Người xưa răn dạy: 'Ở đời có 4 cái ngu', vậy cái nào là ngu nhất?

Ngày xưa, khi chữ viết chưa phát triển, những kinh nghiệm sống và quan niệm về cuộc đời thường được truyền miệng qua lời kể, dưới dạng những câu hát không có điệu thức cố định, chủ yếu sử dụng thể thơ lục bát để dễ nhớ và dễ phổ biến. Một trong những câu ca dao nổi tiếng đã tóm gọn những bài học cuộc sống là: "Ở đời có bốn cái ngu/Làm mai, nhận nợ, gác cu, cầm chầu".

Cái ngu “Làm mai”

Theo quan niệm xưa, làm mai mối được xem là một trong những điều ngu ngốc nhất mà con người có thể làm. "Làm mai" ở đây không phải là công việc mai mối chuyên nghiệp, mà là việc một người trong làng đứng ra làm cầu nối cho hai gia đình hoặc bạn bè quen biết nhau để kết hôn. Trước khi có các dịch vụ mai mối, người làm mai thường làm việc này chỉ vì sự quen biết, thậm chí có thể chỉ nhận chút tiền trà nước từ hai gia đình.

Tuy nhiên, làm mai không phải lúc nào cũng suôn sẻ. Nếu đôi bên kết duyên hạnh phúc, mọi chuyện đều ổn, nhưng nếu có mâu thuẫn xảy ra, gia đình không hòa thuận, người làm mai sẽ bị chỉ trích vì cung cấp thông tin không đầy đủ hoặc không chính xác.

Thực tế, người làm mai không thể hiểu hết mọi tình huống trong gia đình của cả hai bên. Có khi, người làm mai phải đối mặt với sự trách móc từ cả hai gia đình và thậm chí còn bị chỉ trích nặng nề. Chính vì thế, ông bà ta thường coi làm mai là một trong những điều ngu ngốc nhất.

Ngày nay, với sự phát triển của xã hội, việc tìm hiểu giữa trai gái diễn ra tự nguyện trước khi đi đến hôn nhân, và người làm mai chỉ đóng vai trò cầu nối. Tuy nhiên, người làm mai vẫn cần phải thận trọng, vì không phải lúc nào mọi việc cũng suôn sẻ và tránh được những rắc rối không đáng có.

Cái ngu “Lãnh nợ”

Cái ngu thứ hai là lãnh nợ, tức là đứng ra bảo lãnh cho người khác vay mượn. Nếu mọi chuyện đều suôn sẻ và khoản vay được trả đúng hạn, không có vấn đề gì. Nhưng thực tế, những người vay mượn thường gặp khó khăn về tài chính và khả năng trả nợ đúng hạn rất thấp.

Khi đó, người đòi nợ sẽ trách bạn vì không giúp đỡ, còn người vay nợ thì lại đổ lỗi cho bạn vì đã đứng ra bảo lãnh, khiến bạn rơi vào tình thế khó xử và mất lòng cả hai bên. Cuối cùng, bạn sẽ phải đối mặt với sự đổ vỡ trong các mối quan hệ, khiến tình hình trở nên căng thẳng và không thoải mái như trước. Chính vì vậy, các bậc tiền bối dạy rằng bảo lãnh nợ là việc làm dại dột, chỉ tự rước họa vào thân.

Cái ngu “Gác cu”

Từ xưa đến nay, “gác cu” vẫn là một trò chơi phổ biến trong những thú vui của người dân, dù chỉ là một trò giải trí, nhưng lại tốn khá nhiều thời gian và công sức. Để bẫy được chim cu, người chơi phải bỏ ra không ít tiền bạc và công sức để chọn lựa, nuôi dưỡng và thuần hóa một con chim mồi.

Tuy nhiên, trò chơi này cũng tiềm ẩn không ít rủi ro; đôi khi, người chơi không thể bắt được con chim nào, thậm chí con chim mồi cũng có thể bay mất, khiến người nuôi chim bị cho là "ngu ngốc" vì sự vô ơn, bạc bẽo của loài chim này. Chính vì thế, nhiều người cho rằng đây là một thú chơi không hề đem lại lợi ích thực tế, chỉ tốn công và gây phiền toái.

Cái ngu “Cầm chầu”

“Cầm chầu” là một phong tục trong ca trù, hoặc hát ả đào, nơi người tham gia có thể trực tiếp khen, chê nghệ sĩ biểu diễn. Người cầm chầu ngồi trước cái trống chầu, sử dụng trống để đánh dấu sau mỗi câu hát, khổ đàn và đưa ra những lời nhận xét về giọng hát của ca nương hoặc kép đàn.

Tuy nhiên, công việc này thường tốn kém nhiều tiền bạc và dễ gây ra những sự không vui vì những lời khen, chê có thể làm mất lòng người khác. Vì vậy, ông bà ta thường khuyên rằng, nếu muốn cuộc sống bình yên, tốt nhất là không nên tham gia vào những việc này, vì chúng có thể mang lại nhiều phiền phức hơn là lợi ích.

Tác giả: Quỳnh Trang