Người xưa dặn: "Dù nghèo đến đâu cũng không nên ăn lươn trông trăng" – Lươn trông trăng là gì, có gì kiêng kỵ?

“Lươn trông trăng” là gì, và liệu loại lươn này có thực sự tồn tại trong đời sống?

Dân gian truyền miệng rằng lươn trông trăng là một loại lươn đồng to hơn bình thường, với hai đặc điểm dễ nhận biết. Thứ nhất, chúng thích ăn xác động vật chết như chó, mèo ngoài đồng; thứ hai, chúng thường xuất hiện vào đêm trăng tròn và ngẩng đầu nhìn lên trăng, nên được gọi là “lươn mặt trăng”.

Chính vì những câu chuyện này mà nhiều người tin rằng lươn trông trăng không thể ăn được. Ở một số nơi, còn lưu truyền rằng loại lươn này có độc, ăn phải có thể gây ngộ độc, thậm chí tử vong. Theo ghi chép lịch sử, lươn trông trăng được nhắc đến từ thời nhà Minh ở Trung Quốc, khi một chàng trai ăn phải lươn này và chết, từ đó dân gian truyền miệng rằng lươn trông trăng rất độc.

Tuy nhiên, đây chủ yếu là truyền thuyết. Hiện chưa có bằng chứng khoa học xác thực nào về tính độc hại của lươn đồng. Ở Việt Nam, ăn lươn đồng là thói quen phổ biến từ Nam ra Bắc, và chưa từng ghi nhận trường hợp ngộ độc hay tử vong do ăn lươn.

Nếu bạn từng bắt lươn, sẽ thấy chúng đôi khi nhấc đầu khỏi mặt nước. Hiện tượng này thường xảy ra khi môi trường nước ô nhiễm hoặc thiếu oxy, khiến lươn phải nổi lên để thở. Lươn đồng thường hoạt động về ban đêm, đặc biệt vào những đêm trăng sáng, nên dễ bắt hơn.

Nhiều người lớn tuổi còn cho rằng lươn càng lớn càng không ngon, được xem là “lươn trông trăng”. Tuy nhiên, những câu chuyện này phần lớn mang tính truyền thuyết và không có cơ sở khoa học xác thực.

Vì sao không nên ăn “lươn trông trăng”?

Theo quan niệm dân gian, lươn trông trăng thường ăn xác thối, phản ánh thói quen ăn uống của lươn đồng. Lươn là loài ăn thịt hung dữ với chế độ ăn đa dạng, gồm cá nhỏ, tôm, ếch, chim, thậm chí rắn. Khi thiếu thức ăn, chúng có thể ăn cả xác động vật chết như chó, mèo. Những con lươn càng lớn thì càng tiêu thụ nhiều loại thực phẩm này, dẫn đến nguy cơ chứa vi khuẩn và ký sinh trùng cao, không thích hợp để ăn.

Ngoài ra, lươn lớn còn được cho là có độc tính cao hơn. Mặc dù độc tố chủ yếu nằm trong máu chứ không phải thịt, nhưng độc tính tăng theo kích thước lươn. Việc nấu chín lươn lớn và loại bỏ hoàn toàn nội tạng, máu trở nên phức tạp hơn. Nếu không chế biến kỹ, nguy cơ ngộ độc vẫn rất cao.