Cục Phát thanh truyền hình và Thông tin điện tử (Bộ Thông tin - Truyền thông) vừa có văn bản đề nghị Sở Thông tin - Truyền thông các tỉnh, thành phố và các doanh nghiệp cung cấp dịch vụ trò chơi điện tử trên mạng (game online) tăng cường công tác quản lý trò chơi điện tử trên mạng. Đồng thời yêu cầu các doanh nghiệp cung cấp game online lưu ý, thận trọng khi sử dụng hình thức thanh toán bằng thẻ cào điện thoại để thanh toán cho trò chơi điện tử.
Không một lời báo trước, gần như cùng lúc, cả ba nhà mạng lớn là VinaPhone, Viettel và MobiFone đều ngừng cung cấp dịch vụ thanh toán bằng thẻ cào điện thoại cho game, truyền hình, giáo dục trực tuyến, mua bán trực tuyến và hàng loạt dịch vụ khác kể từ ngày 23 và 24/4.
Cả 3 nhà mạng lớn là Viettel, Mobifone, Vinafone đều đã tạm dừng hình thức thanh toán qua thẻ cào điện thoại
Ngay lập tức, động thái này đã khiến người dùng bức xúc vì mọi phiền toái phát sinh khi mất kênh thanh toán quen thuộc, còn đối tác thì xoay xở không kịp cho các kênh thanh toán thay thế. Việc cả 3 nhà mạng đồng loạt ngưng thanh toán thẻ cào viễn thông cho các dịch vụ số như truyền hình, giáo dục trực tuyến, game… đang khiến doanh nghiệp lao đao, người dùng lúng túng.
Ông Nguyễn Thanh Hưng, Giám đốc VTC Intecom tỏ ra rất bất ngờ vì các nhà mạng dừng dịch vụ, thay vì áp dụng các biện pháp để quản lý, siết chặt lại hoạt động thanh toán thẻ cào. Theo ông, nhà mạng cần có một lộ trình hợp lý, từng bước để các doanh nghiệp nội dung số (game, truyền hình, giáo dục trực tuyến…) có thể kịp thời thích ứng.
Phản ứng gay gắt của các doanh nghiệp game là dễ hiểu, khi mà hình thức thanh toán bằng thẻ cào đang chiếm tới hơn 80% tổng giá trị thanh toán cho game, áp đảo chính thẻ game do các công ty game phát hành, thẻ ghi nợ và các loại thẻ khác trên thị trường.
Rất nhiều doanh nghiệp gặp trở ngại và sụt giảm doanh thu sau khi 3 nhà mạng cùng công bố quyết định ngừng
Hàng loạt doanh nghiệp nội dung số cho biết đã bị giảm doanh thu từ 50 - 60% chỉ sau vài ngày bị ngừng kênh thanh toán bằng thẻ cào.
Nhà mạng hưởng mức chiết khấu thanh toán từ 15,5 - 16,3% (thanh toán cho các dịch vụ nội dung số khác thì chiết khấu thấp hơn). Chỉ cần lấy mức thấp nhất, nhà mạng đã được hưởng khoảng 1.484 tỉ đồng. Trước những con số này, nhiều nhận định rằng, đã có sự lỏng lẻo trong việc quản lí thẻ cào trong thời gian qua.
Điều đáng đáng chú ý là, dù các nhà mạng đã tạm ngưng dịch vụ thanh toán bằng thẻ cào cho game nói riêng và dịch vụ nội dung số nói chung, nhưng nhiều cách thức “lách quy định” vẫn đang âm thầm được triển khai.
Các game thủ đang rỉ tai nhau cách nhắn tin tới tổng đài nhà mạng (nhiều nhất là Viettel) để mua mã thẻ game và nạp tiền vào tài khoản thẻ Garena, thẻ Gate… Vì vậy, tuy việc thanh toán thẻ cào bị tạm ngưng với các doanh nghiệp trong nước, nhưng dường như người dùng vẫn nạp thẻ thông qua các kênh nước ngoài như quầy ứng dụng Google Play Store, hay thanh toán bằng thẻ Visa, Mastercard trên Apple Store.
Việc siết chặt thanh toán là cần thiết nhưng cũng phải có lộ trình cụ thể
Công ty VNG nhấn mạnh vai trò của lộ trình và “định hướng” của cơ quan quản lý cũng như các nhà mạng cho kênh thanh toán bằng thẻ cào trong thời gian tới. Công ty bày tỏ mong muốn việc ngưng cung cấp dịch vụ chỉ là tạm thời để các nhà mạng và cơ quan quản lý “sớm làm rõ các vấn đề”.
Tuy nhiên, doanh nghiệp mong muốn các chính sách liên quan đến việc quản lý thẻ viễn thông sẽ được ban hành trong thời gian sớm nhất, cũng như các doanh nghiệp nội dung số có thể chủ động phối hợp, nêu lên ý kiến, đề xuất của mình cho những chính sách này để đảm bảo cơ quan quản lý có thể cân nhắc, tính toán kỹ lưỡng đến sự cân bằng, công bằng giữa “các doanh nghiệp trong ngành và giữa doanh nghiệp trong nước với doanh nghiệp nước ngoài”.
Lý tưởng nhất là thẻ của doanh nghiệp nào thì chỉ thanh toán cho các game mà doanh nghiệp đó phát hành. Việc này đảm bảo rằng cơ quan quản lý có thể dễ dàng kiểm soát về số lượng cũng như doanh thu của game có phép phát hành ra thị trường và khi có bất cứ vấn đề nảy sinh nào cũng có thể dễ dàng “khoanh vùng” để xử lý mà không ảnh hưởng tới toàn thị trường.
Với những doanh nghiệp nhỏ, không có điều kiện phát hành thẻ game riêng, giải pháp là có thể cho phép họ kết nối, sử dụng thẻ game của các công ty phát hành game lớn, có đầy đủ giấy phép game, giấy phép phân phối thẻ và giấy phép cung cấp dịch vụ thanh toán, cũng như có đủ năng lực về kỹ thuật, hệ thống…
Bên cạnh đó, cơ quan quản lý cũng cần có các chính sách khuyến khích người dùng sử dụng các dịch vụ thanh toán mới xuất hiện như ví điện tử: vừa tiện lợi, vừa minh bạch để giảm bớt sự lệ thuộc của người dân với thẻ cào điện thoại.
Hàng chục năm qua, thẻ cào đã thoát khỏi thân phận chỉ là phương tiện thanh toán dịch vụ viễn thông của nhà mạng. Hơn thế, nó trở thành 1 phương tiện tài chính, thanh toán được cho rất nhiều thứ dịch vụ khác nhau, hỗ trợ linh hoạt và hiệu quả cho việc thanh toán các dịch vụ nội dung số - đặc biệt là các khoản thanh toán có giá trị thấp - qua đó góp phần không nhỏ phát triển ngành nội dung số Việt Nam.
Hiện nay, mức độ phổ biến thanh toán bằng thẻ cào có lẽ chỉ xếp sau việc thanh toán bằng tiền mặt. “Chiếc áo” thẻ cào đang “mặc” đã quá chật và nhà mạng dường như chưa nghĩ đến việc xin cho nó 1 “chiếc áo” phù hợp hơn là trở thành phương tiện tài chính, như thế chỉ cần “ngồi mát” cũng có thể hưởng được hàng trăm tỉ đồng chiết khấu mỗi năm.
Thẻ cào không có tội, mà ngược lại, thẻ cào đã và đang mang đến cơ hội kinh doanh và hỗ trợ thanh toán rất thuận tiện và linh hoạt nhờ sự phổ biến của nó. Thẻ cào không có tội mà chính việc không cho nó sống đúng với tính năng, tiện ích của nó trên thị trường mới là có tội - có tội với ngành nội dung số nói riêng và ngành kinh tế số Việt Nam nói chung.
Tác giả: Tran Thi Lan Huong