Điều chưa biết về vua Hùng Vương thứ 19: Vị vua tài năng hơn người, gắn liền với câu thành ngữ nổi tiếng

Tác phẩm “Đại Việt sử lược” đã đề cập đến 18 đời vua Hùng. Tuy nhiên, việc sử dụng số 18 để chỉ số lượng các vua Hùng hay các nhánh vua vẫn còn là đề tài gây nhiều tranh luận. Các học giả cho rằng, số 18 không nên được hiểu theo nghĩa đen, mà nó chủ yếu mang ý nghĩa biểu tượng, bởi nó là bội số của 9 – một con số được coi là linh thiêng trong văn hóa Việt Nam.

Trong truyền thuyết về các vua Hùng, thường chỉ có thông tin về vua cuối cùng, được biết đến là Hùng Duệ Vương, tức vua Hùng thứ 18. Ông được biết đến là cha của hai nàng công chúa đài các, Tiên Dung và Ngọc Hoa, vốn được ca ngợi là người thanh tao, đoan trang và sở hữu nhan sắc hết sức kiều diễm. Mặt khác, có nguồn sử liệu ghi chép rằng Hùng Duệ Vương thực sự có một đàn con đông đảo, bao gồm cả nam lẫn nữ, nhưng không may mắn là hầu hết đã qua đời khi còn rất nhỏ, chỉ trừ hai nàng công chúa: Mỵ Châu Tiên Dung, người sau này lấy Chử Đồng Tử và trở thành bất tử, và Mỵ Nương Ngọc Hoa, người đã trở thành phu nhân của Tản Viên Sơn Tinh.

Theo những ghi chép được tìm thấy tại xã Vi Cương ở Phú Thọ, có một đoạn văn khắc họa về thời kỳ của vua Hùng Duệ Vương và đề cập đến vị vua kế nhiệm, Hùng Vương thứ 19. Trong đó, Hùng Duệ Vương đã chuyển giao quyền lực cho vị con trai cả của mình, Hùng Kính Vương. Thế nhưng, không may mắn, Hùng Kính Vương chỉ kịp trị vì trong vòng 6 năm trước khi băng hà. Điều này dẫn đến việc Hùng Duệ Vương một lần nữa đăng quang. Sau này vì tuổi tác và sức khỏe suy giảm, cuối cùng ông đã quyết định nhường ngôi vương cho con rể của mình, Nguyễn Tuấn, người còn được biết đến với danh xưng Sơn Tinh.

Truyền thuyết ghi lại như sau: "Ban đầu, ngai vàng được trao cho người con cả là Kính Vương, người đã trị vì trong vòng 6 năm trước khi qua đời. Sau đó, quyền lực được giao cho rể là Tản Viên Sơn, người đã nhận trách nhiệm nhiếp chính, tiếp nối sự nghiệp của vua cha trong việc quản lý đất nước. Qua 10 năm, cha và con đã cùng nhau hóa thân thành thượng tiên, thấu hiểu đạo lý, trở thành thần nông vĩ đại, bất tử qua muôn thời đại. Cuối cùng, báu vật ngai vàng được truyền lại cho Thục An Dương Vương, người kết thúc triều đại Hùng Vương, thuộc dòng họ hoàng tộc của vị hoàng đế trước đó, và là cháu 16 đời làm Bộ chúa phụ đạo."

Thông tin về Hùng Kính Vương, vị Hùng Vương thứ 19, cực kỳ hạn chế do ngài chỉ cai trị trong thời gian ngắn là 6 năm. Các chi tiết từ tên thật, ngày tháng sinh và qua đời đều không được ghi chép rõ ràng. Tuy nhiên, trong truyền thuyết dân gian, những câu chuyện hấp dẫn về ngài vẫn được lưu truyền và kể lại qua các thế hệ.

Câu chuyện xưa kể lại rằng, tại Kẻ Đọi, có người dân địa phương sở hữu một con ngựa đen tuyệt mỹ. Quan Bồ chính tại đây, khi nhìn thấy con ngựa, đã nảy sinh lòng tham và sử dụng quyền lực của mình để chiếm đoạt nó. Người Lạc dân mất ngựa bèn tìm đến Hùng Kính Vương để cầu cứu. Vua mời quan Bồ chính đến và yêu cầu giải trình, nhưng quan này khăng khăng rằng mình chính là chủ nhân chính đáng. Cuộc tranh cãi không đi đến hồi kết, Hùng Kính Vương đã ra quyết định giữ lại con ngựa và bảo cả hai người về nhà của mình.

Khi bóng tối bắt đầu buông xuống, Hùng Kính Vương quyết định thả con ngựa ra khỏi cung điện, rồi lặng lẽ theo dấu nó. Ông quan sát thấy ngựa không ngần ngại bước đi thẳng về phía ngôi nhà của người Lạc dân tại Kẻ Đơi. Sự kiện này đã khiến cho sáng ngày hôm sau, ông phán xét công bằng, trao lại quyền sở hữu ngựa cho người Lạc dân và đưa ra hình phạt thích đáng cho quan Bồ chính. Câu chuyện này đã trở thành nguồn gốc của thành ngữ phổ biến trong dân gian: “Ngựa quen đường cũ”.

Một lần, Hùng Kính Vương đã phát huy trí tuệ của mình để giải quyết một vụ án mạng. Một thợ thủ công cùng con trai mình khi đang đi qua khu Kẻ Nỏ thì bất ngờ bị tấn công. Người cha không may mắc mưu, bị sát hại, trong khi người con may mắn thoát chết. Sau khi trốn thoát, người con quay lại hiện trường nhưng không tìm thấy thi thể của người cha. Khi tin tức về vụ việc này đến tai Hùng Kính Vương, ngài đã ra lệnh bắt giữ tất cả mọi người sống quanh khu vực xảy ra án mạng và thu giữ tất cả các vật dụng làm từ đồng, sắt, bao gồm cả các loại dao, kiếm từ trong nhà họ, đồng thời phải xác định rõ chủ nhân của từng vật.

Nhà vua ra lệnh cho binh lính bắt một số lượng lớn ruồi, sau đó đặt một khối máu đông thu được từ nạn nhân ra để thu hút chúng. Không lâu sau khi các vật dụng nói trên được trình lên, một đám ruồi tụ tập đậu đặc trên một con dao. Nhận thấy điều này, Hùng Kính Vương ngay lập tức cho tạm giữ người sở hữu con dao đó. Dưới áp lực, người này không giữ được bình tĩnh và nhanh chóng thú nhận hành vi phạm tội của mình, đồng thời tiết lộ nơi đã giấu xác của nạn nhân.

Bên cạnh 2 câu chuyện đã kể, dân gian còn lưu giữ và lan truyền thêm nhiều giai thoại khác về vị vua Hùng thứ 19. Dù không thường xuyên được nhắc đến trong các truyền thuyết hay huyền thoại, nhưng ông vẫn để lại dấu ấn sâu đậm trong tâm thức dân gian.

Tác giả: Trần Thu Thủy