Giải mã câu nói: 'Thà lấy góa phụ còn hơn lấy vợ còn sống' – vì sao thời xưa lại cấm kỵ điều này?

Tục ngữ có câu: "Đàn ông sợ chọn sai nghề, phụ nữ sợ lấy nhầm chồng". Thời xưa, hôn nhân không phải là chuyện tự do, và đối với nhiều phụ nữ, kết hôn thực sự là quyết định cả đời. Thực tế, hôn nhân cũng là chuyện cả đời đối với đàn ông.

Trong dân gian còn có câu: "Thà lấy góa phụ còn hơn lấy vợ còn sống", phản ánh quan niệm đặc biệt của người xưa về hôn nhân. Vậy “vợ còn sống” ở đây là ai, và tại sao việc này lại bị kiêng kỵ?

Tại sao người xưa lại “thích kết hôn với góa phụ”?

Từ chữ "宁" trong câu tục ngữ, có thể thấy người xưa không coi góa phụ là lựa chọn lý tưởng nhất, mà chỉ chọn khi không còn lựa chọn nào tốt hơn.

Góa phụ là phụ nữ đã mất chồng. Như tục ngữ xưa nói: "Cửa nhà góa phụ là chốn phiền phức", việc kết hôn với họ có thể mang nhiều rắc rối. Tuy nhiên, so với “vợ còn sống”, người xưa tin rằng góa phụ đáng tin cậy hơn vì những lý do sau:

Tình trạng hôn nhân rõ ràng: Chồng góa phụ đã qua đời, mối quan hệ hôn nhân trước đã hoàn toàn chấm dứt, không còn nguy cơ vướng mắc.

Khả năng phục hồi tốt: Những phụ nữ đã trải qua nỗi đau mất chồng thường biết cách quản lý gia đình, và nếu tái hôn, họ sẽ trân trọng mối quan hệ mới hơn.

Áp lực xã hội ít hơn: Tình trạng góa phụ là kết quả tự nhiên, không bị xã hội trách móc. Ngoài ra, chi phí hôn nhân với góa phụ thường thấp hơn, ví dụ ít quà đính hôn và ít yêu cầu phức tạp.

“Vợ còn sống” là ai?

Trong chữ "sheng" của “shengqi” (còn sống), người xưa nhắc đến những phụ nữ chưa mất chồng, bao gồm:

Phụ nữ đã ly hôn: Thời xưa, chồng chỉ được ly hôn theo “bảy lý do” nghiêm ngặt (không vâng lời cha mẹ, không có con, ngoại tình, ghen tuông, bệnh tật nghiêm trọng, nói nhiều, trộm cắp). Phụ nữ ly hôn thường bị xã hội kỳ thị, ảnh hưởng đến danh tiếng gia đình và nguy cơ pháp lý từ chồng cũ.

Phụ nữ không rõ nguồn gốc: Bao gồm người chạy nạn đói, thiên tai, hoặc tình trạng hôn nhân khó xác minh. Người xưa lo ngại họ có thể đã lập gia đình hay có con ở quê nhà, dẫn đến những rủi ro:

Trở về quê hương, mất tài sản hoặc mạng sống.

Chồng cũ tìm đến gây tranh chấp.

Người phụ nữ có thể chạy trốn vì lý do pháp lý, mang rủi ro cho gia đình mới.

3. Những phụ nữ mất chồng

Tình trạng này khá phổ biến trong xã hội xưa. Có người ra trận, đi buôn hay gặp tai nạn, nhiều năm không trở về nhà. Do liên lạc hạn chế, nhiều người xung quanh cho rằng chồng của họ đã mất, trong khi thực tế anh ta vẫn còn sống.

Nếu một người đàn ông kết hôn với phụ nữ trong hoàn cảnh này, khi chồng cô ấy quay về, mọi chuyện có thể trở nên rắc rối. Vợ anh ta có thể quay lại, hoặc anh thậm chí phải đối mặt với tranh chấp pháp lý. Trong mọi trường hợp, điều này đều bất lợi cho người đàn ông, cả về hạnh phúc lẫn tài sản.

Những cấm kỵ xưa về “vợ còn sống” phản ánh nhiều khía cạnh của xã hội truyền thống:

Lợi ích gia đình được đặt lên hàng đầuThời xưa, hôn nhân thường phục vụ lợi ích gia đình hơn là hạnh phúc cá nhân. Cưới một “vợ không còn trinh” có thể dẫn đến tranh chấp với gia đình vợ cũ, ảnh hưởng đến danh tiếng và lợi ích chung.

Cân nhắc về tài sảnCưới một người vợ còn sống đồng nghĩa với việc phải chi trả lễ vật đính hôn. Nếu cuối cùng người phụ nữ rời đi, người đàn ông không chỉ mất tiền bạc mà còn trở thành trò cười trong cộng đồng.

Phản ánh xã hội gia trưởngTrong xã hội mà đàn ông được coi trọng hơn phụ nữ, phụ nữ ly hôn thường bị đánh giá “có vấn đề”, trong khi góa phụ mất chồng “thụ động” lại dễ nhận được sự cảm thông.

Duy trì trật tự xã hộiXã hội cổ đại coi trọng sự ổn định và khuyến khích phụ nữ chung thủy. Kết hôn với một “vợ còn sống” bị xem là vi phạm đạo đức, có thể phá vỡ trật tự xã hội.

Với sự tiến bộ của xã hội, quan niệm hôn nhân hiện đại đã thay đổi đáng kể. Ly hôn không còn là điều đáng xấu hổ, và phụ nữ ngày càng có quyền tự chủ trong hôn nhân.

Câu tục ngữ này nhắc nhở rằng hôn nhân không chỉ là lựa chọn cá nhân mà còn chịu ảnh hưởng từ môi trường xã hội và văn hóa truyền thống. Trong xã hội hiện đại, điều quan trọng là chú trọng chất lượng hôn nhân và hạnh phúc của cả hai bên, thay vì bị ràng buộc bởi những định kiến và quan niệm lỗi thời.