Bố mẹ chồng/vợ qua đời, con dâu con rể có được hưởng thừa kế tài sản không?

Theo quy định pháp luật hiện hành, con dâu và con rể không nằm trong hàng thừa kế theo pháp luật, nghĩa là nếu cha mẹ chồng hoặc cha mẹ vợ không để lại di chúc, con dâu và con rể sẽ không có quyền hưởng thừa kế từ di sản của họ. Điều này đã được quy định rõ ràng trong Bộ luật Dân sự 2015.

Trong thực tế, có nhiều trường hợp con dâu, con rể đã chung sống, chăm sóc, phụng dưỡng cha mẹ chồng, cha mẹ vợ và thậm chí đóng góp vào việc xây dựng tài sản chung. Tuy nhiên, khi hôn nhân gặp khó khăn hoặc một trong hai người vợ hoặc chồng mất sớm, con dâu và con rể thường không được hưởng bất kỳ phần tài sản nào, đặc biệt nếu tài sản có giá trị như đất đai hoặc nhà cửa đều đứng tên cha mẹ chồng, cha mẹ vợ.

Quy định thừa kế theo pháp luật

Bộ luật Dân sự 2015 quy định hai trường hợp thừa kế: thừa kế theo di chúc và thừa kế theo pháp luật. Theo Điều 624 của Bộ luật này, di chúc là sự thể hiện ý chí cá nhân của người để lại di sản. Nếu cha mẹ chồng hoặc cha mẹ vợ có lập di chúc hợp pháp, họ hoàn toàn có thể chỉ định tài sản cho con dâu hoặc con rể. Điều này có nghĩa là nếu có di chúc, con dâu và con rể có thể được thừa kế.

Tuy nhiên, nếu không có di chúc hoặc di chúc không hợp pháp, tài sản sẽ được chia theo pháp luật. Điều 651 Bộ luật Dân sự 2015 quy định thứ tự hàng thừa kế theo pháp luật như sau:

• Hàng thừa kế thứ nhất: gồm vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người để lại di sản.
• Hàng thừa kế thứ hai: gồm ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại, anh, chị, em ruột của người để lại di sản; cháu ruột của người chết mà người chết là ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại.
• Hàng thừa kế thứ ba: gồm cụ nội, cụ ngoại; bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột của người chết; cháu ruột mà người chết là bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột.

Điều luật này cũng quy định, những người ở cùng một hàng thừa kế sẽ được hưởng phần di sản bằng nhau. Nếu không có ai ở hàng thừa kế trước (do đã chết, không có quyền hưởng di sản, bị truất quyền thừa kế, hoặc từ chối nhận di sản), thì những người ở hàng thừa kế sau mới có quyền hưởng thừa kế.

Trường hợp đặc biệt

Bộ luật Dân sự còn có quy định về quyền thừa kế thế vị tại Điều 652. Nếu con của người để lại di sản chết trước hoặc cùng thời điểm với người đó, thì cháu sẽ được hưởng phần di sản mà cha hoặc mẹ cháu đáng lẽ được hưởng. Nếu cháu cũng chết trước hoặc cùng thời điểm với người để lại di sản, chắt sẽ được hưởng phần di sản đó.

Kiến nghị về việc thừa kế cho con dâu, con rể

Trong quá khứ, đã có nhiều ý kiến đề xuất bổ sung quy định cho phép con dâu và con rể được hưởng thừa kế từ cha mẹ chồng, cha mẹ vợ. Mặc dù những ý kiến này đã được thảo luận, cho đến hiện tại vẫn chưa có quy định cụ thể nào trong pháp luật hiện hành về việc này. Điều này có nghĩa là, nếu không có di chúc, con dâu và con rể không có quyền hưởng tài sản thừa kế từ cha mẹ chồng, cha mẹ vợ theo quy định của pháp luật.

Theo những quy định trên, con dâu và con rể chỉ có thể được hưởng thừa kế nếu người để lại di sản có lập di chúc chỉ định họ. Nếu không có di chúc, họ sẽ không có quyền thừa kế tài sản của cha mẹ chồng hoặc cha mẹ vợ theo pháp luật. Đây là một vấn đề pháp lý mà nhiều người cần phải hiểu rõ để tránh những tranh chấp về sau.

Tác giả: Vũ Ngọc