Đồ uống giải nhiệt hơn 1.000 năm ở Thổ Nhĩ Kỳ ít người biết đến

Giữa cái nắng chói chang của mùa hè Thổ Nhĩ Kỳ và những món ăn cay nồng đặc trưng, du khách có thể bất ngờ tìm thấy sự cân bằng từ một thức uống đơn giản nhưng đầy lịch sử là Ayran. Đồ uống giải nhiệt hơn 1000 năm ở Thổ Nhĩ Kỳ vẫn là một bí mật chưa được nhiều du khách biết đến.

Đồ uống giải nhiệt hơn 1000 năm ở Thổ Nhĩ Kỳ

Ayran là hỗn hợp của sữa chua tươi, nước và muối. Đây là một công thức tưởng chừng đơn giản nhưng lại có khả năng giải nhiệt và bù khoáng tuyệt vời. Theo nhà ngôn ngữ học Besim Atalay, ayran đã xuất hiện từ thế kỷ 11, khi người du mục Thổ Nhĩ Kỳ tạo ra các sản phẩm sữa lên men như phô mai, sữa chua và ayran để phục vụ cho những chuyến hành trình dài vượt qua thảo nguyên khắc nghiệt.

Ayran là một loại đồ uống gồm sữa chua, nước và muối, giúp giải nhiệt vào mùa hè.

Ngày nay, Ayran đã trở thành một phần không thể thiếu trong văn hóa ẩm thực Thổ Nhĩ Kỳ hiện đại. Từ các siêu thị lớn đến những xe đẩy bán cơm đường phố, từ quán kebab đến chuỗi đồ ăn nhanh như McDonald's hay Burger King, Ayran xuất hiện ở khắp mọi nơi.

Lợi ích cho sức khỏe từ món sữa chua Ayran

Giáo sư Barbaros Özer từ Đại học Ankara cho biết ayran không chỉ làm dịu cái nóng mà còn giúp bổ sung muối và khoáng chất bị mất do đổ mồ hôi. Thức uống này còn chứa nhiều protein và có lợi cho hệ tiêu hóa, giúp cân bằng hệ vi sinh vật đường ruột.

Ayran tuy không phải lúc nào cũng hợp khẩu vị với người nước ngoài nhưng mang đến vị chua đặc trưng. Chính hương vị này làm nên sức hút cho loại đồ uống giải nhiệt hơn 1000 năm ở Thổ Nhĩ Kỳ, nhất là vào những ngày hè oi ả.

Văn hóa thưởng thức Ayran – mở hay đóng?

Du khách lần đầu đến Thổ Nhĩ Kỳ có thể sẽ gặp câu hỏi lạ khi gọi ayran tại một quầy đồ ăn nhanh hay cửa hàng kebab: “Ayran mở hay ayran đóng?” Ayran đóng (kapalı ayran) là loại đóng chai sản xuất công nghiệp, trong khi ayran mở (açık ayran) được pha tươi ngay tại chỗ. Người Thổ thường ưa chuộng Ayran mở vì độ tươi ngon vượt trội.

Truyền thống hơn, Ayran được phục vụ trong cốc đồng, đặc biệt phổ biến tại các quán kebab, nơi thực khách vừa nhấm nháp ly Ayran mát lạnh, vừa ngắm thịt nướng từ từ chín trên than hồng, tạo nên một trải nghiệm ẩm thực Thổ Nhĩ Kỳ trọn vẹn.

Loại đồ uống giải nhiệt hơn 1000 năm ở Thổ Nhĩ Kỳ được phục vụ tại quán kebab.

Sau những đêm tiệc tùng náo nhiệt ở khu Taksim của Istanbul, người dân địa phương thường tìm đến các xe đẩy bán cơm pilaf và gọi một ly ayran tự làm từ thùng nhựa - một cách giải rượu quen thuộc và hiệu quả.

Ayran có nhiều phiên bản nhưng mang một tinh thần chung

Ayran có nhiều biến thể, từ công thức truyền thống đến những cách pha hiện đại. Có người thêm bạc hà để tăng độ tươi mát, người khác thay nước thường bằng nước khoáng có ga. Một số vùng có Ayran đặc trưng như Susurluk Ayran với lớp bọt dày, béo ngậy hay Yayık Ayran -  sản phẩm phụ từ quá trình làm bơ, mang lại kết cấu mịn và vị nhẹ nhàng hơn.

Theo các chuyên gia ẩm thực như Sever và Phó giáo sư Özge Samancı, yếu tố then chốt tạo nên Ayran ngon vẫn là chất lượng của sữa chua: độ béo, loại men và phương pháp chế biến đều ảnh hưởng đến hương vị cuối cùng.

Dù Ayran được ưa chuộng tại cả châu Á và châu Âu trong suốt nhiều thế kỷ, thức uống này vẫn chưa trở thành hiện tượng quốc tế. Phó giáo sư Samancı lý giải rằng điều này chủ yếu do thói quen ăn uống và mức độ phổ biến của ẩm thực Thổ Nhĩ Kỳ trên thế giới còn hạn chế. Vị chua nguyên bản của Ayran cũng có thể là một rào cản với khẩu vị của nhiều người nước ngoài.

Vậy nên chọn loại Ayran nào để có trải nghiệm tốt nhất khi đến Thổ Nhĩ Kỳ? Điều này tùy vào khẩu vị mỗi người. Dù chọn phiên bản nào, loại đồ uống giải nhiệt hơn 1000 năm ở Thổ Nhĩ Kỳ này sẽ khiến bạn phải thốt lên vì hương vị đặc biệt của nó.