Tấn Giản Văn Đế (320 – 12 tháng 12 năm 372), tên thật là Tư Mã Dục (司馬昱), tên tự Đạo Vạn (道萬), là một Hoàng đế Đông Tấn trong lịch sử Trung Quốc. Ông là con trai thứ của Nguyên Đế và là em trai của Minh Đế, ông được tướng Hoàn Ôn đưa lên ngôi. Trước khi lên ngôi, ông từng giữ các chức vụ quan trọng trong triều đình của các cháu trai là Mục Đế, Ai Đế và Phế Đế. Ông từng là người nhiếp chính và do vậy cai trị triều đình giống như một hoàng đế, ông thường được xem là một người yếu về ý khí và thể hiện vừa đủ sự khôn ngoan để tiếp tục tồn tại và mở rộng quyền kiểm soát của Tấn.
Thái hậu duy nhất có nước da đen trong lịch sử Trung Hoa cổ đại là Lý Lăng Dung, vợ của Đông Tấn Giản Văn Đế Tư Mã Dục (320-372), vị vua thứ 8 của triều Đông Tấn (317-420) Trong các triều đại phong kiến Trung Quốc, số lượng hoàng hậu, phi tần không thể kể hết. Thế nhưng, duy nhất trong đó có một hoàng hậu mang huyết thống châu Phi. Bà là Lý Lăng Dung, vợ của Tư Mã Dục.
Bước đổi đời Từ nhỏ, Lý Lăng Dung bị bán vào vương phủ nhà Tư Mã Dục, chuyên dệt vải, lai lịch không rõ ràng. Tướng mạo của bà không giống với người Trung Nguyên bấy giờ: vóc dáng to cao, da đen, tóc quăn. Trang Qulishi cho rằng bà Lý đến từ nước Lâm Ấp, một tộc người từng sống ở Ấn Độ, Trung Đông và miền nam châu Phi. Tuy nhiên, các tài liệu lịch sử khác cho rằng Lâm Ấp một nước cổ nằm ở vùng Chăm pa.
| Hoàng hậu xấu xí nhất TQ |
Tộc người này sinh sống ở Đông Nam Á, rải rác từ Indonesia cho tới cả miền Trung Việt Nam. Lâm Ấp chịu ảnh hưởng lớn văn hóa và tôn giáo Trung Quốc nhưng sau các cuộc chiến với quốc gia láng giềng Phù Nam, cũng như sự thôn tính lãnh thổ của quốc gia này vào thế kỷ 4, đã hòa trộn văn hóa Ấn Độ.
Năm 348, con trai kế tự của Tư Mã Dục là Tư Mã Đạo Sinh, được mô tả là bất cẩn và nhẹ dạ, bị cáo buộc phạm một tội danh chưa rõ, Đạo Sinh bị hạ bệ và cầm tù rồi chết trong ngục. Vợ của Tư Mã Dục và mẹ đẻ của Tư Mã Đạo Sinh, Vương Giản Cơ, cũng chết trong đau khổ (bà có thể cũng đã bị cầm tù trước khi chết). Các con trai khác của ông, một người với Vương Giản Cơ và ba người với các thê thiếp khác cũng đã chết sớm, điều này khiến ông không có người kế tự, các thê thiếp của ông cũng không thể thu thai được nữa.
Ông giữ lại một pháp sư, vị pháp sư xem tất cả các thê thiếp của ông và nói rằng ông ai có mệnh sinh cho ông một người kế tự song sau đó ông ta đã trông thấy một người hầu gái có nước da đen làm công việc dệt vải, tên là Lý Lăng Dung và ông ta ngạc nhiên hét lên rằng cô ấy chính là người mang mệnh. Tư Mã Dục do đó lấy cô làm thiếp, cô đã sinh cho ông hai người con trai là Tư Mã Diệu vào năm 352 và Tư Mã Đạo Tử vào năm 353. Tư Mã Diệu sau đó trở thành người kế tự.
Rồng quỳ lạy
Tướng mạo của Lý Lăng Dung bấy giờ bị cho là khó coi. Việc thầy tướng số tìm cho mình một nô tì Côn Lôn để sinh con trai khiến Tư Mã Dục tỏ ý không hài lòng. Tuy nhiên, vì muốn có người nối dõi, ông đành nghe theo. Tương truyền khi thầy tướng số mới gặp Lý Lăng Dung đã thốt lên: “Đây mới chính là người phụ nữ có thể làm mẹ của bậc đế vương”.
