Hành trình 150 năm của tôm hùm: Từ đồ ăn dành cho người hạ đẳng trở thành thực phẩm của giới thượng lưu

Món ăn "rác" của tầng lớp hạ đẳng, cho không thèm lấy

Nhìn lại lịch sử, giới chuyên môn nhận định, tôm hùm đã từng xuất hiện ở Châu Âu từ rất lâu trước khi được người Châu Mỹ phát hiện. Thế nhưng, vì công nghệ bảo quản còn yếu kém, nên phần đông chúng chỉ được tiêu thụ ở vùng biển và bị người dân xa bờ chối bỏ, đặc biệt là giới vương tôn quý tộc. 

Nguyên nhân là do, khi tôm hùm chết, chúng sẽ tiết ra một loại enzym phân hủy, bốc lên mùi hôi thối vô cùng nồng nặc. Vì vậy, trong thời kỳ "lưu lạc ở trời Âu" tôm hùm bị đối xử khá tệ bạc. Chúng chỉ được dùng làm phân bón cho đất trồng. Đây là lý do thời kỳ này tôm hùm thường được nấu sống trong khi những con chết bị vứt đi, hoặc trở thành thực phẩm cho người di cư, tầng lớp hạ đẳng. Thậm chí, chỉ được sử dụng làm thực phẩm khi quá đói. 

Vào năm 1622, Thống đốc William Bradford của Plymouth Plantation từng xấu hổ thừa nhận rằng: tù nhân chỉ được ăn tôm hùm với nước lọc. Sau đó, chính quyền buộc phải ký cam kết, không được cho tù nhân ăn tôm hùm quá 3 lần mỗi tuần. Đỉnh điểm, những công nhân của thành phố Boston từng xuống đường biểu tính chống đế quốc Anh vì họ phải ăn món tôm hùm hơn... 3 lần mỗi tuần. 

"Lột xác" trở thành món ăn hạng sang

Vào đầu thế kỷ 19, giá trị của tôm hùm bắt đầu được ghi nhận khi thực phẩm đóng hộp bắt đầu phát triển. Và tôm hùm đóng hộp là loại thực phẩm dễ dàng sản xuất nhất. Công nhân thuộc thành phố Boston có thể mua 1 hộp tôm hùm chế biến sẵn với giá 11 cent, doanh số thu được vô cùng khả quan. Trong khi đó tại Mỹ vào những năm 1850, các nhà hàng đã bắt đầu phục phụ món tôm hùm kèm salad - minh chứng đầu tiên của việc chấp nhận loại thực phẩm này của giới thượng lưu.

Theo thời gian, những người yêu thích tôm hùm đóng hộp bắt đầu tìm đến những vùng sản xuất để được thưởng thức tôm hùm tươi ngon. Do nhu cầu cao, giá của loại thực phẩm này cũng tăng đột biến, theo thời gian đã trở thành một món ăn hạng sang trên toàn cầu. 

Vào thập niên 1920, công nghệ thực phẩm được hoàn thiện, tôm hùm không chỉ được phục vụ rộng rãi trên những chuyến tàu mà còn được quân đội sử dụng như nhu yếu phẩm cho binh lính. Và đến sau thế chiến thứ II, sự tiêu thụ tôm quá quá lớn khiến số lượng thực phẩm này suy giảm chóng mặt. Người dân bắt đầu sử dụng món ăn này như một biểu tượng cao quý. 

Những lý do khiến tôm hùm trở nên đắt đỏ

- Không có bất kỳ trang trại thương mại nào cung cấp đủ số lượng tôm hùm vì nuôi tôm hùm rất khó. Tôm hùm vốn phát triển chậm, ăn nhiều, đặc biệt khi mắc bệnh lại rất dễ lây lan.

- Các thị trường phải dựa vào nguồn tôm hùm đánh bắt tự nhiên. Đồng thời giữ tôm hùm tươi sống trong quá trình vận chuyển cũng là 1 thách thức vì tôm hùm cần được ở trong môi trường mát, ẩm, đủ oxy. 

- Tôm hùm ngon nhất là khi chế biến tươi sống. Nếu tôm hùm chết/ đông lạnh sẽ rắn và dai.

Tác giả: Xuân Quỳnh