởng sâu sắc đến sự phát triển tính cách của trẻ.

Trẻ nhỏ thường dễ bị tác động bởi hành vi, lời nói và cả tâm trạng của mẹ. Việc mẹ hình thành cho trẻ những thói quen từ những ngày đầu có thể định hình rất nhiều về hành vi và tính cách của chúng trong tương lai. Chẳng hạn, nếu trẻ không có thói quen sống tích cực, hay dễ dàng bỏ cuộc trước khó khăn, hoặc phát triển tính cách khép kín, thì đôi khi nguyên nhân bắt nguồn từ cách nuôi dạy và tương tác của mẹ.

Dưới đây là 4 thói quen mà các bà mẹ nên chú ý nhằm xây dựng một môi trường tích cực và hỗ trợ cho sự phát triển của trẻ. Nếu không chú ý, những nỗ lực của mẹ có thể trở nên vô ích, và khó có thể giúp trẻ trở thành những người có đủ khả năng tỏa sáng trong cuộc sống.

Cha mẹ hứa nhưng không thực hiện

Trong xã hội hiện đại, không ít bậc phụ huynh gặp phải tình huống dở khóc dở cười khi phải đối diện với hành động của trẻ. Một người mẹ, khi nhận được lời mời đi ăn tối từ bạn bè, đã viện lý do bận rộn đưa con đi chơi cuối tuần. Tuy nhiên, tiếng nói từ con trai của chị vang lên: "Dì ơi, mẹ cháu không cho cháu đi đâu, lần nào cũng thế". Cảnh tượng này khiến người mẹ cảm thấy rất xấu hổ, nhận ra rằng mình đã để lộ ra sự không trung thực trước mắt con.

Trong các mối quan hệ người lớn, đôi khi những lời nói dối xuất hiện với mục đích thiện ý. Nhưng khi đối diện với trẻ nhỏ, điều này tuyệt đối không nên xảy ra! Nếu bạn đã cam kết sẽ mua cho con một món đồ, tốt hơn hết bạn nên thực hiện lời hứa đó, hoặc đơn giản là không nên đưa ra lời hứa vô trách nhiệm ngay từ đầu.

Thực tế cho thấy, những bậc cha mẹ thường xuyên nói dối có khả năng cao sẽ nuôi dạy những đứa trẻ cũng có thói quen nói dối. Nếu bạn mong muốn con cái mình trở thành những người trung thực, hãy bắt đầu bằng việc tránh xa những lời nói dối. Điều này không chỉ giúp xây dựng lòng tin mà còn tạo ra môi trường sống lành mạnh, nơi mà trẻ em có thể học hỏi được những giá trị tốt đẹp từ cha mẹ.

Hy sinh tất cả vì con

Trong văn hóa dân gian, có một câu nói nổi tiếng: "Tất cả vì con." Nhiều bà mẹ, đặc biệt là những người thuộc thế hệ trước, đã sống theo phương châm này trong hành trình nuôi dạy con cái của họ.

Khi con còn nhỏ, tình yêu thương dành cho con cái được thể hiện qua từng hành động, từ việc chăm sóc tận tình cho đến những hy sinh thể chất lẫn tinh thần. Ngay cả khi con trưởng thành và lập gia đình, những người mẹ này vẫn không ngừng hỗ trợ, từ việc giúp đỡ trong việc chăm sóc cháu cho đến các công việc thường nhật trong gia đình. Cuộc đời của họ dường như chỉ xoay quanh những trách nhiệm dành cho con.

Tuy nhiên, việc nuôi dạy con cái bằng cách hy sinh tất cả có thể dẫn đến những hệ quả không mong muốn. Nhiều trẻ em lớn lên không nhận ra giá trị của sự hy sinh, cho rằng đó là điều hiển nhiên. Đôi khi, điều này còn khiến chúng trở nên phụ thuộc vào cha mẹ và thiếu hụt khả năng tự lập.

Mỗi người đều có hành trình riêng để khám phá và phát triển. Mẹ có thể cho con sự sống, nhưng không nên sống thay con, hay trải nghiệm cuộc sống thay cho chúng. Nếu mọi nỗi đau và niềm vui trong cuộc sống đều được mẹ bảo vệ và sàng lọc trước, trẻ sẽ không thể cảm nhận được bản chất của cuộc sống thực sự.

