9 trường hợp bị xóa đăng ký thường trú theo quy định mới nhất: Người dân cần nắm rõ để không bị phạt

Từ năm 2025, quy định về quản lý cư trú tiếp tục được siết chặt, trong đó việc xóa đăng ký thường trú (thường gọi là “xóa hộ khẩu thường trú” trong cách hiểu cũ) là nội dung được nhiều người dân quan tâm. Luật Cư trú 2020 cùng các nghị định hướng dẫn đã nêu rõ những trường hợp bị xóa thường trú và trách nhiệm của người dân khi thuộc diện phải thực hiện thủ tục này.

Những trường hợp bị xóa đăng ký thường trú theo Luật Cư trú 2020

Điều 24 Luật Cư trú 2020 liệt kê 9 nhóm trường hợp bị xóa đăng ký thường trú. Cụ thể gồm:

• Công dân đã chết, bị Tòa án tuyên bố mất tích hoặc tuyên bố đã chết.
• Ra nước ngoài để định cư.
• Bị hủy bỏ đăng ký thường trú theo quyết định của cơ quan có thẩm quyền.
• Vắng mặt liên tục tại nơi thường trú trên 12 tháng, không đăng ký tạm trú ở nơi khác và không khai báo tạm vắng. Trường hợp xuất cảnh không phải để định cư hoặc đang chấp hành án, biện pháp giáo dục bắt buộc sẽ được loại trừ.
• Thôi quốc tịch, bị tước hoặc bị hủy quyết định nhập quốc tịch Việt Nam.
• Chấm dứt hợp đồng thuê, mượn, ở nhờ nhưng sau 12 tháng không đăng ký thường trú tại nơi ở mới.
• Chuyển quyền sở hữu chỗ ở hợp pháp cho người khác mà sau 12 tháng không đăng ký thường trú mới và không được chủ sở hữu mới đồng ý cho tiếp tục ở lại.
• Người thuê, mượn, ở nhờ hoặc chủ sở hữu cũ không được đồng ý giữ đăng ký thường trú tại địa chỉ đó sau khi chấm dứt quan hệ thuê – mượn – ở nhờ hoặc chuyển quyền sở hữu.
• Chỗ ở hợp pháp bị phá dỡ, tịch thu, hoặc đối với phương tiện thì phương tiện bị xóa đăng ký theo quy định của pháp luật.
• Cơ quan đăng ký cư trú có trách nhiệm cập nhật đầy đủ lý do và thời điểm xóa đăng ký thường trú của công dân vào Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư.
• Hồ sơ và thủ tục xóa đăng ký thường trú

Nghị định 62/2021/NĐ-CP hướng dẫn rõ quy trình xử lý:

1. Thời hạn nộp hồ sơ

Trong vòng 1 ngày kể từ khi có quyết định hủy bỏ đăng ký thường trú từ cấp trên, cơ quan đăng ký cư trú phải thực hiện việc xóa.

Với các trường hợp thông thường, trong 7 ngày, cá nhân hoặc đại diện hộ gia đình phải nộp hồ sơ xóa đăng ký thường trú.

2. Thành phần hồ sơ

Tờ khai thay đổi thông tin cư trú.

Giấy tờ chứng minh lý do thuộc diện phải xóa thường trú.

3. Thẩm quyền đề nghị

Các đơn vị thuộc lực lượng vũ trang có thể gửi văn bản đề nghị xóa đăng ký thường trú đối với người thuộc quyền quản lý.

4. Thời gian giải quyết

Trong tối đa 5 ngày làm việc, cơ quan đăng ký cư trú phải hoàn tất việc xóa thường trú và cập nhật dữ liệu.

5. Trường hợp công dân không nộp hồ sơ

Nếu sau 07 ngày kể từ khi được thông báo mà người dân không nộp hồ sơ, cơ quan cư trú sẽ lập biên bản và tiến hành xóa đăng ký thường trú theo quy định.

Cách nộp hồ sơ xóa đăng ký thường trú

Người dân có thể lựa chọn các hình thức sau:

• Nộp trực tiếp tại cơ quan công an cấp xã, huyện theo thẩm quyền.
• Nộp trực tuyến qua:
• Cổng Dịch vụ công Quốc gia
• Cổng Dịch vụ công Bộ Công an
• Ứng dụng VNeID
• Các cổng dịch vụ công địa phương
• Thời gian tiếp nhận hồ sơ theo giờ hành chính từ thứ 2 đến thứ 6 và sáng thứ 7. Thời gian xử lý là 5 ngày làm việc kể từ khi hồ sơ đầy đủ, hợp lệ.
• Hướng dẫn tiếp nhận và kiểm tra hồ sơ
• Khi tiếp nhận hồ sơ, cơ quan đăng ký cư trú sẽ:
• Cấp Phiếu tiếp nhận nếu hồ sơ hợp lệ.
• Hướng dẫn bổ sung nếu hồ sơ thiếu thành phần.
• Từ chối và cấp Phiếu từ chối trong trường hợp hồ sơ không đủ điều kiện.
• Người dân cần căn cứ thời hạn trên phiếu hẹn để nhận kết quả.

Không thực hiện xóa đăng ký thường trú: Bị xử phạt bao nhiêu?

Theo Điều 10 Nghị định 282/2025/NĐ-CP, mức xử phạt với hành vi không thực hiện đúng quy định về cư trú như sau:

• Phạt cảnh cáo hoặc phạt tiền từ 500.000 – 1.000.000 đồng đối với các hành vi:
• Không thực hiện đúng quy định về đăng ký, xóa đăng ký thường trú – tạm trú.
• Không khai báo lưu trú, tạm vắng.
• Không xuất trình giấy tờ, thông tin cư trú khi cơ quan chức năng yêu cầu kiểm tra.

Như vậy, việc chậm nộp hoặc không nộp hồ sơ xóa đăng ký thường trú đúng quy định đều có thể bị xử phạt, ảnh hưởng đến quá trình thực hiện các thủ tục hành chính sau này.

Khuyến nghị cho người dân để tránh bị xử phạt

• Theo dõi trạng thái cư trú cá nhân trên ứng dụng VNeID để cập nhật thông tin kịp thời.
• Khai báo tạm vắng hoặc đăng ký tạm trú nếu rời khỏi nơi thường trú trên 12 tháng.
• Thực hiện ngay thủ tục xóa đăng ký thường trú khi chuyển quyền sở hữu nhà ở, chấm dứt thuê – mượn – ở nhờ.
• Lưu trữ đầy đủ giấy tờ chứng minh để thuận tiện khi làm hồ sơ.