Vì sao người xưa dặn con cháu không thắp hương vào ban đêm?

Ý nghĩa của việc thắp hương

Thắp hương là một phần quan trọng trong nghi lễ cúng bái. Mỗi khi làm lễ, nghi thức thắp hương luôn được thực hiện trước tiên, và khi hương đã cháy, cắm vào bát hương, đó là lúc buổi lễ chính thức bắt đầu. Trong văn hóa tâm linh Việt Nam, hương được coi là một vật phẩm thiêng liêng. Hương được xem là biểu tượng của sự trong sạch, thể hiện tấm lòng thành kính, thanh bạch và lương thiện.

Việc thắp hương là cách thức kết nối tâm linh, giúp gửi gắm lòng thành của người thắp hương đến tổ tiên, thần linh. Chưa thắp hương, nghi lễ chưa được coi là bắt đầu.

Trong không gian thờ cúng, hương thơm có tác dụng như một sợi dây nối liền giữa thế giới hiện thực và thế giới tâm linh, kết nối hai chiều không gian. Thắp hương là hành động kính cẩn, là sự tưởng nhớ. Khi hương cháy, buổi lễ chính thức được khai mạc. Thắp hương không chỉ là lời mời gọi tổ tiên, thần linh, mà còn là phương tiện để những lời cầu nguyện của gia chủ được gửi tới các thế lực thiêng liêng.

Trong văn hóa tâm linh, người ta thường thắp hương vào những ngày lễ quan trọng: mùng 1, ngày rằm âm lịch, ngày giỗ, lễ Tết cúng thần linh, tổ tiên… Thực tế, những ngày này trùng với các chu kỳ mặt trăng thay đổi, ảnh hưởng lớn đến điều kiện tự nhiên và lực hút của trái đất, vì thế ông bà xưa có thói quen thắp hương để cầu xin thần linh, tổ tiên phù hộ cho sự may mắn. Ngoài ra, trong những dịp như giỗ chạp, khai trương… thắp hương cũng là cách để gửi gắm lời nguyện ước, mong được sự che chở của tổ tiên và thần linh.

Tại sao ông bà dặn không thắp hương vào buổi tối?

Theo quan niệm văn hóa tâm linh, buổi tối là thời điểm âm khí mạnh mẽ, còn dương khí suy giảm vì mặt trời đã lặn. Trong phân chia âm dương, ban ngày là dương, còn ban tối là âm, là lúc mà ma quái và linh hồn hoạt động mạnh mẽ nhất. Buổi tối, linh hồn tổ tiên cũng nghỉ ngơi, nhưng các linh hồn vất vưởng, cô hồn lại dễ dàng quấy phá.

Thắp hương là một hành động kết nối giữa thế giới trần gian và cõi âm, giống như việc mời gọi các linh hồn. Vì thế, khi thắp hương vào buổi tối, người xưa lo ngại sẽ mời gọi những linh hồn không yên ổn hoặc cô hồn quấy rối gia đình, điều này không tốt cho gia chủ.

Hơn nữa, việc thắp hương vào buổi tối có thể gây ra cảm giác u tịch, lạnh lẽo và sợ hãi, vì ma quái có thể tạo ra không gian u ám, khiến mọi người trong nhà cảm thấy bất an. Người xưa kiêng thắp hương vào tối để tránh âm khí tràn vào nhà.

Thời điểm buổi tối cũng là khi mọi người trong gia đình quây quần bên nhau, chuẩn bị cho giấc ngủ, nên khói hương có thể gây ảnh hưởng đến sức khỏe và giấc ngủ. Đặc biệt, trong bóng tối, việc thực hiện các nghi lễ tâm linh dễ bị âm khí xâm nhập, có thể ảnh hưởng không tốt đến sức khỏe và tài vận của gia đình. Nếu thắp hương vào buổi tối, âm khí càng nặng, dễ gây suy giảm tinh thần và bệnh tật.

Những lưu ý khi thắp hương

Vào ngày mùng 1 và rằm, nên thắp hương vào buổi sáng, tránh thắp hương sau 12 giờ trưa vì lúc này là thời điểm dương khí mạnh, không phù hợp với việc cúng lễ.

Hương nhang là vật phẩm tâm linh không thể thiếu, nhưng cần đảm bảo là hương sạch, không chứa hóa chất. Khi thắp hương, nên mở cửa phòng để không bị ngột ngạt khí, và không nên đốt quá nhiều hương cùng lúc để tránh nguy cơ cháy nổ. Thông thường, nên dùng 1 hoặc 3 cây hương, tránh sử dụng quá nhiều.

Khi châm hương, hãy dùng tay phẩy nhẹ để tắt lửa, không nên thổi vào hương vì điều này có thể mang lại sự bất kính và tiềm ẩn nguy cơ nhiễm khuẩn.

Hương khi để trên bàn thờ cần tránh ẩm ướt hoặc bị gãy. Hương ẩm ướt sẽ không cháy hết và mang điềm xui, còn hương bị gãy cũng có thể mang lại điều không may.

Tại gia đình, chỉ nên sử dụng nhang que hoặc nhang nụ, không nên cắm chân hương vòng vào bát hương. Chân hương vòng chỉ dùng cho các đền chùa hoặc những nơi có đạo hạnh cao. Việc cắm chân hương vòng vào bát hương gia tiên sẽ gây đại kỵ, làm linh hồn tổ tiên không an nghỉ, ảnh hưởng đến hòa khí trong gia đình, gây bệnh tật và bất ổn.

Tác giả: Quỳnh Trang