Loại cây có hương thơm đặc trưng: Vừa làm gia vị, vừa là ‘thần dược’ cho sức khoẻ

Cây lá dứa, hay còn gọi là cây lá nếp, thuộc họ cây dứa dại. Đây là loại cây thân thảo với lá dài từ 30 đến 51 cm, có hình dáng nhọn giống như lưỡi gươm. Đặc điểm nổi bật là cả hai mép lá đều không có gai, mặc dù đôi khi có lông tơ mịn xuất hiện. Cây phát triển mạnh mẽ trong môi trường nhiệt đới và thường mọc thành chùm.

Rất nhiều người dễ nhầm lẫn giữa lá dứa (lá nếp) và lá của cây dứa ăn quả. Thực tế, hai loại cây này hoàn toàn khác nhau. Cây dứa trồng để thu hoạch quả có lá dày, cứng, với các răng cưa rõ rệt ở mép và màu sẫm ở cả hai mặt. Ngược lại, lá dứa (lá nếp) lại không có răng cưa, lá mềm và mỏng hơn, thường có màu xanh lục và khi vò lá, sẽ tỏa ra hương thơm dễ chịu.

Cây lá dứa phân bố chủ yếu ở các nước như Malaysia, Indonesia và Philippines. Tại Việt Nam, trước đây cây này mọc phổ biến ở những vùng ven bờ bụi của cả ba miền. Trong những năm gần đây, lá dứa đã được các hộ dân trồng rộng rãi để cung cấp cho thị trường.

Lá dứa không chỉ được sử dụng như một loại rau gia vị mà còn góp phần mang lại hương thơm nhẹ nhàng và màu sắc bắt mắt cho các món chè và bánh. Nhiều người còn ưa chuộng việc hãm lá dứa với nước trà để tạo nên thức uống thơm ngon.

Chị Hoài, một người dân ở An Giang, chia sẻ: "Trước đây, cây lá dứa mọc um tùm ở ven đường, đặc biệt là loại này không có gai như lá của cây dứa dùng để thu hoạch quả. Cây lá dứa có thể thu hoạch quanh năm, và người ta thường chọn những lá bánh tẻ, dày và có màu xanh sẫm.

Khi muốn dùng lá dứa để gói bánh, người ta sẽ xay nhuyễn hoặc giã nát lá tươi, sau đó vắt lấy nước cốt để trộn với gạo nếp, rồi tiến hành gói bánh. Phương pháp này giúp bánh khi chín có màu xanh đẹp mắt cùng với hương thơm dịu nhẹ, mang lại sự thích thú cho người thưởng thức. Ở quê mình, các quán ăn vặt còn thường xuyên sử dụng lá dứa để tạo màu cho nước siro hoặc chế biến kem sâm dứa."

Trong những năm gần đây, thị trường ở Hà Nội và TP.HCM đã chứng kiến sự gia tăng đáng kể của lá dứa. Không chỉ cung cấp lá tươi, người tiêu dùng còn có thể tìm thấy lá dứa ở dạng bột, giúp việc chế biến món ăn trở nên thuận tiện và nhanh chóng hơn. Hiện nay, giá lá dứa tươi dao động khoảng vài chục nghìn đồng mỗi kilogam, trong khi bột lá dứa có mức giá cao hơn, lên tới 300.000 đồng mỗi kilogam.

Chị Hoài cũng chia sẻ: "Lá dứa tươi thường thơm ngon và có hương vị đậm đà hơn, nhưng không phải lúc nào cũng dễ dàng tìm thấy trong thành phố và thời gian bảo quản cũng hạn chế. Vì vậy, tôi thường chọn mua lá dứa dạng bột để dự trữ trong tủ lạnh. Thỉnh thoảng, tôi sẽ mang ra để chế biến bánh hoặc tạo màu cho các món ăn, vừa tiện lợi lại nhanh chóng, đồng thời vẫn giữ được mùi thơm quyến rũ."

