Trước hết, sự lo lắng của phụ huynh khi con trẻ vào lớp 1 là chính đáng vì bé chuyển giao từ trường mẫu giáo- nơi hoạt động chủ đạo là chơi (mà học) sang trường cấp 1-nơi hoạt động chủ đạo là học. Chẳng hạn, chỉ riêng việc phải ngồi trật tự, ngay ngắn mấy tiếng đồng hồ trên ghế trong lớp cũng là một thử thách cho trẻ lớp 1 vì khi ở mẫu giáo, các bé có thể ngồi trên đất, quanh cô, bé nào không thích tham gia các hoạt động chung đó thì giáo viên mẫu giáo cũng không ép.
Ngoài ra, hiện nay, dù có lệnh cấm dạy chữ trước ở trường mẫu giáo, và các thông tư hướng dẫn chương trình lớp 1 không đòi hỏi trẻ phải đọc thông, viết thạo trước nhưng rất nhiều trường vẫn ‘phá lệ’. Nhiều giáo viên lớp 1 mặc định trẻ biết chữ rồi nên dạy rất nhanh khiến những em chưa có điều kiện học trước không thể theo kịp. Do đó, việc quan tâm chuẩn bị cho con về mặt tinh thần và một số kỹ năng cơ bản để vào lớp 1 là điều cần thiết, nhưng nếu biến nó thành áp lực cho cả phụ huynh và trẻ là điều không nên.
Kinh nghiệm từ nhiều phụ huynh kiên quyết không cho con học chữ sớm cho thấy, nếu có sự chuẩn bị tâm lý và các kỹ năng cơ bản dưới đây, cùng với việc theo dõi sát sao, hỗ trợ tốt từ phụ huynh khi trẻ học lớp 1 thì trẻ vẫn có thể theo kịp chương trình dù giáo viên có mặc định là trẻ phải đọc thông, viết thạo trước. Chưa kể, quyết định không ép học sớm còn giúp trẻ duy trì được hứng thú học tập khi vào lớp 1. Vậy phụ huynh nên chuẩn bị điều gì cho con?
CHUẨN BỊ ĐỒ DÙNG
Xác định tinh thần vào lớp 1 là sẽ tốn tiền mua đồ dùng học tập lắm đó. Mình thấy ít bạn nào đi học mà giữ các đồ dùng được lâu.
Đồ dùng cần sắm là: hộp bút (nên chọn mua hộp có hình bạn ấy thích) + bút chì (mình nghĩ bút chì của Staedtler 2B là phù hợp) + tẩy + thước kẻ (thước có chiều dài 20cm) + gọt bút chì + bộ bút màu. Bút mực sang kì 2 mới cần nên bạn chưa cần sắm vội.
Cặp sách nếu có điều kiện thì mua loại siêu nhẹ của Nhật. Hồi Nam đi học cấp 1, mình “nghiến răng” mua một cái ở Nhật, dùng suốt 5 năm tiểu học, sau đó tặng lại cho một bạn bây giờ đã di chuyển thêm mấy bạn nữa mà vẫn còn tốt. Nên tưởng đắt hóa ra lại lợi. Chỉ có điều phải tìm được đúng hàng Nhật. Còn nếu không, các bạn mua loại tiện dụng, đừng nhiều ngăn phức tạp quá, cũng đừng to quá.
Vở: Hầu hết sẽ theo quy định của trường nên bạn đừng sắm vội. Nếu cần thì bạn mua loại vở 5 li, giấy trắng nhưng không lóa.
CHUẨN BỊ TÂM THẾ
Lớp 1 còn được một số nhà giáo dục gọi là “cửa ải lớp 1” đủ thấy khó khăn của các bạn nhỏ khi mới bắt đầu đi học như thế nào. Vì thế, con rất cần có bố mẹ đồng hành.
CHUẨN BỊ CHO NGÀY KHAI GIẢNG
Hãy đi đến trường cùng con nếu có thể. Hãy coi đó là một sự kiện đáng ghi nhớ của cả nhà. Mẹ nên “trang trí” cho bộ đồng phục của con bằng việc cài thêm một cái nơ, một bông hoa ( với bé gái), gắn thêm hình (tàu thủy, lá cờ) với bé trai. Bạn nhớ mua bóng bay hoặc cờ nếu nhà trường yêu cầu nhé. Với bé, đó là chuyện rất quan trọng.
