5 loại thực phẩm quen thuộc dễ gây đột quỵ nhiều người vẫn hay ăn thường xuyên

Đột quỵ là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây tử vong và tàn tật tại Việt Nam. Theo thống kê từ Bộ Y tế, mỗi năm nước ta ghi nhận hàng chục nghìn ca đột quỵ, với tỷ lệ tử vong và di chứng nặng nề. Điều đáng lo ngại là nhiều người trong chúng ta vẫn vô tư tiêu thụ những loại thực phẩm quen thuộc, xuất hiện thường xuyên trong bữa ăn hàng ngày, mà không nhận ra chúng có thể là “thủ phạm” âm thầm làm tăng nguy cơ đột quỵ. Dưới đây là năm loại thực phẩm phổ biến mà bạn nên cẩn trọng để bảo vệ sức khỏe tim mạch và não bộ.

1. Thực phẩm chiên rán nhiều dầu mỡ

Những món ăn chiên rán như gà rán, khoai tây chiên, hay các loại bánh chiên luôn hấp dẫn bởi hương vị thơm ngon, giòn rụm. Tuy nhiên, các loại thực phẩm này thường chứa hàm lượng chất béo chuyển hóa và chất béo bão hòa cao, vốn là nguyên nhân làm tăng cholesterol xấu (LDL) trong máu. Khi cholesterol tích tụ, các mảng bám hình thành trong lòng động mạch, cản trở dòng chảy của máu lên não, từ đó làm tăng nguy cơ đột quỵ do thiếu máu cục bộ. Thói quen ăn đồ chiên rán thường xuyên, đặc biệt khi sử dụng dầu tái chế nhiều lần, còn làm gia tăng tình trạng viêm trong cơ thể, đẩy nhanh quá trình xơ vữa động mạch.

Để hạn chế rủi ro, nên ưu tiên các phương pháp chế biến lành mạnh như hấp, luộc hoặc nướng. Nếu không thể từ bỏ hoàn toàn món chiên rán, hãy chọn dầu thực vật chất lượng cao và hạn chế tần suất tiêu thụ.

2. Thực phẩm chế biến sẵn và mặn

Các loại thực phẩm chế biến sẵn như xúc xích, thịt nguội, cá hộp, mì ăn liền hay đồ ăn nhanh thường chứa lượng muối cao, vượt xa mức khuyến nghị của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO). Muối làm tăng huyết áp – một trong những yếu tố nguy cơ hàng đầu gây đột quỵ. Khi natri trong muối tích tụ trong cơ thể, nó kéo theo sự giữ nước, làm tăng áp lực lên thành mạch máu. Lâu dài, tình trạng này có thể dẫn đến tổn thương mạch máu, hình thành cục máu đông hoặc vỡ mạch máu não.

Người Việt có thói quen ăn mặn, từ nước mắm, muối chấm đến các món kho, muối. Để bảo vệ sức khỏe, cần giảm lượng muối trong chế độ ăn, ưu tiên sử dụng các loại gia vị tự nhiên như thảo mộc, chanh, hoặc ớt tươi để tạo hương vị mà không gây hại.

3. Đồ uống có đường

Nước ngọt có gas, trà sữa, cà phê đóng lon hay các loại nước ép trái cây công nghiệp đang ngày càng phổ biến, đặc biệt trong giới trẻ. Những loại đồ uống này thường chứa lượng đường lớn, có thể làm tăng nguy cơ béo phì, tiểu đường loại 2 và bệnh tim mạch – tất cả đều liên quan mật thiết đến đột quỵ. Đường trong đồ uống không chỉ làm tăng lượng đường huyết mà còn gây viêm mãn tính, làm tổn thương nội mạc mạch máu và thúc đẩy quá trình hình thành mảng xơ vữa.

Thay vì sử dụng đồ uống đóng chai, hãy chọn nước lọc, trà xanh không đường hoặc các loại nước ép trái cây tươi tự làm tại nhà. Hạn chế tiêu thụ đường mỗi ngày theo khuyến nghị của WHO (dưới 10% tổng năng lượng tiêu thụ) sẽ giúp giảm đáng kể nguy cơ bệnh tật.

4. Thịt đỏ và nội tạng động vật

Thịt đỏ như thịt bò, thịt lợn, đặc biệt là các món nội tạng như lòng, dạ dày, gan, thường xuất hiện trong mâm cơm của nhiều gia đình Việt. Dù giàu protein và sắt, các loại thực phẩm này lại chứa nhiều chất béo bão hòa và cholesterol. Khi tiêu thụ quá mức, chúng làm tăng cholesterol xấu, gây áp lực lên hệ tim mạch và tăng nguy cơ đột quỵ. Đặc biệt, các món chế biến từ nội tạng thường được nấu với nhiều muối hoặc chiên rán, càng làm gia tăng nguy cơ cho sức khỏe.

Để thay thế, có thể bổ sung các nguồn protein lành mạnh hơn như cá, thịt gia cầm bỏ da, hoặc các loại đậu. Nếu vẫn muốn thưởng thức thịt đỏ, hãy chọn phần thịt nạc và hạn chế ăn quá 2-3 lần mỗi tuần.

5. Thực phẩm giàu tinh bột tinh chế

Cơm trắng, bánh mì trắng, mì sợi tinh chế hay các loại bánh ngọt làm từ bột mì trắng là những món ăn quen thuộc trong bữa ăn hàng ngày. Tuy nhiên, tinh bột tinh chế có chỉ số đường huyết cao, khiến lượng đường trong máu tăng đột biến sau khi ăn. Điều này không chỉ làm tăng nguy cơ tiểu đường mà còn gây áp lực lên hệ thống mạch máu, làm tổn thương thành mạch và tăng khả năng hình thành cục máu đông. Thói quen tiêu thụ quá nhiều tinh bột tinh chế còn liên quan đến béo phì và hội chứng chuyển hóa – những yếu tố làm tăng nguy cơ đột quỵ.

Để cải thiện, nên chuyển sang các loại ngũ cốc nguyên cám như gạo lứt, yến mạch, hoặc bánh mì nguyên cám. Những thực phẩm này giàu chất xơ, giúp ổn định đường huyết và hỗ trợ sức khỏe tim mạch.

Làm thế nào để giảm nguy cơ đột quỵ?

Ngoài việc hạn chế tiêu thụ các loại thực phẩm kể trên, việc duy trì lối sống lành mạnh đóng vai trò quan trọng trong phòng ngừa đột quỵ. Tập thể dục đều đặn, kiểm soát căng thẳng, bỏ thuốc lá và duy trì cân nặng hợp lý là những biện pháp hiệu quả. Đồng thời, kiểm tra sức khỏe định kỳ để theo dõi huyết áp, cholesterol và đường huyết sẽ giúp phát hiện sớm các nguy cơ tiềm ẩn.

Đột quỵ không chỉ là vấn đề của người lớn tuổi mà ngày càng xuất hiện ở người trẻ do thói quen ăn uống thiếu khoa học. Việc thay đổi chế độ dinh dưỡng ngay từ hôm nay là bước đi thiết thực để bảo vệ sức khỏe lâu dài. Hãy bắt đầu bằng những thay đổi nhỏ, như giảm muối, hạn chế đồ chiên rán, và bổ sung nhiều rau xanh, trái cây vào bữa ăn. Sức khỏe là tài sản quý giá nhất, và mỗi lựa chọn ăn uống đều có thể là chìa khóa để giữ gìn nó.