Từ 2025, có thể bồi thường đất nông nghiệp bằng nhà ở? Người dân cần điều kiện gì?

Luật Đất đai mới được thông qua đã có hiệu lực thi hành từ ngày 1.8.2024, trừ quy định tại Điều 190 và Điều 248 đã có hiệu lực từ 1.4.2024. Theo đó, hộ gia đình, cá nhân có thể được bồi thường bằng nhà ở khi Nhà nước thu hồi đất nông nghiệp của họ.

Đất nông nghiệp bao gồm những loại đất nào?

Đất nông nghiệp là đất phục vụ cho mục đích sản xuất nông nghiệp, bao gồm các loại đất sau:

- Đất trồng cây hàng năm gồm đất trồng lúa và đất trồng các cây hàng năm khác;

- Đất trồng các cây lâu năm;

- Đất rừng sản xuất;

- Đất rừng đặc dụng;

- Đất rừng phòng hộ;

- Đất nuôi trồng thủy sản;

- Đất làm muối và các Đất nông nghiệp khác phục vụ mục đích trồng trọt.

Từ 2025, đất nông nghiệp có thể được bồi thường bằng nhà ở?

Căn cứ khoản 2 Điều 91 thuộc Luật Đất đai 2024 quy định như sau:

“Điều 91. Nguyên tắc bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất...2. Việc bồi thường về đất được thực hiện bằng việc giao đất có cùng mục đích sử dụng với loại đất thu hồi, trường hợp không có đất để bồi thường thì được bồi thường bằng tiền theo giá đất cụ thể của loại đất thu hồi do Ủy ban nhân dân cấp có thẩm quyền quyết định tại thời điểm phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư. Trường hợp người có đất thu hồi được bồi thường bằng đất, bằng nhà ở mà có nhu cầu được bồi thường bằng tiền thì được bồi thường bằng tiền theo nguyện vọng đã đăng ký khi lập phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư.”.

Đồng thời, theo khoản 6 Điều 111 thuộc Luật Đất đai 2024 quy định như sau:

“Điều 111. Bố trí tái định cư

...

6. Hộ gia đình, cá nhân bị thu hồi đất nông nghiệp, đất phi nông nghiệp không phải đất ở, nếu đủ điều kiện bồi thường về đất theo quy định tại Điều 95 của Luật này mà có nhu cầu bồi thường bằng đất ở hoặc nhà ở và địa phương có điều kiện về quỹ đất ở, nhà ở thì được bồi thường bằng giao đất ở hoặc nhà ở tái định cư.

...”.

Như vậy, các hộ gia đình, cá nhân có đất nông nghiệp bị thu hồi mà có đủ điều kiện bồi thường thì sẽ có thể được bồi thường bằng nhà ở. Tuy nhiên, đối chiếu với các nguyên tắc bồi thường về đất tại khoản 2 Điều 91 thuộc Luật Đất đai 2024, vẫn sẽ thực hiện ưu tiên bồi thường bằng:

- Giao đất hiện có cùng mục đích sử dụng với loại đất thu hồi;

- Trường hợp không có đất để bồi thường thì sẽ được bồi thường bằng tiền theo giá đất cụ thể của loại đất thu hồi do Ủy ban nhân dân cấp có thẩm quyền ra quyết định tại thời điểm phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ và tái định cư.

- Nếu đủ điều kiện bồi thường về đất theo quy định tại Điều 95 thuộc Luật Đất đai 2024 mà lại có nhu cầu bồi thường bằng đất ở hoặc nhà ở và các địa phương này có điều kiện về quỹ đất ở, nhà ở thì được sẽ bồi thường bằng giao đất ở hoặc nhà ở tái định cư.

Trường hợp người có đất thu hồi được bồi thường bằng đất hoặc bằng nhà ở mà có nhu cầu được bồi thường bằng tiền thì sẽ được bồi thường bằng tiền theo nguyện vọng đã đăng ký tiến hành khi lập phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư.

Tác giả: Vũ Thêm