Chúng ta cần nhớ rằng, tình yêu dành cho con cần được thể hiện một cách khéo léo, không nên trở thành rào cản trong việc trải nghiệm cuộc sống của chính chúng. Hãy để cho con tự mình đối diện với thử thách và khám phá cuộc đời, như một phần thiết yếu trong quá trình trưởng thành.

Thường so sánh con với trẻ khác

Trong nền văn hóa châu Á, việc so sánh con cái với những đứa trẻ khác là một hiện tượng phổ biến. Nhiều bậc phụ huynh có xu hướng đặt niềm tin vào các tiêu chuẩn xã hội, vì vậy họ thường đưa ra những so sánh về thành tích học tập, thể chất hay các hoạt động ngoại khóa giữa con mình và con cái hàng xóm hoặc bạn bè.

Khi phát hiện ra rằng bạn bè của con tham gia các lớp học năng khiếu, một số phụ huynh ngay lập tức quyết định đăng ký cho con mình, mà không xem xét đến sở thích thực sự của trẻ. Điều này không chỉ tạo ra áp lực lớn cho trẻ mà còn khiến chúng mất đi tiếng nói và sự lựa chọn cá nhân trong việc phát triển bản thân.

Thêm vào đó, áp lực cạnh tranh từ những so sánh này có thể dẫn đến cảm giác thiếu tự tin và căng thẳng cho trẻ. Những đứa trẻ thường xuyên bị buộc phải thành công hơn người khác dần dần mất đi mục đích học tập ban đầu, biến việc học trở thành một cuộc đua thay vì một quá trình khám phá và phát triển bản thân. Chúng có thể trở nên thống trị bởi suy nghĩ phải "hơn người" và quên đi giá trị thực sự của việc học – đó là trang bị kiến thức và kỹ năng để áp dụng vào cuộc sống.

Rõ ràng, tình trạng này không chỉ ảnh hưởng đến tâm lý mà còn đến khả năng thực hành các kiến thức mà trẻ đã học được. Để trẻ phát triển một cách toàn diện và tự tin, rất cần thiết các bậc phụ huynh phải ý thức được việc so sánh có thể gây ra tổn thương và cần khuyến khích trẻ theo đuổi đam mê của riêng mình, chứ không phải là để cạnh tranh với người khác.

Kiểm soát quá mức mọi khía cạnh của con

Nhiều bậc phụ huynh, đặc biệt là các bà mẹ, thường có khuynh hướng kiểm soát chặt chẽ và đưa ra những tiêu chí nghiêm ngặt để đánh giá hành vi của con cái. Họ thường coi việc "nghe lời" là thước đo chính xác cho sự đúng sai của trẻ.

Khi trẻ không thực hiện những điều mà cha mẹ mong đợi, hành vi đó ngay lập tức bị xem là sự "phản kháng." Những người mẹ này thường thiếu quan tâm đến cảm xúc và suy nghĩ của con cái, mà thay vào đó, họ chỉ tập trung vào mong muốn và nhu cầu của bản thân.

Họ có xu hướng áp đặt quan điểm của mình lên mọi khía cạnh trong cuộc sống của trẻ, từ những điều nhỏ nhặt như phong cách ăn mặc cho đến những quyết định lớn hơn như lựa chọn trường học hay nghề nghiệp. Sự kiểm soát này khiến cho con trẻ trở thành những "con rối", không có cơ hội sống cuộc sống của riêng mình.

Thực tế, khi nhận thấy con cái có những thói quen không tốt, cha mẹ nên dành thời gian để tự phản ánh về hành vi và cách tiếp cận của bản thân. Đặc biệt là những người mẹ, ảnh hưởng của họ đến con cái là rất sâu sắc. Đôi khi, để tạo ra sự thay đổi tích cực ở trẻ, bậc phụ huynh cần bắt đầu bằng việc thay đổi chính mình.

Hành trình cùng con trưởng thành và phát triển là một cách tiếp cận hiệu quả và nuôi dưỡng, giúp trẻ khám phá thế giới theo cách của riêng chúng, thay vì chỉ là một phiên bản sao của cha mẹ.

Tác giả: Trần Thu Thủy