Bí ẩn mới hé lộ từ Lăng mộ Tần Thủy Hoàng: Khám phá ‘tinh hoa trong tinh hoa’ sau 50 năm

Truyền thông Trung Quốc vừa đồng loạt đưa tin về những phát hiện mới đầy ấn tượng trong Quần thể Lăng mộ Tần Thủy Hoàng, nằm tại thành phố Tây An, tỉnh Thiểm Tây. Theo thông tin được công bố, vào ngày 16/12/2024, trong quá trình khai quật tại Đường hầm Binh Mã Dũng số 2, các nhà khảo cổ học đã tìm thấy 2 cỗ chiến xa với bốn con ngựa. Ngoài ra, bước đầu họ cũng đã làm sạch ba chiến mã và ba bức tượng nhỏ bằng gốm.

Chuyên gia Zhu Sihong, người đứng đầu dự án khai thác khảo cổ Đường hầm Binh Mã Dũng số 2 (thường được gọi là Hầm số 2), đã thông báo rằng giai đoạn khai quật lần thứ hai tại khu vực này đang tập trung vào lỗ thông đạo số 5, nơi có các cỗ xe chiến và binh lính trong Lăng mộ Tần Thủy Hoàng.

Những khám phá nổi bật bên trong Hầm số 2

Các chuyên gia khảo cổ học Trung Quốc đã nhận định rằng Đường hầm Binh Mã Dũng số 2 là "bản tinh hoa của bản tinh hoa" thuộc Binh Mã Dũng (Đội quân đất nung và ngựa) trong Lăng mộ Tần Thủy Hoàng.

Nếu như Đường hầm Binh Mã Dũng số 1, được phát hiện năm 1974, chứa hàng nghìn tượng lính, ngựa kỵ binh và những cỗ xe chiến bằng đất nung thì vào năm 1976, hầm số 2 lại hé lộ những trận thế kỵ binh phức tạp cùng với những cung thủ thể hiện sự khéo léo và đa dạng về nghệ thuật.

Hầm số 2 nằm cách Hầm số 1 khoảng 20 mét về phía Đông Bắc và cách Hầm số 3 (được phát hiện năm 1976) khoảng 120 mét về phía Đông. Dù kích thước không lớn hơn Hầm số 1, nhưng Hầm số 2 lại được coi là hầm hoàn chỉnh nhất, vì nơi đây lưu giữ tất cả các loại chiến binh đất nung đã được tìm thấy cho đến thời điểm hiện tại, bao gồm bộ binh, kỵ binh, chiến xa và cung thủ.

Để khám phá triệt để những "mật ngữ trong tinh hoa," Trung Quốc đã tiến hành hai đợt khai quật quy mô lớn vào năm 1994-1998 và từ năm 2015 đến nay. Trong gần một thập kỷ qua, các chuyên gia khảo cổ giàu kinh nghiệm của Trung Quốc đã không ngừng nỗ lực để vượt qua nhiều thử thách trong Hầm số 2, với diện tích lên tới 6.000 mét vuông.

Họ không chỉ phải bảo vệ các bức tượng khỏi tác động xấu từ không khí, mà còn phải đối mặt với lớp thủy ngân có nồng độ vượt mức bình thường hàng trăm lần. Hơn thế nữa, để tiếp cận những tượng đất nung quý giá có tuổi đời hàng nghìn năm, họ phải dọn dẹp một khối lượng đất khổng lồ và hút đi lượng nước ngầm đáng kể.

Cuối cùng, vào ngày 16/12/2024, những thành quả mới nhất đã được công bố.

Sau khi hoàn tất quá trình khai quật và làm sạch ban đầu, chúng ta đã phát hiện ra dấu tích của hai cỗ xe ngựa và ba con ngựa gốm tại khu vực này. Đặc biệt, ba bức tượng binh nhỏ bằng gốm cũng đã được tìm thấy, bao gồm hai bức tượng "Hữu Xa" (chiến binh bên phải xe) và "Ngự Thủ" (người điều khiển xe), cùng với một bức tượng được cho là "Tả Xa" (chiến binh bên trái xe).

Theo nhận định từ các chuyên gia, dựa vào những phát hiện này, cỗ chiến xa này có thể là một chiến xa tứ mã với ba nhân vật: Hữu Xa, Ngự Thủ và Tả Xa.

Hiện nay, đội ngũ chuyên gia tại Trung Quốc vẫn đang tiếp tục công việc của mình tại Hầm số 2 để làm sạch thêm những bức tượng khác trong bộ hai cỗ chiến xa vừa mới được phát hiện.

Vào tháng 11/2024, các nhà khảo cổ học tại Trung Quốc đã đạt được một phát hiện quan trọng: một bức tượng hiếm hoi của một vị chỉ huy quân sự cấp cao được phát hiện trong Hầm số 2.

Ông Zhu Sihong cho biết, đây là bức tượng đầu tiên của quan chức quân sự cấp cao được tìm thấy kể từ khi Trung Quốc tiến hành các cuộc khai quật quy mô lớn tại Hầm số 2. Dựa vào vị trí khai quật, có khả năng đây là người đứng đầu đội kỵ binh tại khu vực đó. Hiện tại, công tác làm sạch bức tượng này đang được triển khai.

Chuyên gia này cũng cho biết, những bức tượng của quan chức quân sự cấp cao thường được gọi là "tượng tướng quân". Họ thường được trang trí bằng vương miện và áo giáp, hai tay để chắp trước bụng, với hoa văn tinh xảo trên áo giáp. Đến nay, chỉ có 10 tượng của quan chức quân sự cấp cao đã được phát hiện trong Binh Mã Dũng của triều đại nhà Tần.

Hầm số 2 không chỉ chứa nhiều trận thế kỵ binh và cung thủ, mà còn phát hiện ra các đội hình phalanx bộ binh, phalanx kỵ binh, phalanx nỏ, phalanx xe ngựa và phalanx hỗn hợp.

*Phalanx, hay còn gọi là phương trận, là một đội hình quân sự được tổ chức sát nhau theo hình chữ nhật và trang bị vũ khí.

Các chuyên gia nhận định rằng cuộc khai quật này có ý nghĩa quan trọng trong việc nghiên cứu tổ chức và hệ thống quân sự của nhà Tần, cũng như trong việc tìm hiểu lịch sử quân sự cổ đại của Trung Quốc.

Hầm số 2 có hình chữ L, với chiều dài khoảng 96 mét theo hướng đông sang tây, 84 mét theo hướng bắc xuống nam và sâu 5 mét. Đến nay, mới chỉ có một phần sáu tổng thể của hầm được khai quật hoàn toàn, trong khi phần còn lại vẫn đang được khám phá một phần. Dựa trên những ước tính ban đầu, có hơn 80 cỗ xe chiến đấu, khoảng 1.300 chiến binh và ngựa bằng đất nung cùng hàng ngàn vũ khí bằng đồng bên trong Hầm số 2. Điều này cho thấy Trung Quốc sẽ còn rất nhiều công việc để hoàn thành trong quần thể kỳ quan nằm dưới lòng đất này.

Năm 2024 đánh dấu mốc 50 năm kỷ niệm phát hiện quần thể khảo cổ kỳ diệu dưới lòng đất của Trung Quốc. Trong suốt nửa thế kỷ qua, các nhà khảo cổ đã khai quật thành công các Hầm 1, 2 và 3 của tượng binh mã đất nung thời Tần, với tổng diện tích lên đến hơn 20.000 mét vuông.

Hơn 7.000 tượng chiến binh và chiến mã đất nung cùng nhiều di tích văn hóa quý giá khác như xe và ngựa bằng đồng, hay áo giáp bằng đá đã được tìm thấy tại ba hầm này. Những phát hiện đó không chỉ làm sáng tỏ các di tích nổi bật của Quần thể Lăng mộ Tần Thủy Hoàng mà còn cung cấp dữ liệu khoa học quý giá cho việc bảo tồn và trưng bày một cách có hệ thống lăng mộ của vị hoàng đế đầu tiên trong lịch sử Trung Hoa.

Quần thể Lăng mộ Tần Thủy Hoàng, được vinh danh là một trong những kỳ quan thế giới ngầm, đã được UNESCO công nhận là Di sản Thế giới vào năm 1987, nhờ vào sự hiện diện của hàng nghìn tượng Binh Mã Dũng độc đáo.

Tác giả: Trần Thu Thủy