Tại sao người dân Tây Tạng không đánh bắt cá để ăn?

Tây Tạng được xem là mảnh đất thuần khiết cuois cùng trên trái đất. Tây tạng ở độ cao trung bình hơn 4200m so với mực nước biển. Tây Tạng là miền đất với văn hóa Phật giáo nổi bật và tập tục thủy táng đặc biệt. 

Tây Tạng được biết đến là nơi cảnh sắc thiên nhiên còn thuần khiết, hoang sơ, địa hình đa dạng trải dài từ núi cao đến thung lũng, băng qua sông băng và sa mạc, Tây Tạng còn khiến cho du khách ghé thăm không khỏi bất ngờ bởi mạng lưới sông hồ dày đặc của nó.

Đặc biệt Hồ thiêng Yamdrok còn gọi Dương hồ là một thắng cảnh nổi tiếng của Tây Tạng. 

Yamdrok rất nhiều cá

Hồ Yamdrok có diện tích 675km2 vị trí đắc địa cao hơn 4440m và có cảnh sắc hoang sơ, thơ mộng nên dù không phải hồ lớn nhất nhưng được coi là hồ thiêng. Không chỉ vậy, bản thân cái tên Yamdrok đã thể hiện được phần nào sự trân trọng và thờ kính của người dân bản địa với cảnh sắc thiên nhiên.

Theo tiếng Tây Tạng, Yamdrok có nghĩa là "Hồ thiên nga". Đối với cư dân bản địa, hồ này có ý nghĩa linh thiêng vô cùng. Người dân tin rằng vẻ đẹp nên thơ của Yamdrok chính là hóa thân của những nàng tiên nữ giáng trần mang đến sức sống cho Tây Tạng.

Hồ Yamdrok rất nhiều cá. Theo thống kê sơ bộ, trọng lượng của quần thể cá trong hồ thiêng có thể vượt quá 800.000 tấn. Cá ở hồ Yamdrok chịu ảnh hưởng điều kiện thiếu oxy và thời tiết khắc nghiệt ở khu vực cao nguyên  nên chu kỳ sinh trưởng của cá trong nước hồ chậm hơn nhiều so với những nơi có độ cao thấp. Bởi vậy 800.000 tấn cá của hôm nay là  kết quả của sự sinh trưởng tự nhiên trong hàng chục hàng trăm năm của hồ nước này.

Vậy tại sao người dân không bắt cá ăn?

Chính quyền không có quy định cấm bắt cá nhưng người dân bản địa vẫn không bắt làm thức ăn.

Dân Tây Tạng coi cá linh vật thiêng. Họ có thói quen ăn nhiều thịt, ăn sạch nhưng không bao giờ ăn cá. Giống như việc coi Yamdrok là hóa thân của những nàng tiên nữ giáng trần, thì cá ở trong các hồ tại Tây Tạng được xem như là hiện thân của thủy thần, vì vậy họ không bao giờ đánh bắt cá với bất kỳ mục đích nào. Người dân nơi đây coi cá là linh vật nên họ sẽ không đánh bắt cá.

Hơn nữa theo quan điểm tránh sát sinh thì họ vẫn ăn thịt nhưng thịt bò, thịt lợn thì 1 mạng bò có thể nuôi được nhiều người, còn cá thì cần giết nhiều sinh mạng hơn.  Đó là do ảnh hưởng của niềm tin tôn giáo. Nên họ sẽ cố gắng giết ít con vật nhất. Một con bò có thể giúp qua cả mùa đông nhưng nếu bắt cá thì sẽ cần nhiều mạng cá để sống qua mùa đông.

Cũng có thể do tập tục thủy táng ở Tây Tạng nên người ta không bắt cá. Dân Tây Tạng tin nước chính là thứ quan trọng nhất trên thế giới sinh ra và nuôi dưỡng sự sống. Đó là lý do khi người thân chết đi thì họ đã chọn cách thủy táng, để được trở về với mẹ thiên nhiên trong dòng nước xanh sẽ là điểm đến bình yên nhất. Cho tới ngày nay, thủy táng vẫn là một cách được người Tây Tạng sử dụng tương đối nhiều. Thông thường, khi thủy táng thì xác chết sẽ được quấn trong một tấm vải trắng rồi thả trôi sông cho cá ăn. Vì tập tục thủy táng này nên dân gian có niềm tin rằng linh hồn của tổ tiên đã nhập vào đàn cá để tiếp tục sự sống.

Thủy táng không phải diễn ra ở tất cả mọi nơi trên Tây Tạng, và Yamdrok không phải là một nơi thường xuyên diễn ra thủy táng nhưng có lẽ do nước chảy và mối quan hệ thiêng liêng giữa nước và cá cùng các vị thần và người chết từ lâu đã trở thành một cái rễ trong tư tưởng của người dân nơi đây. Có lẽ cũng vì thế mà hồ Yamdrok nhiều cá lớn và không ai đánh bắt để ăn.

Theo nhiều người nhìn ở góc độ khoa học thì hồ Yamdrok có tính kiềm, nhiệt độ nước quanh năm thấp, cá trong hồ nước lạnh sinh trưởng chậm, các loại thực vật phù du trong nước cũng khó quang hợp, thiếu chất dinh dưỡng. Vì thế cá đã tiến hóa hấp thu mọi thứ trong hồ, nên có nguy cơ tích lũy nhiều độc tố trong cá. Bởi thế cá ở hồ Yamdrok có thể không tốt cho sức khỏe khi ăn. 

Hồ Yamdrok ở Tây Tạng có vị trí cách thủ phủ Lhasa 100km, đây là nơi phát triển tiềm năng thủy điện và du lịch.

Tây Tạng vẫn là một mảnh đất nhiều huyền bí. Không chỉ có cảnh sắc thiên nhiên hoang sơ thơ mộng, đẹp mà chính những điều huyền bí khiến du khách càng muốn tới Tây Tạng. Nhiều điều kiêng kỵ ở đây đã  tạo nên ý nghĩa văn hóa cổ xưa và bí ẩn, phản ánh sự kính sợ của người dân đối với các vị thần, tín ngưỡng và truyền thống. 

Tác giả: An Nhiên