Tại sao cùng thời gian đóng Bảo hiểm xã hội nhưng tính lương hưu của nữ được 45% mà nam lại chỉ 40%?

Đóng 15 năm bảo hiểm xã hội được hưởng lương

Luật bảo hiểm xã hội số 41/2024/QH15 đã được Quốc hội Việt Nam thông qua và luật này sẽ có hiệu lực từ ngày 1-7-2025. Luật số 41 ra đời thay thế cho Luật bảo hiểm xã hội 2014 với nhiều điểm đổi mới tạo động lực và tăng quyền lợi cho người lao động. Trong đó có một quy định được số đông quan tâm là giảm số năm tối thiểu đóng bảo hiểm xã hội để được hưởng lương từ mức 20 năm xuống mức là 15 năm. Nhưng nhiều người lao động thắc mắc vì sao cùng đóng bảo hiểm xã hội (BHXH) 15 năm đến khi tính lương hưu thì phụ nữ hưởng 45% trong khi đó nam giới lại chỉ được hưởng 40%. Nhiều người cho rằng như vậy không công bằng với người lao động nam giới.

Tại sao nữ hưởng 45% còn nam giới hưởng 40%?

Trả lời về vấn đề này, ông Nguyễn Duy Cường, Phó vụ trưởng Vụ BHXH (Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội) cho biết luật mới kế thừa từ Luật Bảo hiểm xã hội 2014, không thay đổi công thức tính lương hưu. Song, ban soạn thảo đã bổ sung cách tính tỉ lệ lương hưu với lao động nam đóng từ 15 năm đến dưới 20 năm.

Ông Cường nói: "Vấn đề tỉ lệ hưởng lương hưu đã được đặt ra, tuy nhiên sau khi đánh giá cặn kẽ tác động, khả năng cân đối của quỹ hưu trí tử tuất, chủ trương là kế thừa luật hiện hành và không sửa đổi tỉ lệ hưởng lương hưu". Mức hưởng của nam giới là 40%, đã tăng  6,25% so với dự thảo ban đầu. Trước đó, dự thảo thì lao động nam được tính tỉ lệ 2,25%/năm, nếu đóng đủ 15 năm thì chỉ hưởng 33,75%.

Luật mới nêu nam giới đóng đủ 15 năm được hưởng 40%, sau đó mỗi năm đóng bảo hiểm xã hội tăng thêm được cộng thê vào mức hưởng lương là 1%. Từ năm thứ 20 trở đi, tỉ lệ hưởng lương hưu của nam giới là 45%, tính thêm 2%/năm đóng cho đến khi hưởng tối đa 75%.

Với nữ giới đủ tuổi nghỉ hưu, nếu đóng BHXH 15 năm, lương hưu có tỉ lệ bằng 45% mức bình quân tiền lương làm căn cứ đóng BHXH. Sau đó, mỗi năm đóng thêm bảo hiểm xã hội sẽ được cộng thêm 2% cho đến khi hưởng tối đa 75%.

Như vậy, cùng đóng 15 năm BHXH, lao động nam hưởng lương hưu với tỉ lệ 40% trong khi nữ là 45% và mức hưởng cộng thêm với số năm đóng vượt 15 năm cũng có khác nhau.

Từ năm đóng bảo hiểm xã hội  thứ 20 trở đi thì tỉ lệ hưởng lương hưu của hai giới đồng đều tăng thêm 2%. Để hưởng lương hưu ở mức tối đa 75%, lao động nữ phải đóng 30 năm và nam là 35 năm. 

Nhiều người cho rằng chính sách như vậy là nhân văn bởi phụ nữ có nhiều thiệt thòi hơn trong sinh đẻ, thời gian lao động... nên có sự khác nhau như thế là nhân văn. Nhưng cũng có ý kiến cho rằng lao động nam hay nữ đều đóng góp công sức nên cần có cách tính như nhau. 

Thực tế tuổi nghỉ hưu cũng có sự khác nhau giữa nam và nữ.  Bộ luật Lao động năm 2019 của nước ta quy định tuổi nghỉ hưu của người lao động trong điều kiện bình thường tăng từ 60 lên 62 tuổi với nam và từ 55 lên 60 tuổi với nữ. Theo đó từ năm 2021 có kế hoạch mỗi năm tăng thêm 3 tháng làm việc với nam, còn với nữ là 4 tháng cho tới khi đạt quy định nam nghỉ hưu khi đủ 62 tuổi, nữ nghỉ hưu khi đủ 60 tuổi. 

Tác giả: An Nhiên