Sống chung nhiều năm, không đăng ký kết hôn có được công nhận là vợ chồng?

Giấy đăng ký kết hôn là gì?

Đăng ký kết hôn là loại giấy tờ do cơ quan có thẩm quyền của nhà nước cung cấp cho người dân khi cả nam và nữ đồng thuận ký và đơn xin đăng ký kết hôn. Giấy đăng ký kết hôn là sự đảm bảo về mặt pháp lý để công nhân một cặp nam nữ là vợ chồng và đảm bảo quyền lợi cho hai người trong hôn nhân. Tuy nhiên, trên thực tế có rất nhiều người chung sống với nhau như vợ chồng nhưng không đi đăng ký kết hôn vậy họ có được thừa nhận là vợ chồng theo luật mới? Hãy cùng tìm hiểu nhé!

1. Nam nữ chung sống như vợ chồng không kết hôn trước ngày 03/01/1987

Việc xác nhận tình trạng hôn nhân đối với trường hợp nam nữ chung sống với nhau như vợ chồng từ trước ngày 03/01/1987 nhưng không đăng ký kết hôn được quy định tại điểm d mục 2 Thông tư liên tịch số 01/2001/TTLT-TANDTC-VKSNDTC-BTP ngày 03/01/2001 như sau:

“2. Đối với trường hợp nam và nữ chung sống với nhau như vợ chồng từ ngày 03/01/1987 trở đi đến trước ngày 01/01/2001 (ngày Luật hôn nhân và gia đình năm 2000 có hiệu lực) mà có đủ điều kiện kết hôn, nhưng chưa đăng ký kết hôn và đang chung sống với nhau như vợ chồng, thì theo quy định tại điểm b khoản 3 Nghị quyết số 35 của Quốc hội họ có nghĩa vụ đăng ký kết hôn kể từ ngày 01/01/2001 cho đến ngày 01/01/2003; do đó, cần phân biệt như sau:

Được coi là nam và nữ chung sống với nhau như vợ chồng, nếu họ có đủ điều kiện kết hôn theo quy định của Luật hôn nhân và gia đình năm 2000 và thuộc một trong các trường hợp sau đây:

– Có tổ chức lễ cưới khi về chung sống với nhau;

– Việc họ về chung sống với nhau được gia đình (một bên hoặc cả hai bên) chấp nhận;

– Việc họ về chung sống với nhau được người khác hay tổ chức chứng kiến;

– Họ thực sự chung sống với nhau, chăm sóc, giúp đỡ nhau, cùng nhau xây dựng gia đình.

Thời điểm nam và nữ bắt đầu chung sống với nhau như vợ chồng là ngày họ tổ chức lễ cưới hoặc ngày họ về chung sống với nhau được gia đình (một hoặc cả hai bên) chấp nhận hoặc ngày họ về chung sống với nhau được người khác hay tổ chức chứng kiến hoặc ngày họ thực sự bắt đầu chung sống với nhau, chăm sóc, giúp đỡ nhau, cùng nhau xây dựng gia đình”.

Bên cạnh đó, theo khoản 2 Điều 44 Nghị định số 23/2015/NĐ-CP quy định:

“2. Đối với các trường hợp nam, nữ chung sống với nhau như vợ chồng trước ngày 03 tháng 01 năm 1987 mà chưa đăng ký kết hôn thì được khuyến khích và tạo điều kiện để đăng ký kết hôn. Quan hệ hôn nhân được công nhận kể từ ngày các bên xác lập quan hệ chung sống với nhau như vợ chồng. Thẩm quyền, thủ tục đăng ký kết hôn được thực hiện theo quy định tại Điều 18 của Luật hộ tịch”.

Như vậy, quan hệ hôn nhân trước ngày 03/01/1987 dù không đăng ký kết hôn vẫn được pháp luật công nhận kể từ ngày các bên xác lập quan hệ chung sống với nhau như vợ chồng. Khi đó, nam nữ được khuyến khích và tạo điều kiện đăng ký kết hôn.

2. Nam nữ sống chung như vợ chồng từ ngày 03/01/1987 đến nay

Theo Thông tư liên tịch số 01/2001/TTLT-TANDTC-VKSNDTC-BTP thì đối với trường hợp nam và nữ chung sống với nhau như vợ chồng từ ngày 03/01/1987 trở đi đến trước ngày 01/01/2001 (ngày Luật hôn nhân và gia đình năm 2000 có hiệu lực) mà có đủ điều kiện kết hôn, nhưng chưa đăng ký kết hôn và đang chung sống với nhau như vợ chồng, thì theo quy định tại điểm b khoản 3 Nghị quyết số 35 của Quốc hội họ có nghĩa vụ đăng ký kết hôn kể từ ngày 01/01/2001 cho đến ngày 01/01/2003. Sau ngày 01/01/2003 mà họ vẫn không đăng ký kết hôn thì pháp luật không công nhận quan hệ vợ chồng của họ.

Trường hợp nam nữ chung sống với nhau như vợ chồng sau ngày 01/01/2001 đến nay mà không đăng ký kết hôn thì không được pháp luật công nhận quan hệ vợ chồng là hợp pháp.

Như vậy, chỉ những trường hợp nam, nữ sống chung với nhau như vợ chồng trước ngày 03/01/1987 thì mới được pháp luật HNGĐ công nhận là vợ chồng hợp pháp dù họ không có đăng ký kết hôn. Sau thời điểm ngày 01/01/2001 tất cả các trường hợp sống chung với nhau như vợ chồng mà không có đăng ký kết hôn thì đều không được pháp luật công nhận là vợ chồng.

Tác giả: Min Min