Vì sao con người chỉ sống được 80 năm trong khi loài rùa có thể sống tới 200 năm?

Các nhà nghiên cứu tại một trung tâm khoa học ở Tây Ban Nha đã tiến hành so sánh telomere – đoạn cuối của nhiễm sắc thể – ở nhiều loài động vật khác nhau như chuột, dê, rùa, hải âu, hồng hạc, tuần lộc, voi… và cả con người.

Từ lâu, giới khoa học đã biết rằng telomere đóng vai trò quan trọng trong quá trình lão hóa của sinh vật. Họ từng cho rằng độ dài của telomere quyết định tuổi thọ – telomere càng dài thì sinh vật càng sống lâu. Tuy nhiên, thực tế lại cho thấy điều này không hoàn toàn đúng, bởi có những loài dù sở hữu telomere dài nhưng vẫn có tuổi thọ rất ngắn.

Điểm đặc biệt trong nghiên cứu mới của các nhà khoa học Tây Ban Nha là thay vì chỉ tập trung vào độ dài telomere, họ chuyển sang phân tích tốc độ rút ngắn của chúng theo thời gian. Kết quả cho thấy, tuổi thọ của các loài có mối liên hệ chặt chẽ với tốc độ rút ngắn telomere.

Ở người, telomere mất trung bình khoảng 70 cặp base mỗi ngày. Trong khi đó, loài chuột – có tuổi thọ ngắn hơn nhiều – lại mất đến 7.000 cặp base mỗi năm. Điều này cho thấy, telomere ở chuột rút ngắn với tốc độ nhanh hơn rất nhiều, đồng nghĩa với việc quá trình lão hóa diễn ra nhanh hơn và tuổi thọ cũng ngắn hơn con người.

Thực tế, telomere trong cơ thể sinh vật có thể được ví như viên pin của một chiếc điện thoại. Quá trình telomere bị rút ngắn theo thời gian cũng giống như pin dần bị hao mòn. Khi telomere ngắn đến một mức nhất định, "pin sinh học" bắt đầu suy yếu. Cơ thể sẽ dần lão hóa, các tế bào bước vào quá trình chết tự nhiên (apoptosis) và giống như chiếc điện thoại cũ, cuối cùng sẽ bị "loại bỏ".

Chúng ta vẫn thường nghe câu: “Một nụ cười bằng mười năm tuổi thọ.” Quả thật, việc giữ một thái độ sống tích cực, vui vẻ không chỉ giúp ổn định nội tiết tố mà còn rất có lợi cho sức khỏe tổng thể. Ngược lại, nếu thường xuyên chìm trong cảm xúc tiêu cực, hệ nội tiết sẽ bị ảnh hưởng, đẩy nhanh quá trình lão hóa. Nhiều người cao tuổi sống lâu, khỏe mạnh thường là những người hay cười, có lối sống tích cực và tinh thần trẻ trung.

Bên cạnh đó, việc duy trì những thói quen sinh hoạt lành mạnh như uống đủ nước, đi ngủ đúng giờ, tập thể dục đều đặn… cũng góp phần giúp cơ thể trẻ lâu và kéo dài tuổi thọ. Ngược lại, những người có lối sống thiếu lành mạnh như lười uống nước, thường xuyên thức khuya, ít vận động thường trông già hơn tuổi và có xu hướng lão hóa sớm, từ đó ảnh hưởng đến tuổi thọ.

Tác giả: Bảo Ninh