2 sai lầm tập thể dục thể thao "Tàn phá" gan, hại thận, cực hại tim

Tập luyện đúng cách – chìa khóa vàng cho sức khỏe

Các nghiên cứu y học đều chỉ ra rằng, việc vận động hợp lý giúp nâng cao sức đề kháng, kiểm soát cân nặng, giảm nguy cơ mắc bệnh mạn tính và kéo dài tuổi thọ. Tuy nhiên, không phải ai cũng hiểu rõ cách tập thế nào mới an toàn.

Theo Giáo sư, Tiến sĩ Lê Thị Hương – Trưởng Bộ môn Dinh dưỡng và An toàn thực phẩm (Đại học Y Hà Nội), hiện nay có không ít người trẻ vì mong muốn nhanh chóng sở hữu thân hình săn chắc, cơ bắp cuồn cuộn mà áp dụng chế độ tập luyện và dinh dưỡng sai cách. Hậu quả là thay vì khỏe mạnh hơn, cơ thể lại rơi vào tình trạng quá tải, thậm chí tổn thương nghiêm trọng các cơ quan quan trọng như gan, thận và tim.

Sai lầm 1: Lạm dụng đạm whey và bổ sung dinh dưỡng thiếu kiểm soát

Một trong những “cái bẫy” thường gặp của người tập thể hình là lạm dụng đạm whey – loại protein được quảng bá như “thần dược” tăng cơ. Giáo sư Hương cho biết, đạm whey tồn tại ở 3 dạng: cô đặc, tinh khiết và thủy phân. Chúng có thể hỗ trợ phát triển cơ bắp nếu dùng đúng liều lượng và dưới sự giám sát của chuyên gia.

Tuy nhiên, khi sử dụng bừa bãi, whey lại trở thành “con dao hai lưỡi”. Lượng protein dư thừa buộc thận phải làm việc liên tục để lọc và đào thải sản phẩm chuyển hóa. Về lâu dài, điều này gây áp lực quá mức, dẫn đến nguy cơ suy giảm chức năng thận, sỏi thận, mất cân bằng điện giải.

Không chỉ thận, gan cũng phải gánh thêm phần việc trong xử lý độc tố. Khi cơ quan này hoạt động quá tải, khả năng giải độc và chuyển hóa giảm sút, nguy cơ mắc bệnh gan nhiễm mỡ, viêm gan hoặc suy gan tăng cao. Đặc biệt, với người vốn có bệnh lý về gan, thận, việc dùng protein bổ sung thiếu kiểm soát còn tiềm ẩn nhiều biến chứng nguy hiểm.

Sai lầm 2: Tập luyện quá sức, vượt ngưỡng cơ thể

Một lỗi phổ biến khác mà nhiều người mắc phải là tập luyện quá mức. Mong muốn giảm cân cấp tốc, tăng cơ nhanh chóng khiến nhiều người ép bản thân tập ở cường độ cao liên tục.

Theo Giáo sư Hương, việc tập luyện quá sức không chỉ gây rối loạn chuyển hóa mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến tim mạch. Khi hệ tim mạch phải làm việc quá tải, nguy cơ đau tim, rối loạn nhịp, thậm chí đột quỵ có thể xảy ra, đặc biệt ở những người có sẵn bệnh nền tim mạch.

Nhiều trường hợp nhập viện do ngừng tim hoặc kiệt sức sau khi tập luyện cường độ cao đã được ghi nhận tại Việt Nam. Điều này cho thấy việc “cố gắng quá mức” trong tập thể dục hoàn toàn phản tác dụng và có thể trả giá bằng sức khỏe, thậm chí tính mạng.

Giải pháp từ chuyên gia: Cá nhân hóa chế độ tập và ăn uống

Đồng quan điểm, Giáo sư, Tiến sĩ Trần Thanh Dương – Viện trưởng Viện Dinh dưỡng Quốc gia – khẳng định rằng không có công thức tập luyện và dinh dưỡng chung cho tất cả mọi người. Mỗi cá nhân có thể trạng, nhu cầu năng lượng và khả năng chịu đựng khác nhau.

Để bảo vệ sức khỏe, người tập nên:

• Ưu tiên nguồn dinh dưỡng tự nhiên: thịt, cá, trứng, sữa, các loại hạt, rau xanh thay vì lạm dụng thực phẩm chức năng.
• Khởi đầu từ mức độ vừa phải: tăng dần cường độ tập luyện theo khả năng thích ứng của cơ thể.
• Kết hợp nghỉ ngơi hợp lý: ngủ đủ giấc, để cơ bắp và hệ cơ quan có thời gian phục hồi.
• Theo dõi các chỉ số sức khỏe: huyết áp, nhịp tim, chức năng gan thận để điều chỉnh kế hoạch tập luyện phù hợp.
• Tham khảo ý kiến chuyên gia: bất kỳ thay đổi nào về chế độ ăn hay lịch tập cần có sự tư vấn từ bác sĩ dinh dưỡng hoặc huấn luyện viên có chuyên môn.