Nhận BHXH 1 lần sẽ mất những quyền lợi gì?
Bảo hiểm xã hội là một chế độ an sinh xã hội quan trọng, giúp người lao động đảm bảo nguồn thu nhập và chăm sóc sức khỏe khi về hưu, bị tai nạn lao động, ốm đau, mất việc làm, hay qua đời. Nhận bảo hiểm xã hội một lần có thể giải quyết tạm thời vấn đề tài chính, nhưng cũng có nhiều hạn chế và thiệt thòi. Người lao động nhận BHXH một lần sẽ mất đi những quyền lợi sau:
1) Không được cộng dồn thời gian đóng BHXH trước đó, ảnh hưởng đến mức lương hưu và thời gian hưởng lương hưu khi về già.
Sau khi nhận Bảo hiểm xã hội một lần, quá trình tham gia BHXH sau này của lao động sẽ không được cộng dồn thời gian tham gia BHXH trước đó mà sẽ tính theo thời gian mới. Điều này ảnh hưởng đến lương hưu của người lao động:
- Không được hưởng lương hưu, không có thu nhập để đảm bảo cuộc sống khi về già, mất khả năng lao động.
- Lương hưu thấp, do thời gian đóng BHXH ngắn nên lương hưu được chi trả sẽ thấp, mất nguồn tài chính ổn định hỗ trợ cho cuộc sống của lao động khi về hưu.
2) Không được cấp miễn phí thẻ BHYT và hưởng các quyền lợi khám chữa bệnh có BHYT khi về hưu.
Nhận BHXH một lần người lao động sẽ bị hạn chế các quyền lợi về cấp thẻ BHYT khi về hưu. Trong thời gian hưởng lương hưu, người lao động được quỹ BHXH chi trả kinh phí và cấp miễn phí thẻ BHYT và được hưởng đầy đủ các quyền lợi về khám chữa bệnh có BHYT. Còn nếu lao động nhận bảo hiểm xã hội một lần sẽ có nguy cơ không chi trả được chi phí khám chữa bệnh khi về già, đặc biệt là trường hợp cần nằm viện điều trị lâu dài.
3) Không được hưởng trợ cấp mai táng và trợ cấp tử tuất cho người thân khi qua đời.
Đúng vậy, người lao động rút bảo hiểm xã hội 1 lần sẽ không được hưởng trợ cấp mai táng và trợ cấp tử tuất cho người thân khi qua đời . Đây là một trong những quyền lợi mà người lao động sẽ mất đi nếu nhận BHXH một lần.
4) Mất cơ hội bảo lưu và tích trữ khoản tiền đóng BHXH, không được hưởng lãi suất từ quỹ BHXH.
Khoản tiền người lao động tham gia BHXH được coi như “của để dành”, không mất đi theo thời gian mà vẫn được Cơ quan BHXH quản lý, đầu tư tăng trưởng. Người lao động có thể thực hiện bảo lưu, khi có cơ hội thì tiếp tục tham gia BHXH. Trong thời gian bảo lưu, trường hợp không may người lao động qua đời thì gia đình vẫn được hưởng trợ cấp tử tuất, trợ cấp mai táng.
5) Thiệt thòi về mức hưởng trợ cấp BHXH một lần so với mức đóng BHXH hàng năm.
Khi nhận BHXH một lần, người lao động bị thiệt thòi hơn rất nhiều. Do khi đóng BHXH, 22% mức tiền lương đóng BHXH sẽ được đóng vào quỹ hưu trí, tử tuất, tính tổng một năm tổng mức đóng cho quỹ này là 2,64 tháng lương đóng BHXH.
Trong khi mức hưởng BHXH một lần mỗi năm tính bằng 1,5 tháng mức bình quân tiền lương (MBQTL) đóng BHXH áp dụng với thời gian đóng BHXH trước năm 2014 và tính bằng 2 tháng mức bình quân tiền lương đóng BHXH cho khoảng thời gian từ năm 2014 trở đi.
Nếu thời gian đóng BHXH chưa đủ một năm, thì mức hưởng BHXH một lần chỉ bằng 22% của các mức tiền lương tháng đã đóng BHXH, mức tối đa bằng 2 tháng MBQTL.
Trong khi đó, người đóng BHXH hàng năm sẽ được hưởng lương hưu hàng tháng theo tỷ lệ phụ thuộc vào thời gian đóng BHXH và mức lương tham gia BHXH. Ngoài ra, người đóng BHXH hàng năm còn được hưởng các quyền lợi khác như BHYT, trợ cấp mai táng, trợ cấp tử tuất, lãi suất từ quỹ BHXH,...
6) Người không rút BHXH chờ hưởng lương hưu sẽ có nguồn trợ cấp xã hội ổn định.
Đối với người nhận bảo hiểm xã hội một lần, người lao động nhận duy nhất một lần và rất dễ tiêu hết tiền dưỡng già. Khi về già, lao động phụ thuộc vào con cháu và xã hội.
Khi nhận lương hưu, người tham gia BHXH sẽ được hưởng mức lương hưu được điều chỉnh định kỳ theo chỉ số tiêu dùng và theo tình hình kinh tế. Vì vậy, lao động sẽ có mức trợ cấp ổn định và đáp ứng được cho cuộc sống.
Vì vậy, bạn nên cân nhắc kỹ trước khi quyết định nhận BHXH một lần hay tiếp tục đóng BHXH hàng năm, tùy theo hoàn cảnh và nhu cầu của bạn.
Nếu không rút BHXH 1 lần thì người lao động nên làm gì?
Nếu không nhận BHXH 1 lần, người lao động có thể cân nhắc lựa chọn một trong hai phương án giải quyết sau:
1) Tiếp tục đóng BHXH bắt buộc nếu có việc làm mới và hợp đồng lao động từ 01 tháng trở lên. Khi đó, người lao động sẽ được bảo lưu thời gian đóng BHXH trước đó và tích lũy quyền lợi để hưởng lương hưu và các chế độ khác khi đủ điều kiện. Người lao động sẽ được cấp sổ BHXH mới và sử dụng mã số BHXH cũ.
2) Tham gia BHXH tự nguyện nếu không có việc làm mới hoặc không muốn đóng BHXH bắt buộc. Khi đó, người lao động sẽ tự chọn mức đóng và thời gian đóng BHXH theo nhu cầu và khả năng của mình. Người lao động cũng sẽ được bảo lưu thời gian đóng BHXH trước đó và tích lũy quyền lợi để hưởng lương hưu và các chế độ khác khi đủ điều kiện. Người lao động sẽ không được cấp sổ BHXH mới mà sử dụng giấy chứng nhận tham gia BHXH tự nguyện và mã số BHXH cũ.
Để tham gia BHXH sau khi đã rút BHXH 1 lần, người lao động cần làm các thủ tục sau:
- Nộp đơn xin tham gia BHXH bắt buộc hoặc BHXH tự nguyện tùy theo trường hợp.
- Nộp bản sao giấy chứng nhận đã nhận BHXH 1 lần.
- Nộp bản sao Chứng minh nhân dân/Căn cước công dân hoặc Hộ chiếu.
- Nộp bản sao hợp đồng lao động (nếu tham gia BHXH bắt buộc).
Tác giả: Vũ Ngọc