Muốn con thành tài, học hỏi ngay 6 cách nuôi dạy hiệu quả của người Nhật

Một nghiên cứu gần đây từ hai trường đại học hàng đầu Nhật Bản đã tiến hành khám phá mối quan hệ giữa phương pháp nuôi dạy con cái của cha mẹ và những thành đạt của con cái sau này. Nghiên cứu này đã phân loại các phong cách nuôi dạy thành sáu nhóm khác nhau, bao gồm: hỗ trợ, nghiêm khắc, nuông chiều, buông thả, nghiêm khắc quá mức và phong cách trung dung.

Kết quả cho thấy những trẻ em lớn lên trong môi trường "hỗ trợ" thường đạt được mức thu nhập và trình độ học vấn cao hơn, đồng thời cảm thấy an toàn và hạnh phúc hơn so với các nhóm khác.

Nghiên cứu này được thực hiện bởi Đại học Kobe cùng với Đại học Doshisha, và được ủy quyền bởi Viện Nghiên cứu Chính sách Nhật Bản (RIETI). Nhóm nghiên cứu đã tiến hành khảo sát 5.000 người trưởng thành nhằm thu thập thông tin về các yếu tố như "mức lương trung bình," "trình độ học vấn," "cảm giác an toàn," và "hạnh phúc".

Sau khi thu thập dữ liệu, người tham gia khảo sát đã được yêu cầu hồi tưởng về cách thức cha mẹ họ nuôi dạy trong thời thơ ấu, trả lời những câu hỏi như "Cha mẹ có tin tưởng tôi hay không?" và "Cha mẹ có quan tâm đến cảm xúc của tôi hay không?".

Nghiên cứu chỉ ra rằng phong cách nuôi dạy con cái theo hướng "hỗ trợ" là phương pháp hiệu quả nhất. Những đứa trẻ được nuôi dưỡng trong môi trường này thường đạt được mức thu nhập và trình độ học vấn cao nhất, đồng thời cảm thấy an toàn và hạnh phúc hơn so với các nhóm còn lại.

Theo sau là kiểu nuôi dạy "nghiêm khắc," đứng ở vị trí thứ hai. Mặc dù trẻ em trong môi trường nghiêm khắc cũng có thu nhập và trình độ học vấn tương đối cao, nhưng chúng lại phải đối mặt với sự lo âu nhiều hơn và cảm thấy ít hạnh phúc hơn so với trẻ em được hỗ trợ.

Các phong cách nuôi dạy còn lại, bao gồm buông thả, nghiêm khắc quá mức và trung dung, lại không giúp con cái đạt được cảm giác hạnh phúc trong cuộc sống trưởng thành. Đặc biệt, những trẻ em có cha mẹ nuông chiều hoặc quá nghiêm khắc thường gặp khó khăn trong việc cảm nhận an toàn, hạnh phúc, và có xu hướng có mức thu nhập cũng như trình độ học vấn ở mức thấp nhất.

Sự phân biệt giữa phong cách nuôi dạy "hỗ trợ" và "nghiêm khắc" rất rõ ràng, mặc dù cả hai đều thể hiện sự quan tâm và dành thời gian cho con cái.

Cha mẹ theo kiểu nuôi dạy "nghiêm khắc" thường có xu hướng kiểm soát nhiều hơn, đặt ra các quy tắc chặt chẽ và yêu cầu con cái tuân thủ. Ngược lại, trong kiểu nuôi dạy "hỗ trợ," cha mẹ tạo điều kiện cho trẻ có không gian tự do, khuyến khích chúng tự lập và phát triển những sở thích riêng.

Nghiên cứu đã chỉ ra rằng phong cách nuôi dạy "hỗ trợ" được coi là cách tiếp cận lý tưởng nhất để thúc đẩy sự phát triển toàn diện của trẻ. Cha mẹ nên khuyến khích con cái khám phá khả năng và sở thích của bản thân, đồng thời đặt niềm tin vào khả năng tự lập của chúng. Điều này không chỉ giúp trẻ trở nên độc lập mà còn tạo nền tảng vững chắc cho sự thành công và hạnh phúc trong tương lai.

Những phương pháp giúp cha mẹ hỗ trợ con cái:

Xây dựng môi trường ấm áp và an toàn

- Kết nối tình cảm: Dành thời gian chất lượng bên con cái, thể hiện tình yêu và sự quan tâm một cách chân thành. Việc này không chỉ tạo mối liên kết chặt chẽ mà còn giúp trẻ cảm thấy được yêu thương và trân trọng.

- Lắng nghe tích cực: Hãy luôn chú ý lắng nghe những gì con bạn muốn chia sẻ. Hiểu rõ cảm xúc và suy nghĩ của con sẽ giúp bạn xây dựng niềm tin và sự thoải mái, để trẻ có thể mở lòng hơn.

- Tạo không gian an toàn: Đảm bảo rằng trẻ luôn cảm thấy an toàn và được bảo vệ. Khi trẻ cảm thấy an tâm, chúng sẽ dễ dàng chia sẻ mọi điều với bạn mà không lo sợ bị phán xét.

- Khuyến khích sự tò mò: Đặt câu hỏi để khơi gợi sự khám phá và tò mò trong trẻ. Đồng thời, hãy khuyến khích chúng tìm hiểu thế giới xung quanh, giúp phát triển tư duy sáng tạo và khả năng quan sát.

Giáo dục về cảm xúc cho trẻ

- Giúp trẻ nhận diện cảm xúc: Hướng dẫn trẻ cách nhận biết và phân loại các cảm xúc mà chúng trải qua. Việc này không chỉ giúp trẻ hiểu bản thân tốt hơn mà còn nâng cao khả năng giao tiếp về cảm xúc.

