Vì sao các cụ nói: 'Trai ngày Rằm rạng danh tổ tiên, gái mùng 1 số hưởng phúc trời'?

Câu nói “trai ngày rằm rạng danh tổ tiên, gái mùng một số hưởng phúc trời” có nghĩa, con gái sinh vào ngày mồng một tháng giêng cả đời giàu sang phú quý, nếu sinh vào thời xưa, thậm chí còn có mệnh làm nương nương.

Nếu một bé trai sinh vào ngày rằm 15 âm lịch, khi trưởng thành rất có thể có tướng làm quan, làm rạng danh tổ tiên, câu tục ngữ này chính là hy vọng vào một tương lai tốt đẹp cho thế hệ con cháu sau này.

Trong văn hóa truyền thống, ngày mùng một tháng Giêng là chỉ ngày đầu tiên của năm mới, trong dân gian rất coi trọng ngày này. Ngày rằm tức là ngày 15 âm lịch, ngày trăng tròn, ngày cúng tế trong dân gian.

Câu nói này xuất phát từ đâu?

Tập tục truyền thống

Liên quan đến ngày “mùng một” và “ngày rằm” có rất nhiều tập tục, dân gian cho rằng, ngày đầu tiên của năm mới là ngày sao Tử Vi chiếu xuống. Ông cha quan niệm, sao Tử Vi sẽ mang phúc lành đến cho bách tính muôn dân. Bởi vậy, sao Tử Vi tượng trưng cho điềm lành, những cô gái sinh ra vào ngày sẽ gặp nhiều may mắn.

Ngày rằm là ngày sao Văn Khúc hạ phàm. Vào thời cổ đại, những người tiến sỹ trạng nguyên trong bảng vàng kì thi đều được mệnh danh là sao Văn Khúc hạ phàm. Vì vậy, khi sinh con trai, người xưa đều hy vọng sẽ sinh vào những ngày này. Những nhân vật nổi tiếng thời cổ đại như Gia Cát Lượng, Bao Chửng,… đều sinh vào ngày 15 âm lịch.

Thuyết âm dương

Cổ nhân cho rằng, ngày mùng một đầu tháng, khí âm là nặng nhất, nhưng đây là lúc trăng khuyết, mà ngày rằm 15 âm lịch thì khí dương nặng nhất, cũng chính là lúc trăng tròn nhất.

Nam thuộc dương, nữ thuộc âm, vì vậy con trai sinh vào ngày rằm 15 âm lịch sẽ có dương khí mạnh, con gái sinh vào ngày mồng một Tết sẽ có âm khí mạnh, có mệnh phú quý. Câu tục ngữ này cũng có điểm chung với cách nói: “Nam sợ mùng một tháng giêng, gái sợ 15 âm lịch”.

Tác phẩm văn học

Trong “Hồng Lâu Mộng” có nhân vật tên Viên Xuân, tương truyền rằng, cô sinh vào ngày mồng một tháng Giêng, sau đó vào cung làm nương nương, thăng tiến lên như diều gặp gió.

Từ tác phẩm “Hồng Lâu Mộng” của tác giả Tào Tuyết Cần có thể thấy, vào thời nhà Thanh, trong dân gian đã rất thịnh hành thuyết nói gái sinh vào mùng một tháng Giêng sẽ có mệnh làm nương nương, hoặc sẽ hưởng một cuộc sống giàu sang, phú quý.

Tuy nhiên, theo quan niệm nhà Phật, mỗi người sinh ra đều có số mệnh và đường đời đã sớm được định sẵn, không hoàn toàn phụ thuộc vào giờ, ngày sinh.

Điều quan trọng nhất trong việc nuôi dạy một đứa trẻ tài giỏi, có mệnh tốt chính là cách giáo dục của phụ huynh, cha mẹ nên quan tâm con ngay từ nhỏ, không nên nuông chiều con cái thái quá, thay vào đó tạo cho con trẻ môi trường giáo dục lành mạnh: Dạy trẻ hướng Thiện, làm điều tốt, dạy con tính tự lập, biết nghĩ cho người khác, sống chân thành, thiện lương và nhẫn nại,…

Trẻ con như viên ngọc thô, cần phải mài dũa nhiều tâm mới sáng. Có như vậy trẻ dù sinh ngày nào cũng có thể phát huy đức tính tốt, giúp ích cho đời.

Tác giả: Thạch Thảo