Cách nhận biết hải sản có ngậm hóa chất, formol đơn giản và chính xác

Liên quan đến vụ việc ngày 23.12, lực lượng chức năng tỉnh Thanh Hóa bắt giữ một xe ôtô chở khoảng 10 tấn cá khoai nhập từ Trung Quốc nghi bị ướp formol. Kết quả kiểm nghiệm của Viện Kiểm nghiệm vệ sinh an toàn thực phẩm Quốc gia (Bộ Y tế) cho thấy toàn bộ số cá này chứa formol với hàm lượng từ 90–105 mg/kg.

Theo PGS Nguyễn Duy Thịnh, nguyên cán bộ Viện Công nghệ Sinh học và Thực phẩm (Đại học Bách khoa Hà Nội), việc nhận biết thực phẩm có tẩm ướp hóa chất bằng mắt thường là rất khó. Để xác định chính xác cần có xét nghiệm chuyên môn, còn người tiêu dùng chỉ có thể phân biệt tương đối thông qua màu sắc, mùi và độ đàn hồi của thực phẩm.

Nói về mức độ nguy hại của formol, PGS.TS Trần Hồng Côn, nguyên giảng viên khoa Hóa, Đại học Khoa học Tự nhiên (ĐHQG Hà Nội) cho biết đây là hóa chất dùng trong phòng thí nghiệm và bị cấm tuyệt đối trong thực phẩm. Tuy nhiên, trên thực tế vẫn có trường hợp sử dụng formol để bảo quản, gây nguy hiểm nghiêm trọng cho sức khỏe.

Formol có thể xâm nhập vào cơ thể qua đường tiêu hóa và hô hấp, gây các tác hại cấp tính và lâu dài. Khi hít phải, người tiếp xúc có nguy cơ viêm đường hô hấp, phù phổi; khi ăn phải có thể gây viêm dạ dày – ruột, đau bụng, buồn nôn, tổn thương cơ quan bài tiết. Ở mức độ nặng, ngộ độc formol có thể dẫn đến biến chứng nguy hiểm, thậm chí đe dọa tính mạng.

Dấu hiệu nhận biết hải sản có tẩm hóa chất

Để giúp người tiêu dùng nâng cao cảnh giác, PGS Nguyễn Duy Thịnh đưa ra một số dấu hiệu nhận biết tương đối thông qua quan sát và cảm nhận trực tiếp:

Về màu sắc, hình thức: Hải sản bị xử lý hóa chất thường có vẻ ngoài tươi sáng bất thường, bắt mắt nhưng bề mặt lại khô, ít nhớt. Với hàu, lớp nhớt tự nhiên giảm, nếp gấp rõ, nước ngâm trong. Mực có màu trắng sáng khác thường, bề mặt khô. Tôm bị bơm tạp chất thường có phần đầu phồng, nắp mang giãn, thân ngậm nước, gai đuôi vểnh và cánh đuôi xòe.

Về độ đàn hồi: Hải sản tẩm hóa chất thường cứng, thiếu độ đàn hồi tự nhiên. Mực và hàu trơn nhưng không dính, tôm có cảm giác giòn, dễ gãy. Cá dù nhìn bề ngoài còn tươi nhưng khi ấn tay vào thấy mềm, thân cá lõm và đàn hồi kém, khác với cá tươi có vảy sáng, xếp chặt.

Về mùi: Hải sản tươi có mùi tanh nhẹ đặc trưng, trong khi sản phẩm ướp hóa chất thường ít mùi hoặc có mùi lạ. Nếu xuất hiện mùi giống thuốc sát trùng, nhiều khả năng thực phẩm đã bị xử lý hóa chất.

Ngoài ra, hải sản có giá rẻ bất thường so với mặt bằng chung cũng tiềm ẩn nhiều nguy cơ. Các chuyên gia khuyến cáo người tiêu dùng nên lựa chọn thực phẩm tại cơ sở uy tín, có nguồn gốc rõ ràng. Đồng thời, cơ quan chức năng cần tăng cường kiểm tra, truy xuất nguồn gốc và xử lý nghiêm các hành vi sử dụng hóa chất bảo quản độc hại nhằm bảo vệ sức khỏe cộng đồng.