- Quản lý cảm xúc một cách hiệu quả: Dạy trẻ những phương pháp lành mạnh để giải tỏa cảm xúc tiêu cực. Bằng cách này, trẻ có thể học cách xử lý căng thẳng và cảm xúc khó khăn mà không làm tổn hại đến bản thân hoặc người khác.

- Trở thành tấm gương sáng cho trẻ: Cha mẹ nên thể hiện cách quản lý cảm xúc của mình một cách tích cực. Khi thấy cha mẹ phản ứng theo cách chín chắn và bình tĩnh, trẻ sẽ học được các biểu hiện cảm xúc thích hợp và cách ứng xử trong những tình huống cảm xúc khác nhau.

Khuyến khích tinh thần tự lập cho trẻ

- Cho trẻ cơ hội tự thực hiện: Thay vì làm mọi việc thay cho trẻ, hãy để chúng có cơ hội thực hiện những nhiệm vụ phù hợp với năng lực của mình. Điều này không chỉ giúp trẻ rèn luyện kỹ năng mà còn tăng cường sự tự tin trong khả năng tự hoàn thành công việc.

- Khuyến khích trẻ đưa ra quyết định: Hãy tạo điều kiện cho trẻ tự mình đưa ra quyết định và học cách chịu trách nhiệm về các lựa chọn của mình. Điều này giúp trẻ phát triển khả năng tư duy độc lập và tạo dựng tính chủ động trong cuộc sống.

- Khen ngợi những nỗ lực: Đừng quên ghi nhận và khen ngợi sự cố gắng của trẻ, bất kể kết quả ra sao. Việc này không chỉ khuyến khích trẻ tiếp tục nỗ lực mà còn giúp chúng cảm thấy được trân trọng và động viên phát triển trong tương lai.

Thiết lập giới hạn và kỷ luật cho trẻ

- Định nghĩa các quy tắc cụ thể: Hãy giúp trẻ nhận diện những hành vi được chấp nhận và những hành vi không được phép thông qua việc thiết lập các quy tắc rõ ràng. Điều này giúp trẻ có định hướng và hiểu rõ ranh giới trong hành động của mình.

- Giải thích dịnh hướng: Mỗi khi bạn đưa ra quy tắc, hãy dành thời gian để giải thích lý do phía sau những quy định đó. Việc này không chỉ giúp trẻ hiểu sâu hơn về ý nghĩa của quy tắc mà còn gia tăng sự chấp nhận và hợp tác của trẻ trong việc tuân theo.

- Thực hiện một cách thống nhất: Hãy đảm bảo rằng những quy tắc đã được đặt ra được thực hiện một cách nhất quán. Sự nhất quán này sẽ giúp trẻ nhận thức rõ hơn về trường hợp nào cần tuân thủ, đồng thời tạo ra cảm giác an toàn và ổn định trong môi trường sống của chúng.

Đồng hành cùng trẻ trong hành trình học tập

- Thiết kế không gian học tập hợp lý: Để trẻ có thể tập trung vào việc học, cần tạo ra một không gian học tập yên tĩnh, đầy đủ ánh sáng và được sắp xếp ngăn nắp. Một môi trường học tập thoải mái sẽ khuyến khích trẻ phát huy tối đa khả năng tư duy và sáng tạo.

- Tham gia cùng trẻ: Hãy đồng hành với trẻ trong quá trình học tập bằng cách tham gia học cùng hoặc hỗ trợ trẻ giải quyết các câu hỏi và vấn đề gặp phải. Việc này không chỉ giúp trẻ hiểu bài hơn mà còn tạo ra sự gắn kết giữa bạn và trẻ, khuyến khích sự nhiệt tình của trẻ đối với việc học.

- Khuyến khích thói quen đọc sách: Đọc sách là một phương pháp tuyệt vời để nâng cao vốn từ vựng và mở rộng hiểu biết cho trẻ. Khuyến khích trẻ lựa chọn những cuốn sách thú vị và phù hợp với lứa tuổi không chỉ giúp trẻ phát triển ngôn ngữ mà còn nuôi dưỡng tình yêu với tri thức.

Phát triển kỹ năng xã hội cho trẻ

- Khuyến khích giao tiếp: Để trẻ phát triển khả năng giao tiếp, việc tạo điều kiện cho trẻ tham gia vào các hoạt động xã hội với bạn bè và người thân là rất quan trọng. Khuyến khích trẻ diễn đạt cảm xúc, suy nghĩ và ý kiến của mình sẽ giúp trẻ tự tin hơn trong việc tương tác với mọi người xung quanh.

- Dạy cách chia sẻ và hợp tác: Trẻ cần được hướng dẫn về giá trị của việc chia sẻ và làm việc nhóm. Qua việc chơi cùng nhau, giúp trẻ hiểu rằng việc chia sẻ đồ chơi hay hợp tác trong các trò chơi không chỉ mang lại niềm vui mà còn phát triển mối quan hệ bạn bè và kỹ năng làm việc nhóm.

- Giải quyết xung đột: Hướng dẫn trẻ các kỹ năng giải quyết xung đột theo cách hòa bình là điều cần thiết. Dạy trẻ nhận diện vấn đề, lắng nghe ý kiến của người khác và tìm ra giải pháp thỏa đáng giúp trẻ hình thành nhận thức tích cực về việc cùng nhau vượt qua khó khăn.

Mỗi trẻ là một cá thể độc đáo, vì vậy không có phương pháp nào có thể áp dụng cho tất cả. Quan sát và hiểu rõ tính cách cũng như nhu cầu của trẻ là cách tốt nhất để tìm ra những phương pháp phát triển kỹ năng xã hội phù hợp nhất cho từng đứa trẻ.

Tác giả: Trần Thu Thủy