Không được chọn vị hôn thê
Năm Đồng Trị sắp sinh nhật lần thứ 18, cả hai bà mẹ là Từ Hy Thái hậu và Từ An Thái hậu bắt đầu lo lắng đến chuyện hôn nhân của vị Hoàng đế trẻ. Sau khi đã chọn lựa kỹ càng, Thái hậu Từ Hy quyết định lựa chọn cô gái của Đại thần Phượng Tú.
Tuy nhiên, Từ An lại có ý khác. Vị Thái hậu hiền lành này lựa chọn cô con gái nhỏ của Thị lang Sùng Khởi. Cô gái này tuy không xinh đẹp vượt trội nhưng dung mạo lại đoan trang, hiền thục, nhìn cũng biết là con người phúc hậu. Sau nhiều tranh cãi, cuối cùng việc lựa chọn đành phó mặc cho Hoàng đế Đồng Trị tự mình quyết định.
Đồng Trị tuy là con ruột của Từ Hy, thường ngày ở cùng mẹ nhưng vì Từ Hy rất nghiêm khắc nên Đồng Trị sợ bà nhiều hơn yêu. Trong khi đó, Từ An là người hiền lành, ít tham vọng lại rất được lòng vị Hoàng đế này. Chính vì vậy, khi nghe hai vị Thái hậu đưa ra những lựa chọn của mình, Đồng Trị suy nghĩ hồi lâu rồi chỉ nói 3 chữ: A Lỗ Đắc.
A Lỗ Đắc chính là con của Thị Lang Sùng Khởi, cô gái mà Từ An lựa chọn với hy vọng Đồng Trị sẽ có được một người vợ hiền thục.
Tuy nhiên, sự lựa chọn này của ông như một sự chống đối khó có thể tha thứ đối với Từ Hy. Vì thế, Từ Hy Thái hậu bắt đầu ghét A Lỗ Đắc lẫn Đồng Trị và Từ An từ đó. Thậm chí, bà còn ra lệnh cấm không cho phép Hoàng hậu A Lỗ Đắc được gần gũi chăn gối Đồng Trị, đồng thời buộc ông phải thường xuyên gần gũi với Huệ phi, người con gái được Từ Hy lựa chọn.
Luôn muốn thoát khỏi sự kiểm soát ngặt nghèo của mẹ nhưng bất thành
Lập Phú Sát thị làm Huệ phi cũng chỉ để làm vui lòng mẹ, chứ bản thân vua Đồng Trị luôn xa lánh Huệ phi và chỉ độc sủng một mình Hoàng hậu. Ngoài ra, Đồng Trị cũng không muốn gần gũi nàng vì cho rằng nàng là "tai mắt" của Thái hậu, chỉ luôn muốn kiểm soát mình.
Chính điều này khiến cho Từ Hy Thái hậu nổi giận, cấm Đế - Hậu được ở cùng nhau, đồng thời sai thái giám trong cung theo dõi nhất cử nhất động của ông.
Đồng Trị giận mẹ can thiệp chuyện hậu cung nên quyết định trùng tu Cung điện Mùa hè, vốn bị liên quân Anh - Pháp phá hủy trong Chiến tranh nha phiến lần thứ 2, để dâng lên Lưỡng cung Thái hậu, nhằm đẩy Từ Hy ra khỏi Tử Cấm Thành để sống cuộc đời tự do.
Tuy nhiên, việc thi công cung điện gặp trở ngại do quốc khố khánh kiệt sau nhiều binh biến. Đồng Trị thậm chí còn phải kêu gọi bá quan văn võ góp tiền túi, đồng thời mỗi tháng đích thân vi hành giám sát thi công trong nhiều ngày để thỏa thích vui chơi ngoài kinh thành, thoát khỏi tầm kiểm soát của Từ Hy.
Với sự can thiệp quá sâu vào chuyện triều chính của mẹ mình, Hoàng đế Đồng Trị cảm thấy bất lực trong việc điều hành quốc gia theo ý mình, nên ban đêm thường cùng các hoạn quan lẻn ra khỏi kinh thành, lui tới chốn thanh lâu, bầu bạn cùng các kỹ nữ để giải sầu.
Nhiều lần, ông còn được cho là đã "vui chơi quá đà", về quá muộn không kịp lên chầu buổi sáng, khiến cho Từ Hy rất giận dữ. Mặt khác, trong thời gian này, do đi lại với gái làng chơi, vua Đồng Trị đã có dấu hiệu bị bệnh giang mai, sức khỏe ngày càng suy kiệt.
Chứng kiến Hoàng hậu bị lĩnh cái tát trời giáng, Hoàng đế ngất xỉu, vài ngày sau thì qua đời
Trong một lần đến thăm chồng đau ốm, Hoàng hậu A Lỗ Đặc thị có khóc lóc và than vãn rằng nàng không "vừa mắt" Thái hậu, thường bị Thái hậu Từ Hy trách mắng và nổi giận vô cớ.
Do đó, nàng còn mong Hoàng đế mau tĩnh dưỡng để chóng khỏi bệnh, nắm quyền triều chính, không để Thái hậu chuyên quyền lấn át.
Chẳng may vào đúng lúc này, Từ Hy vừa đến, nghe thấy vậy cho rằng Hoàng hậu buông lời gièm pha nên đã tát Hoàng hậu quỵ ngã. Cũng có văn bản nói Từ Hy sai cung nữ vả vào miệng Hoàng hậu, còn phạt lôi xuống đánh 10 trượng khiến Đồng Trị kinh hãi đến mức ngất xỉu.
Dù biết Từ Hy Thái hậu là người nắm quyền bính trong tay và thường không hài lòng với Hoàng hậu, thường cho vời Hoàng hậu vào cung trách mắng, nhưng việc một vị Hoàng hậu – bậc mẫu nghi của thiên hạ lại bị Thái hậu cho cung nữ đánh đập ngay trước mặt Hoàng đế lẫn bá quan văn võ như vậy quả là điều chưa từng thấy.
Đây được coi là điều hết sức hoang đường, giống như giọt nước làm tràn ly, khiến cho Hoàng đế đang đau ốm càng thêm uất ức và gián tiếp dẫn đến cái chết của ông vài ngày sau mà các thái y loan tin là do bị đậu mùa.
Tác giả: