Trước hết ta phải hiểu về đặc điểm gỗ nghiến:
- Gỗ nghiến là loại gỗ có tính cơ học cao, rất cứng, dai, bền, không mọt, mối, dù chôn xuống đất vẫn thế. Người dân một số vùng cao dùng gỗ nghiến để làm nhà sàn: cột nhà, sàn nhà, hoành, vì, kèo, v.v. Đi lại trên sàn không bao giờ có tiếng cót két - một đặc trưng của loại gỗ mềm dẻo. Nhược điểm của gỗ nghiến là nếu được dùng để chế đồ gỗ bằng những tấm ván mỏng thì dưới tác động của độ ẩm và nước sẽ xuất hiện trong chúng những nội lực lớn, dễ làm cho chúng bị cong, vênh hoặc thậm chí nứt vỡ.
- Gỗ rác của gỗ nghiến có màu hơi sáng, mềm và nhẹ hơn gỗ lõi một chút. Thường được dùng để làm những bộ phận trong nhà mà ít chịu lực, như: tường ngăn, bàn thờ, giá, bàn ghế v.v. Vì vậy nếu không biết cách bảo quản gỗ nghiến khi làm thớt rất dễ bị nứt vỡ.
- Gỗ nghiến lõi có màu nâu sẫm đồng đều, vòng vân rất mờ, có cấu tạo lớp. Tính cơ học: cứng, chắc, rất bền. Mưa gió ngoài trời chỉ có thể làm bạc màu lớp mặt. Khi được bào nhẵn thì có thể thấy được các vân hoa tinh vi như trên mặt thép của thanh kiếm Nhật (đây là cấu tạo lớp, chỉ một số loại gỗ có).
Thân gỗ nghiến để làm thớt phải có kích thước đủ lớn, 1 vòng thân có thể làm 1-4 thớt tùy kích thước, chính đặc điểm này khiến vân thớt gỗ nghiến không có dạng tròn mà thường là dạng cắt góc 1/2, 1/3...
Một chiếc thớt được bán ngoài thị trường nếu có dạng vân tròn hoặc sát mép thớt thì cũng chưa thể khẳng định đó không phải là thớt gỗ nghiến, vì người sản xuất có thể tận dụng thân nhỏ hoặc gỗ chưa đủ kích thước lớn để làm thớt nên sẽ ảnh hưởng đến chất lượng thớt gỗ nghiến.
- Gỗ nghiến thuộc loại gỗ nặng có tỉ trọng cao khoảng 950-1100kg/1m3 (độ ẩm 15%) nên khi cầm gỗ nghiến trên tay so với các loại gỗ làm thớtkhác sẽ thấy chênh lệch đáng kể, các bạn cũng có thể tính nhẩm tính được khối lượng của thớt dựa vào kích thước:
M (kg) = 1.100xhxD²x3.14/4.000.000.000
(D: Đường kính thớt - mm, h: chiều dầy thớt - mm)
Vd: thớt đường kính 300mm, dầy 50mm có khối lượng: M~3.4-3.8kg, nếu đạt độ ẩm 100% có thể đạt khối lượng xấp xỉ 5kg.Đây là đặc điểm để nhận biết sau đặc điểm vân gỗ (vì gỗ tốt thường là gỗ rất nặng)
Như vậy bằng cách dựa vào các đặc điểm sau: Màu sắc gỗ, Vị trí vòng vân gỗ và trọng lượng gỗ... bài viết trên đã phần nào phác thảo đặc điểm, cũng như cách nhận biết thớt gỗ nghiến để các bạn cũng có thể dựa vào đó để xác định được thớt gỗ đang bán ngoài thị trường có phải làm từ gỗ nghiến hay không. Hy vọng bài viết này có thể trang bị thêm cho mọi người những kinh nghiệm hữu ích trong việc lựa cho mình đúng loại thớt gỗ nghiến mà không phải lo gặp phải hàng giả , hàng rẻ tiền, hay hàng kém chất lượng.
Tác giả: Phạm Đông