Lăng mộ của Tần Thủy Hoàng, tọa lạc ở phía bắc núi Ly Sơn, thuộc huyện Lâm Đồng, thành phố Tây An, tỉnh Thiểm Tây, Trung Quốc, là một công trình vĩ đại, được xây dựng trong khoảng thời gian kéo dài hơn 38 năm, từ năm 246 đến năm 208 trước Công Nguyên. Đến nay, đây vẫn là một trong những di sản khảo cổ quan trọng nhất của đất nước Trung Hoa, chứa đựng nhiều bí ẩn vẫn chưa được khám phá.
Sự khám phá lăng mộ bắt đầu vào năm 1974, khi một nhóm nông dân trong khu vực vô tình phát hiện một bức tượng trong số 8.000 chiến binh đất nung, trong lúc họ đang đào giếng giữa lúc hạn hán. Phát hiện này đã thu hút sự chú ý của các nhà khảo cổ học không chỉ trong nước mà còn từ khắp nơi trên thế giới, những người đã nỗ lực để giải mã những điều bí ẩn bên trong ngôi mộ rộng lớn này. Dù đã tròn 50 năm kể từ khi phát hiện, lăng mộ vẫn chưa được khai quật một cách toàn diện.
Dù đã tròn 50 năm kể từ khi phát hiện, lăng mộ vẫn chưa được khai quật một cách toàn diện
Khi đặt chân đến Lăng mộ Tần Thủy Hoàng tại tỉnh Thiểm Tây, nằm ở phía tây bắc Trung Quốc, du khách không chỉ bị cuốn hút bởi Đội quân Đất nung nổi tiếng mà còn dễ dàng nhìn thấy sự hiện diện của những bức tượng ngựa khắp nơi trong khu vực. Đến thời điểm hiện tại, khoảng 600 bức tượng ngựa đã được khai quật, cho thấy sự quan trọng của loài vật này trong đời sống và tâm linh của Tần Thủy Hoàng, người đã trị vì từ năm 221 đến 210 trước Công Nguyên. Việc ông cho tạo dựng các bức tượng ngựa này thể hiện mong muốn chúng sẽ đồng hành cùng ông trong thế giới sau khi qua đời, minh chứng cho vai trò đặc biệt của ngựa trong văn hóa và quân đội thời kỳ đó.
Tuy nhiên, không phải mọi ngựa trong khu lăng mộ đều là những bức tượng. Năm 2022, các nhà khoa học đã thông báo về phát hiện mới liên quan đến những khu mộ phụ, nơi có sự hiện diện của xương ngựa thật, bên cạnh các di hài của những người được chôn cất tại đó. Mặc dù vai trò và ý nghĩa của ngựa trong xã hội nhà Tần đã được nghiên cứu, nhưng chính bản thân những con ngựa này vẫn chưa được phân tích một cách sâu sắc. Mãi đến mùa hè năm 2022, một nghiên cứu được đăng tải trên Cambridge University Press mới thực sự làm rõ các vấn đề liên quan.
Năm 2022, các nhà khoa học đã thông báo về phát hiện mới liên quan đến những khu mộ phụ, nơi có sự hiện diện của xương ngựa thật, bên cạnh các di hài của những người được chôn cất tại đó
Vì lý do bảo tồn và phát triển du lịch, các nhà nghiên cứu không được phép di chuyển những bộ xương ngựa. Do đó, họ phải giới hạn phân tích vào những gì có thể quan sát được từ vị trí ban đầu. Nghiên cứu cho thấy rằng tất cả những con ngựa được chôn cất đều là ngựa đực, có kích thước lớn, với chiều cao trung bình khoảng 1,4 mét. Điều thú vị là chúng đều khoảng 10 tuổi khi qua đời, tức là ở giai đoạn sung sức nhất trong cuộc đời.
Nghiên cứu cho thấy rằng tất cả những con ngựa được chôn cất đều là ngựa đực, có kích thước lớn, với chiều cao trung bình khoảng 1,4 mét
Ít có loài động vật nào lại có ảnh hưởng sâu sắc đến lịch sử nhân loại như ngựa. Chúng không chỉ giữ vai trò quan trọng trong quân sự mà còn tác động đến kinh tế, hạ tầng giao thông và lĩnh vực giải trí. Trung Quốc cũng không nằm ngoài xu hướng này, và nhiều sử gia cho rằng chính năng lực nuôi dưỡng và sử dụng ngựa của triều đại nhà Tần đã góp phần quyết định vào việc họ nổi lên từ thời kỳ Chiến Quốc. Sự phát triển này đã dẫn đến sự thống nhất của Trung Hoa, tạo nên đế chế đầu tiên vào khoảng năm 221 đến 206 trước Công nguyên.
