Phía sau cách nuôi con theo kiểu "thả rông" ở Na Uy, lý do khiến nhiều người suy ngẫm

Trẻ nhỏ ở Na Uy sống như người lớn thu nhỏ

Ở Na Uy người ta dễ nhìn thấy những đứa trẻ không cần sự giám sát chặt của cha mẹ. Quy tắc duy nhất được bố mẹ đặt ra cho nhiều trẻ em là chúng không được sử dụng bất kỳ thiết bị điện tử nào trước khi hoàn thành mọi nhiệm vụ trong ngày.

Như nhiều chị em khác ở Na Uy, cả Nila và Arion đều tự đi bộ đi học ngay từ ngày đầu tiên đến trường của tuổi lên 6. Các em cũng được người lớn tin tưởng giao riêng cho bộ chìa khóa nhà để chủ động ra vào nhà.

Nhiều trẻ em Na Uy được nuôi dạy theo cách hoàn toàn tự do, chú trọng vào tính tự lập, và tinh thần trách nhiệm, tự quyết định nhiều vấn đè. Điều đó cho trẻ tận dụng không gian ngoài trời và chú trọng các hoạt động lành mạnh. Bố của hai em Nila và Arion, anh Giancarlo Napoli cho rằng  “Tôi nghĩ rằng mọi người đều đang nuôi dạy con cái như vậy”.

Anh kể răng một bạn trong lớp của Nila ngày ngay đi bộ 20 phút từ nhà đến ga tàu và đi tàu 20 phút rồi đi bộ thêm 20 phút nữa từ ga đến trường. Người Na Uy không ngạc nhiên khi thấy trẻ tự do và tự chịu trách nhiệm như thế. Ở Na Uy có những em bé khác, dù chỉ mới 7 tuổi nhưng đã tự di chuyển bằng nhiều phương tiện từ đầu này tới đầu kia của đất nước, vì bố mẹ em ly hôn nên phải xa nhau.

Giancarlo là người Anh, nhưng đã chuyển đến sống ở Stavanger, Na Uy quê hương của vợ, từ năm 2006. Anh hiện giảng dạy tại một trường đại học và là thành viên câu lạc bộ nuôi dạy con cái tự do.

Anh cũng cần một thời gian để quen với cách nuôi dạy con tự do kiểu thả rông như thế này. 

Vì sao cha mẹ ở Na Uy có thể nuôi con vậy như?

Môi trường an toàn thì trẻ mới có thể phát triển như vậy. Nhiều làng quê Việt Nam trước đây cũng vậy nhưng cho đến giờ thì nhiều mối đe dọa với trẻ và nếp sống thay đổi nên ở làng quê trẻ cũng phải dùng tới dịch vụ xe đưa đón.

Na Uy là đất nước luôn giữ thứ hạng cao trong Báo cáo Hạnh phúc thế giới hàng năm. Nước này có GDP cao thứ 10 thế giới, cùng với quỹ đầu tư lớn nhất thế giới cho thế hệ trẻ, cũng như là một trong những quốc gia có tỷ lệ tội phạm thấp nhất thế giới.

Nhưng từ xa xưa, ở thời chưa phát triển. Na Uy vẫn kiên định với cách nuôi con tự do phóng khoáng như vậy. 

Có bằng chứng cho thấy trẻ em Viking từ thế kỷ thứ IX đã được các gia đình nuôi dạy theo cách tương đối giống nhau: Được đối xử như người lớn hay được kỳ vọng sẽ chung tay vào bất kỳ công việc nào người lớn làm. Đó là một cách sống, ăn sâu vào tiềm thức của hầu hết người Na Uy.

Giáo sư Willy-Tore Mørch một giáo sư về sức khỏe tâm thần trẻ em tại Đại học Tromsø, cho biết: "Việc xây dựng lòng tin giữa cha mẹ và con cái được cho là yếu tố cơ bản nhất trong cách nuôi dạy trẻ em hiện đại của người Na Uy”.

Còn nhà sử học Mette Tveit  làm việc tại bảo tàng Stavanger lại cho hay người Na Uy lựa chọn nuôi dạy con cái theo kiểu này, là vì hầu hết phụ nữ ở đây đều đi làm. Đất nước này có lượng  lao động bình đẳng giới nhất thế giới, với khoảng 73% nam giới trong độ tuổi lao động có việc làm và khoảng 67% phụ nữ. Ở Na uy dịch vụ chăm sóc trẻ em đa dạng chi phí vừa phải nên thu nhập từ việc đi làm mang lại là hoàn toàn xứng đáng.

Trẻ em Na Uy có tính tự lập tới mức chúng tự tổ chức các buổi chơi với bạn bè. 

Những bậc cha mẹ Na Uy cũng dạy con cái tận hưởng sự tự do để có cơ hội mắc lỗi và từ đó học hỏi từ chính những lỗi lầm.

Còn ông Justine Roberts  hiện là CEO của Mumsnet cho rằng việc người Na Uy có thể để ocn tự đi học nhờ số lượng trường mẫu giáo và trường học phủ rộng, nằm ở mỗi khu phố. Điều đó có nghĩa là, mặc dù trẻ em tự đi học một mình, nhưng thường chỉ là một quãng đường đi bộ tương đối ngắn.

Lợi ích và mối lo khi nuôi con kiểu này

Justine tin rằng, cách nuôi dạy này có thể giúp trẻ nuôi dưỡng tính độc lập, nhưng cũng tăng cường sự tự tin để tương lai thêm vững vàng, trưởng thành và có khả năng ra mọi quyết định.

Dù được coi là lối sống ăn sâu vào tư tưởng của nhiều người Na Uy, nhưng vẫn có không ít ý kiến phản đối cách nuôi dạy trẻ kiểu này. “Phong cách nuôi dạy con này đã bị chỉ trích trong khoảng hơn một thập kỷ qua”, giáo sư Mørch cho biết.

Những người chỉ trích cách nuôi dạy con cái theo kiểu "thả rông", kêu gọi đặt ra nhiều giới hạn và quy tắc hơn cho trẻ. Tuy nhiên nhiều người cho rằng nuôi con kiểu này trẻ được tự do nên sẽ học được những gì chúng muốn. 

Tác giả: An Nhiên