Những “bí quyết" này được chia sẻ trong hội thảo về phương pháp nuôi dạy con của các bà mẹ Do Thái, diễn ra tại Hà Nội sáng 30/6.
Chuyên gia giáo dục Lại Thị Hải Lý, người đã trực tiếp đến Isarel - đất nước của người Do Thái - để tìm hiểu về phương pháp giáo dục trẻ tại đây cho biết, cách nuôi dạy con của các bà mẹ Do Thái khá đặc biệt. Họ dành cho con "tình yêu đống lửa" - tức là sự nhen nhóm, khích lệ chứ không phải chỉ là cảm giác an toàn, bao bọc kiểu "tình yêu tử cung" như phần lớn các bà mẹ Việt.
Bà mẹ nào trên thế giới cũng yêu con, nhưng cách yêu và thể hiện tình yêu khác nhau. Giữa "Tình yêu dòng nước mát" và "tình yêu dòng máu đào", người Israel quan niệm nước mát chỉ giải cơn khát nhất thời còn "dòng máu đào" là tình yêu con phải nhìn xa trông rộng, đem lại lợi ích suốt đời cho con, đào tạo đứa trẻ trở thành bản lĩnh, thực sự mạnh mẽ trong đường đời.
Chiếc chìa khóa thứ nhất: Áp dụng cơ chế đền bù trong cuộc sống để rèn luyện năng lực sinh tồn
Đầu tiên, các bậc cha mẹ Do Thái sẽ liệt kê một danh sách các công việc lặt vặt trong gia đình và quy định một mức thù lao nhất định cho từng công việc đó. Khi hoàn thành một công việc nào đó, trẻ sẽ nhận được số tiền thù lao như quy định và có thể tự do sử dụng khoản tiền đó của mình.
Có lẽ nhiều bà mẹ Việt sẽ không đồng tình với quan điểm trên. Tuy nhiên, điều quan trọng trong biện pháp giáo dục này là để rèn luyện cho con những khả năng cơ bản và quan trọng, như: cách quản lý tài sản, biết tự lo liệu, khả năng hợp tác và sinh tồn…
Người Isarel cho rằng, khả năng quản lý không phải được bồi dưỡng từ trường lớp, mà gia đình mới là nơi tốt nhất để giúp trẻ phát triển năng lực quản lý như một CEO.
Một trong những cách dạy con quản lý tài chính hiệu quả của người Do Thái là “quy tắc 5 chiếc lọ” : Mỗi lọ có một khe hở trên nắp và dán nhãn rõ ràng, bao gồm chi tiêu hàng ngày, từ thiện, tiết kiệm, đầu tư, và đóng thuế.
Mỗi lần, cha mẹ sẽ đưa cho con 10 shekel (tiền Israel). Trẻ được yêu cầu bỏ tiền vào lọ thuế, lọ từ thiện và lọ tiết kiệm 1 đồng, lọ đầu tư 2 đồng và còn lại 5 đồng cho lọ chi tiêu.
Sau đó, trẻ sẽ được mở lọ từ thiện để lấy tiền giúp đỡ người khác vào những ngày cuối tuần. Lọ thuế được mở khi hết tháng. Trẻ chỉ được lấy tiền ở lọ tiết kiệm khi có dịp đặc biệt như ai đó trong gia đình bị ốm. Còn lọ đầu tư chỉ mở khi đã đầy.
Chiếc chìa khóa thứ 2: Trì hoãn việc thỏa mãn để rèn luyện ý chí cho trẻ
Người Isarel cho rằng nhiều gia đình người Hoa người Việt hiện nay chỉ sinh con một, vậy nên đứa trẻ được đáp ứng một cách quá mức, quá kịp thời và quá nhiều hơn nhu cầu thực tế của trẻ. Trẻ luôn luôn sống trong nhung lụa sẽ không hiểu được thế nào là đói là khát và sẽ tự coi mình là cao hơn người khác một bậc. Sara cho rằng: “Người nào nuông chiều con cái, ắt có ngày người đó phải băng bó vết thương cho con”.
Ngược lại, nếu các bậc phụ huynh trì hoãn việc đáp ứng nhu cầu của con trẻ khi chúng muốn thì có thể rèn luyện tinh thần chịu khổ, khả năng tự kiềm chế và giúp con trở thành một người kiên cường khi trưởng thành.
Chiếc chìa khóa thứ 3: Giáo dục nuôi dưỡng từ từ để rèn luyện khả năng giải quyết cho trẻ
Một đứa trẻ Do Thái khi tới 18 tuổi sẽ có khả năng sống tự lập. Điều này liên quan tới phương pháp “giáo dục kiểu buông tay” của các bà mẹ Do Thái. Trong cách dạy dỗ con cái của mình, các bậc cha mẹ tình nguyện chỉ làm tốt ở mức 80 điểm. Họ cố ý để lại một vài vấn đề để con mình tự đối diện và tìm cách giải quyết.
Các bậc phụ huynh Do Thái quan niệm: Nuôi dạy trẻ cũng giống như việc trồng hoa, cần kiên nhẫn chờ đợi hoa nở chứ không nên lập tức đòi hỏi con thành tài. Cách giáo dưỡng từ từ này không phải là sự trì hoãn về thời gian mà chính là sự kiên nhẫn trong tâm của các bậc làm cha làm mẹ. Cha mẹ không nên phê bình trẻ bởi những biểu hiện nhất thời của chúng; trong hành xử sinh hoạt không nên thay con đi giải quyết các vấn đề to nhỏ mà chúng gặp phải, mà cần để trẻ có cơ hội tự giải quyết vấn đề của mình.
Ngay cả khi trẻ làm sai, phụ huynh cũng không nên can thiệp bởi chúng sẽ học được nhiều hơn từ những lần thất bại. Bằng cách này, trẻ sẽ nhớ lâu hơn, sáng tạo nhiều hơn trong quá trình quyết định và chịu trách nhiệm của mình.
Cũng nhờ phương pháp kể trên, trẻ em Do Thái luôn có ý thức trách nhiệm cao, luôn hài lòng trong mọi việc và khả năng thành công cũng lớn hơn.
Tác giả: Minh Ngọc