Dân gian có câu: '4 thứ không nên tích trữ trong nhà vì càng tích trữ lại càng nghèo'

Những thứ không cần thiết

Trong bài thơ Lậu Thất Minh, tác giả Lưu Vũ Tích có viết: “Sơn bất tại cao, hữu tiên tắc danh. Thủy bất tại thâm, hữu long tắc linh,” có thể hiểu là: Núi không cần phải cao, chỉ cần có Tiên ở đó là nổi danh. Sông không cần sâu, chỉ cần có Rồng thì sẽ linh thiêng. Qua đó, tác giả nhấn mạnh rằng giá trị của một thứ không chỉ nằm ở vẻ ngoài hay vật chất, mà chủ yếu ở bản chất tinh thần và sự vô hình bên trong.

Những vật dụng không cần thiết trong nhà không chỉ chiếm không gian mà còn làm giảm tự do tinh thần. Sự ám ảnh với những món đồ thừa thãi thực chất là sự lo lắng về quá khứ và tương lai, những thứ vô hình mà chúng ta khó nhận ra, tạo ra một "nhà tù tinh thần" mà chính chúng ta tự giam mình trong đó.

Nhà văn Thoreau trong tác phẩm Walden đã viết: "Tôi sẵn sàng lao sâu vào cuộc sống, sống một cuộc đời vững chãi và giản dị," nhấn mạnh rằng cuộc sống giản dị chính là dấu hiệu của sự giàu có nội tâm. Điều này phản ánh lý tưởng sống của Đào Uyên Minh, người luôn tìm kiếm niềm vui trong sự tĩnh lặng và giản dị, như việc "hái cúc dưới hàng rào phía đông" hay "ngắm núi phía nam".

Câu nói "Mọi thứ trở nên quý giá hơn khi chúng hiếm hoi, và tình yêu trở nên tử tế hơn khi chúng ta già đi" không chỉ nói về vật chất mà còn là lời nhắc nhở về việc tìm kiếm thế giới tâm linh trong mỗi con người.

Cuốn sách Chủ nghĩa tối giản đưa ra quan điểm “Sở hữu ít hơn, sống nhiều hơn,” cũng phù hợp với tư tưởng của Khổng Tử: "Ăn tiết kiệm và uống nước, uốn cong cánh tay và gối, và bạn hãy tận hưởng nó."

Khi buông bỏ vật chất, chúng ta sẽ tìm thấy sự bình yên trong thế giới đầy hỗn loạn này. Từ xưa đến nay, cả trong thơ ca, tục ngữ hay văn học hiện đại, đều khuyên chúng ta giảm bớt những thứ vô dụng để không gian sống trở nên gọn gàng và tâm hồn thanh lọc.

Người xưa có câu: “Lưu thuỷ bất hủ, hộ xu bất lâu, động dã,” nghĩa là nước chảy không thối, cửa đóng không mối mọt, chỉ khi chúng ta loại bỏ cái cũ và đón nhận cái mới, cuộc sống mới có thể phát triển và luôn tiến về phía trước.

Thức ăn dư thừa

Trong Châu Tử Gia Huấn, có câu: “Nhất chúc nhất phạn, đương tư lai xứ bất dị; Bán ty bán lũ, hằng niệm vật lực duy nan,” nghĩa là mỗi bát cháo hay mỗi hạt cơm đều phải trân trọng vì đó là thành quả của lao động vất vả. Câu này nhắc nhở chúng ta tôn trọng thức ăn và luôn ghi nhớ công sức để có được chúng.

Ở Ai Cập cổ đại, người dân tôn thờ thần Osiris, vị thần của nông nghiệp và mùa màng, với lễ hội thu hoạch hàng năm để tri ân và tôn vinh lương thực.

Nhà triết học Hy Lạp cổ đại Socrates từng nói: “Sự hài lòng là tài sản tự nhiên, sự xa xỉ là nghèo đói giả tạo,” lời nhắc nhở rằng sự lãng phí quá mức có thể dẫn đến sự nghèo khó cả về vật chất lẫn tinh thần.

Pablo Neruda trong Trăm bản tình ca đã mô tả vẻ đẹp của cuộc sống giản dị qua câu: “Tình yêu ở những ngày bình thường, không quanh bàn tiệc giàu có.”

Trong cuốn The Omnivore’s Dilemma, nhà văn Michael Pollan chỉ ra sự dư thừa và lãng phí trong ngành công nghiệp thực phẩm hiện đại, kêu gọi mọi người giảm tiêu thụ quá mức và sống hài hòa với thiên nhiên.

Cũng như trong Kinh Dịch, có câu: “Ăn uống tiết kiệm để giữ gìn sức khỏe.” Triết gia La Mã Seneca cũng nói: “Không phải thức ăn bạn ăn mà chính thức ăn bạn tiêu hóa mới khiến bạn khỏe mạnh.” Cả hai quan điểm này nhấn mạnh sự khôn ngoan trong việc tiêu thụ vừa đủ để duy trì sức khỏe và tránh lãng phí.

Trong thế giới hiện đại, việc đóng gói thực phẩm dư thừa và sử dụng đồ dùng một lần đã gây gánh nặng cho môi trường, đi ngược lại với lời dạy cổ xưa về sự tiết kiệm và duy trì đức hạnh.

