Chức năng chính của túi mật, một cơ quan nhỏ ở bụng trên bên phải, là lưu trữ mật. Nó là một chất lỏng được gan sản xuất để hỗ trợ tiêu hóa chất béo.
Thận cũng là một cơ quan quan trọng vì nó lọc chất thải và chất độc hại từ máu của bạn và biến chúng thành nước tiểu.
Nếu bạn không cẩn thận trong chế độ ăn uống của bản thân và gia đình, sỏi ở hai cơ quan này có thể hình thành.
Những viên sỏi có thể có kích thước khác nhau, một số có thể nhỏ như hạt cát hoặc hạt đậu hoặc lớn như quả bóng gôn. Mặc dù đều là sỏi nhưng có sự khác biệt giữa sỏi mật và sỏi thận.
Nếu bạn không cẩn thận trong chế độ ăn uống của bản thân và gia đình, sỏi ở hai cơ quan này có thể hình thành. (Ảnh minh họa)
Sỏi mật là gì?
Theo Tiến sĩ Rajan Dhingra, bác sĩ chuyên khoa tiêu hóa người Ấn Độ, sỏi mật là những chất cặn cứng hình thành trong túi mật, nằm bên dưới gan.
Chúng thường được hình thành khi mật, chất hỗ trợ tiêu hóa, chứa quá nhiều cholesterol hoặc bilirubin.
Các yếu tố khác góp phần hình thành sỏi mật bao gồm béo phì, giảm cân nhanh, chế độ ăn nhiều chất béo và một số tình trạng bệnh lý như tiểu đường và bệnh gan.
Dưới đây là những triệu chứng của sỏi mật:
- Đau bụng dữ dội, đặc biệt là ở phần trên bên phải của bụng
- Buồn nôn
- Nôn mửa
- Vàng da.
Sỏi thận là gì?
Chuyên gia cho biết, sỏi thận là những cặn cứng hình thành trong thận, thường bao gồm các khoáng chất như canxi, oxalate và axit uric. Những viên sỏi này có thể gây đau dữ dội khi đi qua đường tiết niệu.
Sỏi thận được hình thành khi nước tiểu chứa hàm lượng cao một số chất như canxi, oxalate và axit uric, những chất này có thể kết tinh và tạo thành sỏi.
Béo phì, mất nước, ăn quá nhiều muối và protein động vật cũng như các tình trạng bệnh lý như cường cận giáp và nhiễm trùng đường tiết niệu có thể làm tăng nguy cơ hình thành sỏi thận.
Các triệu chứng của sỏi thận bao gồm:
- Đau dữ dội ở lưng, bụng hoặc háng
- Đi tiểu thường xuyên
- Máu trong nước tiểu.
Điểm giống nhau giữa sỏi mật và sỏi thận là gì?
Theo một nghiên cứu năm 2014 được công bố trên Tạp chí Y học Quốc tế QJM, các nhà khoa học phát hiện ra rằng sỏi mật có thể làm tăng nguy cơ phát triển sỏi thận.
Các nhà nghiên cứu đã theo dõi 25.258 người bị sỏi mật (54,5% là phụ nữ) và 101.029 bệnh nhân không bị sỏi mật. Họ phát hiện ra rằng nguy cơ phát triển sỏi thận ở những người bị sỏi mật cao gấp 1,68 lần so với những người không bị sỏi mật.
Cả hai có thể được liên kết với nhau, vì vậy đây là một số điểm tương đồng giữa sỏi mật và sỏi thận:
1. Cách hình thành sỏi
Cả sỏi mật và sỏi thận đều được hình thành từ các chất kết tinh trong cơ thể, chẳng hạn như cholesterol trong trường hợp sỏi mật và canxi, oxalate hoặc axit uric trong trường hợp sỏi thận.
2. Đau dữ dội
Cả hai tình trạng đều có thể gây đau dữ dội ở các bộ phận cơ thể khác nhau.
3. Chế độ ăn uống
Cả sỏi mật và sỏi thận đều có thể bị ảnh hưởng bởi các yếu tố chế độ ăn uống như chế độ ăn nhiều chất béo đối với sỏi mật và chế độ ăn nhiều muối và protein động vật đối với sỏi thận.
4. Biến chứng
Nếu không được điều trị kịp thời có thể dẫn đến các biến chứng. Có thể có nhiễm trùng hoặc tắc nghẽn đường tiết niệu hoặc đường mật.
5. Phẫu thuật
Cả sỏi mật và sỏi thận đều có thể cần phải phẫu thuật cắt bỏ nếu chúng gây ra các triệu chứng nghiêm trọng. Nếu kích thước lớn thì cũng cần phải phẫu thuật.
Sự khác biệt giữa sỏi thận và sỏi mật là gì?
Có những điểm tương đồng giữa hai loại này, nhưng cũng có những khác biệt giữa sỏi thận và sỏi mật.
1. Vị trí
Cả hai loại sỏi đều được hình thành ở các cơ quan khác nhau. Sỏi mật hình thành trong túi mật, trong khi sỏi thận hình thành ở thận.
2. Triệu chứng
Sỏi mật thường gây đau bụng, buồn nôn và vàng da, trong khi sỏi thận gây đau bụng, háng hoặc lưng, đi tiểu thường xuyên và tiểu ra máu.
3. Thành phần
Sỏi mật chủ yếu bao gồm cholesterol hoặc bilirubin, trong khi sỏi thận bao gồm các khoáng chất như canxi, oxalate hoặc axit uric.
4. Yếu tố nguy cơ
Các yếu tố nguy cơ gây sỏi mật bao gồm béo phì, giảm cân nhanh và chế độ ăn nhiều chất béo, trong khi các yếu tố nguy cơ gây sỏi thận bao gồm mất nước, chế độ ăn nhiều muối và protein động vật cũng như một số tình trạng bệnh lý như cường tuyến cận giáp.
5. Các phương án điều trị
Các lựa chọn điều trị sỏi mật có thể bao gồm dùng thuốc làm tan sỏi hoặc phẫu thuật cắt bỏ túi mật. Đối với các lựa chọn điều trị sỏi thận, chúng có thể bao gồm kiểm soát cơn đau bằng các loại thuốc như thuốc chống viêm không steroid (NSAID), tăng lượng chất lỏng hoặc các thủ thuật như tán sỏi hoặc phẫu thuật loại bỏ sỏi.
Chế độ ăn uống đóng vai trò quan trọng trong việc ngăn ngừa sự hình thành của những viên sỏi này, vì vậy, hãy ăn uống và khuyến khích các thành viên trong gia đình bạn thực hiện một chế độ ăn uống cân bằng.
Tác giả: Dương Ngọc