‘Món lạ’ Bắc Kạn ‘lên ngôi’: Từ thức ăn dân dã thành đặc sản ‘gây nghiện’ giới sành ăn

Tại Bắc Kạn, có một món bánh nhỏ nhưng lại chứa đựng sự phong phú trong nguyên liệu và hương vị đặc sắc, được biết đến với tên gọi bánh trời.

Bánh trời, hay còn gọi là pẻng phạ, có kích thước tương đương với một trái nhãn, với lớp vỏ màu trắng và một chút sắc nâu từ phần nhân bên trong. Mặc dù không có vẻ ngoài lòe loẹt, nhưng bánh trời lại mang trong mình sự kết hợp hài hòa của nhiều nguyên liệu cùng những hương vị đặc trưng của vùng quê Bắc Kạn. Món ăn này không chỉ là một biểu tượng của ẩm thực địa phương, mà còn là kết tinh của tình cảm, tâm huyết và sự khéo léo của người dân nơi đây.

Bánh trời thường xuất hiện trong mọi dịp lễ hội, ngày Tết và đặc biệt được sử dụng trong các nghi lễ cúng bái vào đầu năm mới, với ước vọng mang lại những điều tốt đẹp và may mắn cho năm mới. Chính vì vậy, loại bánh này được yêu quý và mang ý nghĩa thiêng liêng, tượng trưng cho những điều tốt lành trong cuộc sống.

Nguyên liệu chính để làm nên món bánh trời bao gồm gạo nếp, rượu trắng, chè mạn và đường mía. Đầu tiên, gạo nếp được xay mịn thành bột, sau đó pha nước chè mạn đặc vào để tạo ra màu nâu và hương vị chát nhẹ. Tiếp theo, một ít rượu trắng được thêm vào bột để tạo độ thơm, rồi toàn bộ hỗn hợp được nhào kỹ cho đến khi trở nên quánh và mịn.

Bột sau khi hoàn tất sẽ được nặn thành những viên nhỏ tương đương với kích thước của quả nhãn. Công đoạn này đòi hỏi sự khéo léo để bánh có hình dáng đồng đều và đẹp mắt. Sau khi nặn xong, bánh được thả vào chảo mỡ đang sôi sùng sục để chiên vàng đều. Khi bánh đạt được màu sắc mong muốn, chúng sẽ được vớt ra và để ráo mỡ. Đường mía sau đó được đun chảy và sôi đến khi đạt độ sệt lý tưởng. Bánh sẽ được ngâm trong mật mía cho ngấm đường, rồi ngay lập tức lăn qua bột áo.

Chị Điểm, một người chuyên làm bánh trời bán ra thị trường, cho biết rằng bước quan trọng nhất là khi thả bánh vào hỗn hợp mật mía. Nhiệt độ khoảng 70 độ C là lý tưởng để bánh có thể hút mật, tạo nên hương vị thơm ngon hòa quyện giữa mật mía và gạo nếp.

Khi thưởng thức, bạn sẽ cảm nhận được vị cay nồng từ rượu, tiếp đến là vị ngọt của đường, với cảm giác chát mà vẫn thơm từ nước chè mạn và vị béo bùi từ bột nếp. Sự hòa quyện này mang đến cho thực khách cảm giác mới mẻ và hấp dẫn.

"Bánh trời không chỉ đơn thuần là một món ăn đặc sản của người Bắc Kạn, mà còn mang trong mình ý nghĩa sâu sắc về lòng hiếu kính với tổ tiên. Người dân nơi đây luôn ước muốn dâng tặng những món ăn tinh túy nhất lên trời đất, như một lời cầu chúc cho một năm mới an lành và hạnh phúc. Khi thưởng thức món bánh này, bất kỳ ai cũng sẽ nhận ra lý do tại sao nó lại có mặt trong danh sách 100 món ăn đặc sắc nổi tiếng của Việt Nam," chị Điểm chia sẻ.

Trước đây, bánh trời chỉ được người dân địa phương biết đến, nhưng hiện nay, món bánh này đã trở thành một đặc sản phổ biến, được bán rộng rãi tại nhiều tỉnh thành trên cả nước. Đặc biệt, du khách khi đến Bắc Kạn thường tìm mua bánh trời để làm quà cho người thân và bạn bè.

Theo thống kê từ các chợ trực tuyến và nền tảng thương mại điện tử, bánh trời hiện được đóng gói cẩn thận và bán với giá khoảng 50.000 đồng cho mỗi gói 20 chiếc. Với cái tên độc đáo cùng phần giới thiệu hấp dẫn, nhiều người sống ở thành phố đã tìm đặt hàng để thưởng thức món bánh này.

Chị Hạnh, một người bán đặc sản ở Hà Đông, Hà Nội, cho biết: "Khi mới bắt đầu bán bánh trời, nhiều cư dân trong khu chung cư đã đặt hàng vì họ rất tò mò muốn thử. Sau khi thưởng thức, họ đã rất ấn tượng với hương vị độc đáo của bánh và thường xuyên đặt hàng về sau. Ngoài việc thưởng thức, nhiều người còn mua bánh để thắp hương vào các ngày rằm, mùng 1 hoặc trong các dịp lễ Tết."

Tác giả: Trần Thu Thủy