Cảm xúc tiêu cực

Daniel Goleman, nhà tâm lý học nổi tiếng người Mỹ, trong cuốn sách Trí tuệ cảm xúc đã khẳng định rằng: “Trí tuệ cảm xúc là yếu tố then chốt quyết định sự thành công và hạnh phúc của chúng ta.” Qua nghiên cứu của mình, ông chỉ ra rằng khả năng quản lý cảm xúc không chỉ cải thiện cá nhân mà còn tác động tích cực đến cộng đồng, giúp chúng ta đối diện hiệu quả hơn với thử thách trong cuộc sống.

Câu tục ngữ Trung Quốc “Một nụ cười khiến bạn thêm mười tuổi, một nỗi buồn khiến đầu bạn bạc đi” là minh chứng rõ ràng cho sự tác động mạnh mẽ của cảm xúc đối với cơ thể và tinh thần. Điều này nhấn mạnh tầm quan trọng của việc duy trì thái độ tích cực, vì những thay đổi trong tâm lý có thể mang lại ảnh hưởng bất ngờ và tốt đẹp.

Virginia Woolf trong tác phẩm To the Lighthouse đã khắc họa sâu sắc những biến động nội tâm của các nhân vật, từ đó cho thấy cảm xúc có thể làm thay đổi hướng đi cuộc sống. Cô viết: “Nếu một người có thể gột rửa những muộn phiền trong lòng, thì người đó có thể nghe thấy tiếng nói tinh tế nhất của cuộc sống.” Điều này khuyến khích chúng ta loại bỏ cảm xúc tiêu cực để cảm nhận sâu sắc vẻ đẹp của cuộc sống và thúc đẩy sự chuyển hóa tích cực.

Trong các câu chuyện Phật giáo cổ xưa, Đức Phật dạy rằng chúng ta nên đối mặt với cảm xúc tiêu cực bằng lòng từ bi và sự chính niệm. Câu nói trong Dhammapada “Nếu tâm trí hòa hợp, con đường có thể đạt được” nhấn mạnh tầm quan trọng của sự hòa hợp nội tâm để tìm kiếm bình an và trí tuệ. Phương pháp thiền chính niệm, được ứng dụng trong tâm lý học hiện đại, giúp chúng ta điều chỉnh cảm xúc qua việc quan sát chúng mà không để chúng chi phối.

Một ví dụ khác là Anna Karenina của Tolstoy, tác phẩm miêu tả rõ nét sự ghen tị và bất mãn dần dần ăn mòn tâm hồn nhân vật chính, dẫn đến bi kịch. Câu chuyện này cảnh báo rằng cảm xúc tiêu cực, như dòng nước ngầm, nếu không được giải tỏa kịp thời, có thể trở thành sức mạnh không thể kiểm soát.

Nợ

“Đừng để chiếc ví của bạn trở thành khu vườn khốn khổ sau nhà, đầy những hối tiếc đã mua,” câu nói này chính là phiên bản hiện đại của lời cảnh báo từ Shakespeare: “Người đi vay trở thành nô lệ của chủ nợ.”

Trong Gulliver’s Travels, Jonathan Swift đã sử dụng hình ảnh của Lilliput để ẩn dụ về nợ nần, nơi những sợi chỉ mỏng manh dần trói buộc tự do của con người, cảnh báo về những nguy hiểm của nợ nần.

Các tác phẩm văn học cổ điển và trí tuệ dân gian đều khuyên chúng ta thận trọng với nợ, bởi vì đó chính là xiềng xích của tự do. Một câu tục ngữ phương Tây nói: “Tiền không phải là gốc rễ của mọi tội ác, mà là lòng tham.”

Chìa khóa để tránh nợ nần và bội chi là duy trì cái đầu tỉnh táo trước những cám dỗ vật chất, nhận thức rõ ràng sự khác biệt giữa nhu cầu và mong muốn. Câu chuyện về chú chim trong Truyện ngụ ngôn của Aesop, khi bán đi bộ lông của mình để lấy tiền ngay lập tức, là lời cảnh báo về việc chủ nghĩa khoái lạc thiển cận sẽ khiến chúng ta mất đi khả năng tự do.

Cổ ngữ có câu: “Thủy tích thạch xuyên,” nghĩa là nước chảy lâu dài sẽ xuyên qua đá, tượng trưng cho sự kiên trì có thể đạt được những thành tựu khó khăn. Điều này cũng có thể áp dụng cho việc quản lý tài chính, giống như hình ảnh nhân vật keo kiệt trong Eugénie Grandet của Balzac, dù cực đoan, nhưng cũng phản ánh sự cần cù và kiên nhẫn trong việc tích lũy tài sản.

Việc tiết kiệm từng chút một và đầu tư một cách thông minh là những bước đi đúng đắn để xây dựng nền tảng tài chính vững chắc. Khổng Tử trong Luận ngữ đã nói: “Người quân tử yêu tiền và kiếm tiền một cách đúng đắn.”

Duy trì một nền tảng tài chính ổn định là chìa khóa để gia đình phát triển và tận hưởng cuộc sống đầy đủ cơ hội. Câu tục ngữ trong Kinh thánh cũng nhấn mạnh: “Gia đình là bến đỗ của tâm hồn và là điểm khởi đầu của những giấc mơ.” Một gia đình hòa thuận và yêu thương sẽ giúp chúng ta tạo dựng môi trường tích cực, ổn định, tránh xa những yếu tố tiêu cực như vật chất dư thừa, nợ nần hay cảm xúc tiêu cực.

Tác giả: Quỳnh Trang