3 “món khoái khẩu” âm thầm phá hủy lá gan: Bác sĩ cảnh báo nhiều người Việt đang ăn hàng ngày

Gan nhiễm mỡ – Căn bệnh thầm lặng ngày càng trẻ hóa

“Gan nhiễm mỡ không còn là bệnh của riêng người trung niên hay người thừa cân. Ngày nay, rất nhiều bạn trẻ mới ngoài 20 tuổi đã được chẩn đoán mắc bệnh này”, TS.BS Trịnh Thị Ngọc, Nguyên Trưởng khoa Truyền nhiễm – Bệnh viện Bạch Mai, cảnh báo trong một buổi tọa đàm trên VTV.

Theo thống kê từ Hội Gan Mật Việt Nam, hiện nay có tới 30% dân số Việt Nam mắc gan nhiễm mỡ ở các mức độ khác nhau, trong đó nguyên nhân hàng đầu đến từ chế độ ăn thừa năng lượng, thiếu cân bằng và thói quen tiêu thụ thực phẩm giàu chất béo chuyển hóa.

Món đầu bảng: Đồ chiên rán ngập dầu mỡ

Gà rán, khoai tây chiên, bánh rán, xúc xích chiên... là những món ăn quen thuộc, đặc biệt được giới trẻ ưa chuộng. Tuy nhiên, đây lại là "kẻ thù số 1" của lá gan.

Theo TS.BS Nguyễn Công Long – Bệnh viện Đại học Y Hà Nội: “Thực phẩm chiên rán ở nhiệt độ cao sẽ sinh ra chất béo chuyển hóa – loại chất béo độc hại nhất với gan. Dù bạn gầy hay béo, nếu ăn nhiều đồ chiên rán, nguy cơ gan nhiễm mỡ vẫn rất cao.”

Các nghiên cứu cũng chỉ ra rằng chất béo chuyển hóa không những gây tích mỡ ở gan mà còn làm rối loạn chuyển hóa lipid, tăng cholesterol xấu – từ đó dẫn đến viêm gan, xơ hóa gan nếu không kiểm soát kịp thời.

Món thứ hai: Nội tạng động vật – “đặc sản” giàu cholesterol

Phao câu gà, lòng lợn, dồi, tim gan… vốn là những món “khoái khẩu” trong nhiều bữa nhậu và dịp lễ Tết. Tuy nhiên, đây là những nguồn cholesterol và purin cao ngất ngưởng mà gan phải làm việc cật lực để xử lý.

Bác sĩ Đỗ Thiện Hải, Bệnh viện Nhi Trung ương từng nhận định trên Sức khỏe & Đời sống: “Thường xuyên ăn nội tạng khiến gan phải làm việc nhiều hơn để chuyển hóa chất béo và protein động vật. Về lâu dài, gan dễ bị quá tải và tích tụ mỡ.”

Điều đáng nói là nhiều người có suy nghĩ sai lầm rằng “nội tạng bổ gan”, trong khi thực tế, gan chính là cơ quan dễ tổn thương nhất nếu bạn lạm dụng các món này.

Món thứ ba: Nước ngọt có gas và đồ uống chứa nhiều đường

Một lon nước ngọt tưởng chừng vô hại nhưng chứa tới 7 - 10 thìa đường – vượt xa mức khuyến nghị của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO). Đường fructose trong nước ngọt khi vào cơ thể chuyển hóa trực tiếp tại gan, nếu vượt ngưỡng sẽ tích tụ thành mỡ.

Theo Báo Sức khỏe Đời sống (Cơ quan ngôn luận của Bộ Y tế), việc tiêu thụ nhiều nước ngọt mỗi ngày là yếu tố tăng 60% nguy cơ mắc gan nhiễm mỡ không do rượu, đặc biệt ở người trẻ ít vận động.

Không chỉ gây gan nhiễm mỡ, đường dư thừa còn liên quan tới tiểu đường, tim mạch và béo phì – những căn bệnh mạn tính đang gia tăng nhanh chóng tại Việt Nam.

Làm gì để bảo vệ lá gan từ chính bữa ăn?

Việc thay đổi chế độ ăn uống hàng ngày có thể giúp phòng tránh gan nhiễm mỡ hiệu quả mà không cần dùng thuốc. Dưới đây là một số gợi ý thiết thực:

• Ưu tiên món luộc, hấp, nướng ít dầu mỡ
• Hạn chế ăn các món nội tạng, thịt đỏ
• Uống đủ nước, ăn rau xanh và trái cây tươi
• Cắt giảm đường, thay nước ngọt bằng nước lọc hoặc nước detox
• Duy trì thói quen vận động ít nhất 30 phút mỗi ngày

Như lời khuyên từ TS.BS Trịnh Thị Ngọc: “Gan có thể hồi phục nếu người bệnh thay đổi kịp thời chế độ sinh hoạt và ăn uống. Nhưng nếu chủ quan, gan nhiễm mỡ có thể tiến triển thành xơ gan, ung thư gan.”

Kết luận

Gan nhiễm mỡ là “kẻ giết người thầm lặng” đang gõ cửa nhiều gia đình Việt mà không hề báo trước. Thay vì đợi đến lúc triệu chứng xuất hiện, bắt đầu từ bữa ăn hàng ngày là cách đơn giản và hiệu quả nhất để bảo vệ lá gan.

Hãy nhớ: Bạn ăn gì hôm nay – gan sẽ phản ánh điều đó ngày mai. Đừng để sở thích ăn uống trở thành “liều thuốc độc” vô hình với chính sức khỏe của bạn và người thân.