Câu nói khiến mọi người xung quanh cực kỳ kinh ngạc. Không ai nghĩ rằng một phụ nữ với vẻ ngoài rất xấu theo tiêu chuẩn thời bấy giờ lại có thể sinh con trai trong khi vô số người đàn bà xinh đẹp bên Tư Mã Dục không làm được. Áp lực phải có con trai nối dõi khiến ông đành nạp Lý Lăng Dung làm thiếp. Sự kiện này được nhận xét là gây chấn động nhà Đông Tấn. Bởi theo lễ số phong kiến, phụ nữ được vua sủng ái phải có đủ công dung ngôn hạnh, nói nôm na là vừa xinh đẹp vừa biết chăm lo gia đình. Về tướng mạo, Lý Lăng Dung bị coi là một trong 10 hoàng hậu xấu xí nhất lịch sử Trung Quốc. Trong khi đó, sử sách mô tả Tư Mã Dục là vị hoàng đế có vẻ ngoài rất hùng dũng, là hình mẫu của phụ nữ thời bấy giờ. Chẳng bao lâu, Lý Lăng Dung mang thai. Bà mơ thấy hai con rồng quỳ lạy mình, cho là điềm lành. Tư Mã Dục nghe thấy liền thấy lạ, lòng khấp khởi mong chờ. Vài năm sau, Lý Lăng Dung lần lượt sinh hạ hai hoàng tử và một công chúa. Từ đó, thân phận của bà trong cung mới được coi trọng. Con trai đầu của bà là Tư Mã Diệu được sinh ra vào lúc bình minh nên được đặt tên là Diệu, với tên chữ là Xương Minh, cả hai đều có nghĩa là "bình minh". Một năm sau, Lý Lăng Dung lại hạ sinh Tư Mã Đạo Tử.
| Tư Ma Dục lại là người rất hùng dũng, là mẫu đàn ông lúc bấy giờ |
Năm 371, Tư Mã Dục lên ngôi vua khi bước sang tuổi 51, hiệu là Giản Văn Đế, sắc phong Lý Lăng Dung làm thục phi. Tư Mã Dục không lập ai làm hoàng hậu nên Lý Lăng Dung làm chủ hậu cung. Hai năm sau, Tư Mã Dục qua đời. Tư Mã Diệu (362-396) mới 10 tuổi lên ngôi hoàng đế, Lý Lăng Dung nhờ con trai nên được phong làm hoàng thái phi, trang phục không khác gì hoàng thái hậu. Hai mươi năm sau, con trai thứ của Lý Lăng Dung là thượng thư Tư Mã Đạo khuyên anh trai sắc phong mẹ làm hoàng thái hậu. Tư Mã Diệu nghe lời em trai, lập tức tôn mẹ làm hoàng thái hậu. Sau khi Mã Diệu qua đời, con trai ông là Tư Mã Đức Tông (382-419) kế vị, suy tôn Lý Lăng Dung làm thái hoàng thái hậu. Năm 400, Lý Lăng Dung qua đời, hiệu là Văn Thái Hậu, chôn cất tại lăng Tu Bình. Sinh thời, Lý Lăng Dung từng được ca ngợi khi hòa giải xung đột giữa hai con trai. Năm 395, xung đột giữa Diệu và Đạo Tử đã bùng nổ, song nhờ sự can thiệp của “nô tì Côn Lôn”, Diệu đã không loại bỏ em trai mình. Sau này khi Tư Mã Diệu băng hà, người em Tư Mã Đạo Tử không lên ngôi mà chấp nhận phò tá cháu ruột là Tư Mã Đức Tông. Điều này cũng có công của Lý Lăng Dung. Tuy vai trò cụ thể của bà trong thời Đông Tấn còn nhiều tranh cãi, song giới sử học cho rằng nếu không có sự khéo léo của Lý, chuyện của họ nhà Tư Mã đã không hẳn êm đẹp mà sẽ lâm cảnh nồi da xáo thịt. Trước khi được phong hậu, Lý Lăng Dung từng trải qua các địa vị thấp hơn như thục phi, quý nhân, phu nhân, hoàng thái phi.
Cuộc đời hoàng hậu da đen duy nhất trong lịch sử Trung Quốc được coi là vô cùng kỳ lạ, từ việc có màu da không giống bất cứ phi tần nào cho tới việc được phong hậu. Một nô tì bỗng chốc trở thành người phụ nữ quyền lực nhất chốn cung cấm. Nhờ sinh được con trai, Lý Lăng Dung khiến hoàng đế nhà Đông Tấn không thể rời bỏ. Hơn nữa, con trai rồi cháu bà đều lần lượt lên ngôi hoàng đế, kế vị Tư Mã Dục. Do đó, nửa cuối cuộc đời Lý Lăng Dung mỗi lúc một tốt đẹp hơn.
| >Tên vua hoang dâm và kế hoạch kinh thiên động địa của các cung nữ (Khám phá) - (Phunutoday) - Được tuyển chọn vào hậu cung, các cung nữ đều có dung mạo như hoa, nhưng có ai thấu được nỗi thống khổ của thân trâu ngựa chốn thâm cung. |
| >Chuyện tình trắc trở của Lưu Bị và 4 người vợ xinh đẹp tuyệt trần (Khám phá) - (Phunutoday) - Lưu Bị có bốn vị phu nhân. người hi sinh quên mình, người tấm thân cao quý, người lại là quả phụ. Vậy ai mới là hiền thê đích thực của ông? |
| >Góc tối “khiếp đản” ít người biết đến về cung nữ thời xưa (Khám phá) - (Phunutoday) - Cung nữ trong cung đình là những cuộc đời khổ cực và cô độc, họ không phải lo chuyện cơm áo nhưng trống rỗng về tinh thần. |
| >Hoàng đế quái dị, hoạn nam nhân “ép” làm vợ của mình (Khám phá) - (Phunutoday) - Hoàng đế Nero thiến cậu bé tên Sporus rồi lấy về làm vợ là một trong những điều bất ngờ về các bậc đế vương trong lịch sử. |
Tác giả: Thu