Nhân đây, mình cũng mong muốn tất cả nhà trường khi tổ chức khai giảng nên dành một khoảng thời gian để chào mừng các bé lớp 1 đến trường. Các con sẽ đi vào từ cổng trường và có các anh chị lớn, các thầy cô ra đón để các bé đứng vào hàng. Giây phút đó sẽ thành kỉ niệm đáng yêu cho cả bố mẹ và các con.
NHỮNG THÓI QUEN CẦN RÈN TRƯỚC KHI VÀO LỚP 1
- Con sẽ ngồi ngay ngắn và học ( viết, vẽ, tô màu, làm tính) trong vòng 20 phút.
- Con sẽ ngồi tập trung chơi mà không di chuyển chỗ.
- Con biết chờ đợi người khác nói, biết lắng nghe.
- Con biết cách giơ tay để phát biểu trong lớp học.
- Tự phục vụ khi ăn uống, đi vệ sinh, giữ gìn đồ đạc cá nhân.
- Con biết cách quan sát và diễn đạt những điều mình đã quan sát được.
- Con thực hiện được theo những nguyên tắc đơn giản hoặc theo thời khóa biểu.
ĐỌC SÁCH
Thời điểm này, bạn nên duy trì việc đọc sách cho con, ít nhất là đến hết học kì 1 lớp 1 (nhà mình, mình đọc cho Nam nghe đến tận lớp 2), đơn giản vì mình nghĩ đó là khoảng thời gian để các bạn ấy thư giãn êm đềm sau một ngày học ở trường. Và cố gắng, cố gắng đọc sách chữ thay vì sách tranh như trước. Còn nếu trong trường hợp các bạn vẫn rất thích truyện tranh thì nên có “giao kèo” một tuần đọc 3 lần chẳng hạn.
VIỆC HỌC
Trong mọi điều, hãy nhớ: Đừng để bé sợ học ngay từ vạch xuất phát. Niềm vui khi học là thứ cảm xúc cần được nuôi dưỡng và quan trọng hơn điểm số. Đừng hoang mang khi thấy các bé khác biết đọc, viết mà con mình thì chưa. Chỉ sau một học kì, hầu hết các bé sẽ có trình độ ngang nhau.
"Có nên cho bé làm bài về nhà từ lớp 1 không?". Mình nghĩ là nên với thời gian dưới 20 phút. Trong khoảng thời gian đó:
- Bé đọc lại bài của ngày hôm đó.
- Tập tô hoặc tập viết khoảng 3 dòng.
- Tự tính nhẩm hoặc viết lại con số.
Chỉ vậy thôi. Cực lực phản đối việc con phải viết bài cả trang. Bạn không tin cứ ngồi viết 1 trang giấy đúng li, đúng dòng sẽ thấy khổ sở thế nào. Trong khi đó, tay con còn quá non nớt.
Nhưng bạn nên rèn cho con tự học từ thời điểm con học lớp 1. Cây non dễ uốn. Hãy để con tự liên hệ, tự tìm hiểu những kiến thức đã học.
Ví dụ con học vần “o”. Hãy cùng đố vui tìm các tiếng có vần “o”. Khó hơn thì làm bài thơ kết thúc bằng vần “o”.
Ví dụ: Tôi bị ho/ Mẹ rất lo/ Mẹ lấy cho/ Một cái lọ/ Có vị nho/Tôi hết ho/ Ngủ khò khò/ Ngáy o o…
Kiểu như thế, vui là chính, không cần quá quan trọng về nghĩa.
Với môn Toán, hãy cố gắng “nghĩ theo hướng ngược lại” vì các bài tập trong sách giáo khoa thường chỉ dạy kĩ năng tính toán. Ví dụ con học phép tính trong bảng 5, bố mẹ hãy đố: Những số nào cộng với nhau thì kết quả là 5.
Lớp 1, các bạn cũng làm quen với các khái niệm: Tiếng/ Từ/ Chữ/ Chữ cái/ Âm/ Vần. Những khái niệm này rất quan trọng và bố mẹ cũng đừng nhầm khi dạy con. Xem trên các diễn đàn dạy con tự học, mình thấy các bạn hay bị nhầm lẫn các khái niệm và có thể không có lợi khi dạy con.
Tác giả: