Thối não là gì? 3 dấu hiệu nhận biết con bạn đang 'thối não' nguy hiểm, cha mẹ cần biết để uốn nắn con

Thối não là gì?

Trong thời đại Internet, con người ngày càng dễ rơi vào trạng thái tiếp nhận thông tin thụ động, từ đó dần mất đi khả năng tự suy nghĩ – đặc biệt là ở trẻ em. Khi dành quá nhiều thời gian cho các nội dung ảo nghèo nàn, nhận thức bị thu hẹp, tư duy phản biện bị suy giảm, dẫn đến hiện tượng “thối não”, hay nói cách khác là trí tuệ và khả năng tư duy giảm sút.

Điều đáng lo ngại là hiện tượng này đang lan rộng, nhưng nhiều phụ huynh vẫn thờ ơ. Họ nhìn con mải mê điện thoại, xem video, bắt chước thần tượng và cho rằng đó chỉ là giải trí, trong khi thực tế, “thối não” âm thầm bào mòn khả năng phát triển tư duy và môi trường học tập lành mạnh của trẻ.

Thuật ngữ "brain rot" – thối não – được Từ điển Oxford bình chọn là từ của năm 2024, vượt qua 5 đối thủ khác với hơn 37.000 phiếu bầu. Từ này phổ biến nhất trong giới Gen Z và thế hệ Alpha, đặc biệt trên các nền tảng mạng xã hội như TikTok.

Ông Casper Grathwohl, Chủ tịch Oxford Languages, nhận định: “Brain rot phản ánh một trong những nguy cơ lớn từ cuộc sống ảo và cách con người sử dụng thời gian rảnh. Đây là một chương tiếp theo trong cuộc trò chuyện về sự cân bằng giữa con người và công nghệ.”

Dấu hiệu nhận biết trẻ bị thối não

Trẻ chìm đắm trong thế giới ảo

Những trẻ này thường sống tách biệt với thực tế, mơ mộng về những điều ít khi tồn tại. Một phụ huynh kể rằng con gái 16 tuổi của chị tin rằng chỉ cần xinh đẹp là sẽ được “tổng tài bá đạo” bảo vệ, học hành không quan trọng. Trẻ chưa hình thành thế giới quan và giá trị quan vững chắc nên dễ bị ảnh hưởng bởi môi trường xung quanh, đặc biệt trong thời đại phim ngắn, video giải trí và thần tượng tràn lan. Dần dần, trẻ tách rời thực tế, không hiểu nỗi vất vả của cuộc sống, không nỗ lực học hành, thậm chí không phân biệt nổi giữa phim ảnh và đời thực, khiến mức độ thối não ngày càng nặng.

Khả năng tổng hợp kém

Một số trẻ học giỏi nhưng ngoài việc làm bài tập thì gần như không biết tự chăm sóc bản thân: không dọn phòng, gấp quần áo, rửa bát, quên chìa khóa hay làm đổ nước đều phải nhờ bố mẹ. Khi giao tiếp, trẻ không biết diễn đạt ý, hoặc quá cố chấp, dễ gây mâu thuẫn. Những trẻ này dù học giỏi nhưng khi ra đời sẽ khó thích nghi và tự lo cho bản thân.

Tư duy cứng nhắc

Trẻ thối não thường suy nghĩ rập khuôn. Ví dụ, tin rằng “ai chơi game đều học dở” hay “ngoại hình quyết định tất cả”. Tư duy trắng – đen khiến trẻ mất khả năng nhìn vấn đề đa chiều, phản biện và phân tích, làm hạn chế cơ hội phát triển trong tương lai.

Cảm xúc thất thường, thiếu lý trí

Những trẻ này dễ bốc đồng, nóng nảy, không biết bình tĩnh phân tích. Khi thực tế không như mong muốn – như bố mẹ cấm dùng điện thoại hay điểm kém – trẻ mất kiểm soát, không nghe lời khuyên và không nhận ra lỗi của mình. Nhiều trẻ còn cảm thấy “không ai hiểu mình”, dần xa cách gia đình, đồng thời khoảng cách với bạn bè cùng tuổi cũng ngày càng lớn.

Cha mẹ nên làm gì khi con có dấu hiệu thối não

Dành nhiều thời gian hơn cho con

Cha mẹ cần làm gương, giảm thời gian dùng điện thoại hay xem phim, và dành thời gian thực sự bên con. Cùng con đọc sách, chơi thể thao, làm việc nhà, du lịch, trò chuyện… Khi đời sống con phong phú, trẻ sẽ bớt dựa vào thế giới ảo để tìm niềm vui.

Thay đổi môi trường sống

Cha mẹ cần giúp con tránh xa môi trường độc hại, không để trẻ tiếp xúc bạn bè xấu, hạn chế mạng xã hội và thế giới ảo. Giữ các hoạt động học tập, giao tiếp, sinh hoạt của con trong sáng và lành mạnh là bước đầu giúp trẻ thoát khỏi ảnh hưởng tiêu cực.

Rèn luyện khả năng tư duy

Nhiều trẻ thối não do khả năng tư duy giảm sút. Cha mẹ có thể cùng con chơi trò rèn trí tuệ, thảo luận câu chuyện hoặc tìm cách giải quyết vấn đề đời sống. Những hoạt động này giúp trẻ tập trung, phân tích, phản biện và quan trọng nhất là đánh thức trí não, thoát khỏi trì trệ của thế giới ảo.