Tiến sĩ Việt bật mí 1 chữ ‘thần thánh’: Dùng khéo con càng gắn bó, sai cách con dễ xa rời

Khi “muốn” trở thành lời áp đặt

Một bà mẹ kể với Tiến sĩ rằng con gái hứa về lúc 10 giờ sau buổi biểu diễn ở trường. Nhưng gần 11 giờ, cô bé mới có mặt tại nhà. Vừa mừng vừa giận, người mẹ hỏi ngay: “Sao mẹ gọi mãi con không nghe?”, giọng đầy bực bội. Câu trả lời của cô con gái là: “Con đi xe thì làm sao nghe được, mẹ đừng mắng nữa”.

Tình huống này rất quen thuộc. Thay vì cảm nhận tình thương, đứa trẻ lại chỉ thấy mình bị kiểm soát. Chữ “muốn” ở đây – “Mẹ muốn con về đúng giờ, mẹ muốn con nghe điện thoại” – đã vô tình đặt cảm xúc của cha mẹ lên trước, còn cảm xúc và nhu cầu của con bị bỏ lại phía sau.

Khi trẻ cảm nhận rằng những gì mình nghĩ hay mong muốn không được tôn trọng, chúng thường phản ứng gay gắt hoặc thu mình lại. Dần dần, sự kết nối vốn dĩ cần thiết giữa cha mẹ và con cái sẽ trở nên mong manh.

Chuyển từ trách móc sang thấu hiểu

Thay vì khởi đầu bằng sự tra vấn, Tiến sĩ Cherry Vũ gợi ý một cách tiếp cận khác. Hãy bắt đầu bằng sự an tâm: “Con đã về rồi, mẹ mừng quá. Mẹ lo lắng vì đi khuya có nhiều nguy hiểm. Buổi biểu diễn hôm nay thế nào, con có vui không?”.

Điểm khác biệt nằm ở chỗ: thay vì nhấn mạnh vào mong muốn cá nhân, cha mẹ bày tỏ trực tiếp nỗi lo lắng và sự quan tâm dành cho con. Khi đó, trẻ dễ dàng nhận ra rằng cha mẹ thực sự quan tâm đến sự an toàn và niềm vui của mình, chứ không chỉ quan tâm việc con có làm đúng ý cha mẹ hay không.

Trong không khí nhẹ nhàng hơn, trẻ thường sẵn sàng giải thích, chia sẻ nhiều hơn, và thậm chí tự giác điều chỉnh hành vi để cha mẹ yên tâm. Sự kết nối không những không mất đi, mà còn được củng cố mạnh mẽ hơn.

Con cái cũng là một cá thể độc lập

Điều then chốt mà nhiều bậc phụ huynh thường bỏ quên, đó là con cái cũng có nhu cầu và góc nhìn riêng. Sự khác biệt về thế hệ đôi khi khiến cha mẹ vô thức áp đặt: “Mẹ muốn…”, “Ba mong…”, “Cha thích con làm…”. Nghe có vẻ bình thường, nhưng với con, điều đó đồng nghĩa rằng mong muốn của cha mẹ luôn được đặt cao hơn.

Thừa nhận con là một cá thể độc lập không có nghĩa là bỏ mặc hay buông xuôi. Ngược lại, đó là bước đầu tiên để xây dựng mối quan hệ dựa trên sự tôn trọng. Khi con cảm thấy mình được lắng nghe, chúng sẽ dễ dàng mở lòng và đón nhận sự đồng hành từ cha mẹ.

Việc thay đổi cách nói, từ những câu mệnh lệnh thành lời chia sẻ, từ “muốn” sang “mẹ lo, mẹ quan tâm, mẹ sợ con vất vả” sẽ tạo ra một không gian an toàn, nơi con có thể thổ lộ mà không sợ bị phán xét.

Sợi dây kết nối bền chặt hơn mọi sự kiểm soát

Rất nhiều cha mẹ tin rằng nuôi dạy con tốt là phải quản lý thật chặt, nhưng trên thực tế, sự kiểm soát tuyệt đối không bao giờ mang lại cảm giác gắn bó. Trẻ có thể nghe lời nhất thời, nhưng trong lòng lại dần xa cách.

Ngược lại, sự kết nối mới chính là điều giữ con ở lại bên cha mẹ, cả trong những năm tháng trưởng thành. Khi cảm thấy được yêu thương và tôn trọng, trẻ sẽ tự giác chia sẻ, biết nghĩ cho cha mẹ và biết điều chỉnh hành vi để xây dựng niềm tin hai chiều.

Không ai trong chúng ta hoàn hảo. Sẽ có lúc vì lo lắng mà lời nói trở nên nặng nề. Nhưng mỗi khi cảm thấy bực bội, thay vì vội vàng trách mắng, hãy tự hỏi: “Phản ứng này có giúp mình kết nối với con hơn không?”. Nếu câu trả lời là “không”, có lẽ đã đến lúc thử một cách tiếp cận khác.

Thay “muốn” bằng “quan tâm”

Chữ “muốn” không xấu, nhưng nếu đặt sai chỗ, nó dễ biến thành áp lực. Cha mẹ có thể mong con trưởng thành, học giỏi, sống tử tế, nhưng quan trọng hơn cả là cách truyền đạt những mong muốn ấy. Khi tình thương được bày tỏ dưới dạng sự quan tâm, lắng nghe và thấu hiểu, trẻ sẽ không cảm thấy bị ép buộc mà tự nguyện gắn bó.

Điều quan trọng nhất trong hành trình nuôi dạy con không phải là có bao nhiêu quy tắc được đặt ra, mà là giữ được sợi dây kết nối bền chặt. Bởi chỉ khi cảm thấy được kết nối, con cái mới thật sự tin tưởng để quay về bên cha mẹ, kể cả khi đã trưởng thành và bước vào đời.