Trong 100 gram bột lá dứa, bạn sẽ tìm thấy những thành phần dinh dưỡng đáng chú ý như sau:

Beta Carotene: Lá dứa rất phong phú về beta carotene, tiền chất của vitamin A. Trong 100 gram bột lá dứa, hàm lượng này có thể cung cấp từ 43-80% nhu cầu hàng ngày. Những giống lá dứa có quả màu vàng hoặc cam đậm thường chứa nhiều beta carotene hơn.

Vitamin A: Đây là vitamin thiết yếu cho sức khỏe thị giác và hệ miễn dịch, đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ cơ thể khỏi các bệnh tật.

Sắt: Lá dứa cũng chứa nhiều sắt hơn so với nhiều loại rau củ khác. Sắt rất cần thiết để ngăn ngừa tình trạng thiếu máu, đồng thời hỗ trợ lưu thông máu và cung cấp oxy cho cơ thể.

Chất xơ: Với lượng calo thấp nhưng hàm lượng chất xơ cao, lá dứa giúp cải thiện sức khỏe đường ruột, hỗ trợ hệ tiêu hóa và có tác dụng tích cực trong việc giảm cân.

Không chỉ là một nguyên liệu quan trọng trong ẩm thực, lá dứa còn được sử dụng như một loại thảo dược an toàn, mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe. Bạn có thể sử dụng lá dứa tươi hoặc khô. Đối với lá tươi, cần rửa sạch và chế biến ngay. Còn với lá khô, sau khi rửa sạch, hãy phơi nắng cho khô và bảo quản ở nơi khô ráo, thoáng mát để giữ chất lượng.

Các lợi ích nổi bật của lá dứa

Giảm huyết áp cao

Một trong những lợi ích sức khỏe nổi bật nhất của lá dứa là khả năng hỗ trợ điều trị huyết áp cao. Một số nghiên cứu chỉ ra rằng việc tiêu thụ trà lá dứa hai lần mỗi ngày có thể giúp hạ huyết áp và giảm nguy cơ mắc các bệnh tim mạch khác, bao gồm bệnh mạch vành.

Quản lý mức đường huyết hiệu quả

Lá dứa có khả năng hỗ trợ kiểm soát lượng đường trong máu, mang lại lợi ích cho những người mắc bệnh tiểu đường. Một nghiên cứu được thực hiện trên 30 người khỏe mạnh cho thấy những người tiêu thụ trà lá dứa có mức đường huyết ổn định hơn so với những người không sử dụng loại trà này.

Loại bỏ vết lang ben

Lá dứa sở hữu các hợp chất kháng khuẩn và kháng nấm, giúp điều trị hiệu quả các bệnh do nấm và vi khuẩn gây ra, trong đó có lang ben. Để sử dụng, bạn có thể pha trộn một ít nước ép lá dứa với nước muối và uống một ly mỗi ngày. Để đạt được hiệu quả tốt nhất, hãy duy trì thói quen này ít nhất trong vòng 3 ngày.

Cải thiện các bệnh liên quan đến khớp

Các vấn đề về khớp không chỉ xảy ra ở người cao tuổi mà cũng có thể ảnh hưởng đến giới trẻ. Để giảm bớt triệu chứng, bạn có thể sử dụng 3 lá dứa cắt nhỏ kết hợp với dầu dừa đã được đun nóng. Sau khi hỗn hợp nguội, hãy sử dụng nó để bôi lên các khu vực khớp đang bị đau, sưng hoặc viêm.

An thần, giảm căng thẳng

Mùi hương tự nhiên của lá dứa có khả năng làm dịu tâm trí, giúp giảm bớt căng thẳng và xoa dịu cảm xúc. Các hợp chất trong lá dứa có thể kích thích não bộ sản sinh ra các hormone hạnh phúc như serotonin và dopamine, từ đó cải thiện tâm trạng và giảm lo âu.

Lá dứa thường an toàn và hầu như không gây ra tác dụng phụ, tuy nhiên, việc tiêu thụ quá nhiều có thể dẫn đến tình trạng tiêu chảy. Vì vậy, những người có vấn đề về tiêu hóa hoặc đang gặp phải bệnh lý liên quan đến đường ruột nên tránh lạm dụng lá dứa hoặc thực phẩm chứa thành phần từ lá dứa.

Tác giả: Trần Thu Thủy