1. Bố/mẹ rất tự hào về con
Nhà tâm lý học Carl Pickhardt giải thích rằng câu nói tưởng chừng như rất bình thường này lại không được khuyến khích vì nó khiến trẻ cảm thấy áp lực hơn với trách nhiệm của bản thân.
Vì thế, thay vào đó, khi con đạt thành tích tốt hay làm tốt một việc gì đó thì bố mẹ nên nói: “Chúc mừng con”.
2. Con giỏi quá; Bố/ mẹ rất vui vì con đạt được điểm cao
Cho trẻ thấy sự ghi nhận những nỗ lực của con là một điều rất tốt. Nhưng thay vì chỉ nói một câu khen ngợi chung chung như “Con giỏi quá”, thì bố mẹ nên khen ngợi trẻ cụ thể hơn, khen ngợi cách mà trẻ đã đạt được những thành tích đó.
Khi con đạt được điểm cao, hay hoàn thành được một nhiệm vụ nào đó, ba mẹ nên khen ngợi những nỗ lực của con. Chẳng hạn như khi con được điểm cao, ba mẹ nên khen ngợi rằng con đã rất chăm chỉ khi ôn bài, luyện đề để có được điểm số cao như vậy, thay vì chỉ tâng bốc ngắn gọn điểm số mà con đạt được.
Khi đó, bé sẽ hiểu được nỗ lực của mình mới đáng trân trọng, nên lặp đi lặp lại, thay vì tập trung chú ý vào "điểm cao", và cố gắng tìm mọi cách, thậm chí sẵn sàng gian lận để có được thành tích tốt.
3. Con thông minh quá/ Con thật thông minh
Tất cả chúng ta đều nghĩ rằng, đây là một lời khen tích cực. Tuy nhiên, trên thực tế, đây lại là một lời khen mà ba mẹ cần cực kì cân nhắc khi sử dụng. Thay vì hoan nghênh nỗ lực của con đã đạt được thành công, lời khen "thông minh" nhấn mạnh vào bản chất, năng khiếu bẩm sinh của em bé. Vì thế, nếu nhận được lời khen này thường xuyên, bé sẽ luôn nghĩ rằng những gì mình đạt được là do sự thông minh sẵn có của mình, chứ không phải do nỗ lực.
Khen con thông minh không chỉ khiến bé dễ trở nên tự mãn, thiếu kiên nhẫn, mà nguy hiểm hơn, có thể vô hình gây ra những áp lực trong thành tích học tập của bé. Một đứa trẻ thông minh, khi gặp những bài toán hay những câu đố mà chúng không thể đưa ra đáp án chính xác "trong vòng một nốt nhạc", sẽ dễ khiến chúng nổi nóng, hoặc tự dằn vặt bản thân vì nghi ngờ vào chính năng lực cá nhân của mình.
4. Con mẹ/bố là giỏi nhất
Những lời khen tuyệt đối, hay những lời khen quá đà kiểu như "giỏi nhất", "thông minh nhất", "xinh nhất"...luôn thuộc các danh mục lời khen "cấm kị" của các chuyên gia tâm lí. Thực vậy, rõ ràng, thế giới vô cùng rộng lớn, chẳng ai có thể tự tin vỗ ngực mình là "hạng nhất". Vì thế, khi suy nghĩ "hạng nhất" này bị tiêm nhiễm vào đầu trẻ ngay từ khi còn nhỏ, sẽ dễ khiến bé tự mãn, coi thường người khác. Một khi bé nhận ra được "thực tế phũ phàng" rằng có thể mình không giỏi đến như vậy, bé sẽ rất dễ gặp phải các khủng hoảng tâm lí về niềm tin vào bản thân.
Cũng tương tự như lời khen con thông minh, lời khen này cũng thường tạo ra những áp lực vô hình, khiến trẻ luôn cố gắng để đạt được hạng nhất bằng mọi cách, hoặc luôn so sánh thứ hạng với các bạn đồng trang lứa...
Thay vì khen "con mẹ giỏi nhất", ba mẹ có thể sử dụng những giới hạn chẳng hạn như "con mẹ giỏi nhất trong cuộc thi này" hay "con mẹ giỏi nhất trong ngày hôm nay". Đặc biệt, mẹ nên giải thích tỉ mỉ vì sao con đạt được thành tích như vậy, con nên cư xử như thế nào với thành tích như vậy. Dù sao đi chăng nữa, đây cũng những lời khen ba mẹ nên cực kì "tiết kiệm" mỗi khi sử dụng.
5. Con mẹ/ bố xinh quá
Đây là một lời khen hết sức phổ biến và dường như vô thưởng vô phạt trong mắt các bậc phụ huynh. Tuy nhiên, cách khen này lại là cả một vấn đề. Nếu lời khen được đưa ra phù hợp sẽ là một sự động viên giúp trẻ tự tin hơn vào ngoại hình của mình. Nhưng nếu lời khen được dùng "quá liều", sẽ dễ khiến trẻ nghĩ rằng ngoại hình rất quan trọng, và luôn chú ý đến ngoại hình, cũng như đánh giá ngoại hình của người khác.
Rõ ràng, khen ngợi là một nghệ thuật, và con đường trở thành "nghệ sĩ" trong quá trình nuôi dạy con thì chẳng hề dễ dàng!
6. Con là số 1 đấy
Việc bố mẹ thường xuyên khen “Con là số 1 đấy!” sẽ khiến trẻ mặc định rằng mình là đứa trẻ giỏi nhất và không ai có thể giỏi hơn mình. Một số trẻ lại sẽ có xu hướng trở nên kênh kiệu, tự tin thái quá vì những lời khen đó của cha mẹ.
Khi biết mình là số 1, trẻ bắt đầu có những kỳ vọng không thực tế về khả năng của bản thân. Chúng sẽ đặt ra nhiều áp lực, đòi hỏi bản thân phải làm việc không ngừng để không bao giờ mất đi vị trí cao nhất. Và một khi thất bại, trẻ sẽ cảm thấy hụt hẫng, thậm chí là tự thất vọng về chính bản thân mình.
Chính vì thế, lời khuyên cho bố mẹ là nên khen ngợi thành tích cá nhân của con một cách cụ thể và đúng mực thay vì so sánh chúng với người khác và đừng biến cuộc sống của con trở thành một cuộc thi.
Xem thêm:
6 thói quen của bố cực kỳ nguy hại cho THAI NHI
Những QUAN NIỆM tưởng ĐÚNG nhưng lại hóa SAI của bà bầu KHI MANG THAI
Top 8 THỰC PHẨM GIÀU CANXI cho gia đình, các mẹ chớ nên bỏ qua
Tác giả: