Huyết áp tăng vọt buổi sáng: Dấu hiệu thầm lặng có thể dẫn tới đột quỵ

Bầu trời trong sáng nhưng huyết áp không yên ổn

Khi bạn nghỉ ngơi, cơ thể vẫn không ngừng làm việc để duy trì nhịp sống. Cơ chế sinh học nội tại vẫn hoạt động, tiết melatonin để giúp bạn ngủ sâu, hệ tuần hoàn thư giãn, mạch máu giãn nở nhẹ. Huyết áp lúc này thường hạ thấp, giúp tim được nghỉ ngơi.

Nhưng khi ánh sáng ban mai bắt đầu xâm nhập cửa sổ, cơ thể bạn dần thu hồi trạng thái ngủ. Hormone nhạy cảm với ánh sáng được kích hoạt, nhịp tim đập nhanh hơn, mạch máu co lại, để chuẩn bị cho một ngày mới. Chính cái “lớp màn” của giấc ngủ tan biến là lúc huyết áp bắt đầu leo lên, đôi khi vượt trội so với bình thường nếu có những yếu tố bên ngoài hỗ trợ.

Khi buổi sáng trở thành “thời khắc nguy hiểm”

Không phải ai cũng trải qua sự tăng huyết áp buổi sáng đến mức khiến cơ thể phải cảnh báo. Nếu bạn khỏe mạnh, sự thay đổi thường thoáng qua - bạn tỉnh, uống một cốc nước, dạo bước nhẹ hoặc ăn sáng - huyết áp có thể lui lại mức ổn định.

Nhưng với người bị tăng huyết áp từ trước, người mắc bệnh thận, tiểu đường, hoặc người già, trạng thái này có thể nghiêm trọng hơn. Nếu huyết áp cứ cao mãi vào buổi sáng, kéo dài nhiều ngày hay nhiều tuần, nó làm tim hoạt động căng thẳng hơn, thành mạch chịu áp lực lớn hơn và có thể gây tổn thương các cơ quan nội tạng.

Một số người không hề cảm nhận rõ ràng triệu chứng, chỉ thấy mệt mỏi nhẹ, hoa mắt nhỏ khi đứng dậy, đau đầu mơ màng hoặc buồn nôn nhẹ. Và đó là điều làm việc phát hiện trở nên khó khăn - nhiều người chỉ biết khi biến chứng đã bắt đầu.

Tại sao có sự khác biệt giữa sáng và tối?

Có những yếu tố khiến huyết áp sáng khi bạn mới thức dậy thường cao hơn:

• Chất lượng giấc ngủ: Nếu đêm qua ngủ không sâu hoặc giật mình, thức giấc nhiều lần, cơ thể chưa thực sự “reset” được. Tình trạng ngủ chập chờn gây stress sinh lý, làm cơ thể tiết hormone căng thẳng giữ huyết áp cao.
• Thói quen trước khi ngủ và ngay khi thức dậy: Ví dụ ăn tối muộn, đồ ăn mặn, uống cà phê hoặc trà mạnh, vận động quá muộn, hoặc ngược lại hoàn toàn thiếu vận động. Tất cả điều này có thể ảnh hưởng đến cơ chế ổn định huyết áp.
• Yếu tố môi trường và thời tiết: Sáng sớm trời lạnh, không khí ẩm, thiếu ánh sáng khiến mạch máu co lại, huyết áp dễ tăng. Nếu bạn mở cửa sổ sớm mà phòng ngủ lạnh, hoặc chưa bật ấm, cơ thể phải điều chỉnh rất nhanh.
• Ảnh hưởng từ thuốc men và chế độ điều trị: Nếu bạn đã dùng thuốc hạ huyết áp, liệu trình có đúng giờ không, có uống đúng liều không? Hầu hết thuốc có tác dụng kéo dài, nhưng nếu có gián đoạn hoặc uống vào buổi tối muộn thì sáng hôm sau hiệu quả có thể giảm.

Hậu quả của huyết áp buổi sáng cao kéo dài

Khi huyết áp sáng tăng cao thường xuyên mà không được kiểm soát, nguy cơ với các bệnh lý nặng là rất lớn. Các mạch máu trong não có thể bị tổn thương dẫn đến đột quỵ; tim phải làm việc gắng sức, có thể dẫn đến suy tim; thận chịu áp lực cao làm suy chức năng; mắt có thể bị ảnh hưởng qua các mạch máu nhỏ; toàn cơ thể trải qua phản ứng viêm, tổn hại tế bào mạch máu.

Đặc biệt, nguy cơ đột quỵ là điều khiến nhiều người hoảng sợ. Ban sáng cơ thể vừa chuyển từ trạng thái nghỉ sang hoạt động, huyết áp cao kết hợp mạch máu co cứng, tim đập nhanh - tất cả đều là “không gian” thuận lợi để tạo nên cơn đột quỵ nếu có mảng xơ vữa, nếu huyết khối hình thành.

Biến đổi nhỏ mỗi ngày, kết quả lớn theo thời gian

Tất nhiên không phải lúc nào huyết áp buổi sáng cao cũng dẫn đến thảm họa. Những thay đổi lối sống mà nhiều người xem nhẹ thực ra có tác động rất lớn. Ví dụ, ngủ đủ giấc liên tục, từ 7 đến 9 tiếng, giúp cơ thể phục hồi tốt hơn; giữ thói quen đi ngủ và thức dậy cùng một giờ mỗi ngày tạo nhịp sinh học ổn định; bữa sáng nhẹ nhàng với rau, trái cây, chất đạm dễ tiêu giúp huyết áp không bị “ép nhảy” khi vừa tỉnh; giữ ấm cơ thể vào sáng sớm để mạch máu không co lại bất thường.

Việc đo huyết áp vào nhiều thời điểm trong ngày - ngay khi thức dậy, giữa buổi sáng, buổi chiều và tối - sẽ cho bạn cái nhìn đầy đủ hơn. Nếu thấy huyết áp sáng quá cao so với phần còn lại, bạn nên trao đổi với bác sĩ để điều chỉnh thuốc – nếu đang dùng – hoặc xem xét các biện pháp hỗ trợ không dùng thuốc.

Kết

Buổi sáng không chỉ là thời điểm để bắt đầu công việc, để mỉm cười với ngày mới, mà còn có thể là lời cảnh báo dành cho cơ thể bạn. Khi huyết áp cứ lặp đi lặp lại cao vào sáng sớm, đừng chần chừ. Sức khỏe là một hành trình nhỏ mỗi ngày - biết lắng nghe cơ thể, chăm sóc tốt từ những chi tiết nhỏ, sẽ giúp bạn vượt qua nhiều nguy cơ mà chẳng ngờ đến.

Hãy để mỗi buổi sáng là một khởi đầu đầy sức khỏe, bình an và tràn đầy năng lượng.