Cải cách tiền lương 2024: Bỏ lương cơ sở và hệ số lương có làm giảm lương công chức không?

Trước thông tin thực hiện cải cách tiền lương 2024 sẽ bãi bỏ lương cơ sở, hệ số lương, thay vào đó là tính lương theo vị trí việc làm, vậy cách tính lương này có làm giảm lương công chức hay không?

Lương công chức thay đổi thế nào nếu thực hiện cải cách tiền lương?

Tại Nghị quyết 27 có nêu: “Có quá nhiều loại phụ cấp, nhiều khoản thu nhập ngoài lương do nhiều cơ quan, nhiều cấp quyết định bằng các văn bản quy định khác nhau làm phát sinh những bất hợp lý, không thể hiện rõ thứ bậc hành chính trong hoạt động công vụ. Chưa phát huy được quyền, trách nhiệm người đứng đầu cơ quan, đơn vị trong việc đánh giá và trả lương, thưởng, gắn với năng suất lao động, chất lượng, hiệu quả công tác của cán bộ, công chức, viên chức, người lao động.”

Theo Nghị quyết 27, thiết kế cơ cấu tiền lương mới với cán bộ, công chức, viên chức sẽ gồm: Lương cơ bản (chiếm khoảng 70% tổng quỹ lương) và các khoản phụ cấp (chiếm khoảng 30% tổng quỹ lương).

Bổ sung tiền thưởng (quỹ tiền thưởng bằng khoảng 10% tổng quỹ tiền lương của năm, không bao gồm phụ cấp).

Đồng thời, thực hiện sắp xếp lại các chế độ phụ cấp hiện hành, bảo đảm tổng quỹ phụ cấp chiếm tối đa 30% tổng quỹ lương, cụ thể:

- Tiếp tục áp dụng phụ cấp kiêm nhiệm; phụ cấp thâm niên vượt khung; phụ cấp khu vực; phụ cấp trách nhiệm công việc; phụ cấp lưu động; phụ cấp phục vụ an ninh, quốc phòng và phụ cấp đặc thù đối với lực lượng vũ trang (quân đội, công an, cơ yếu).

- Gộp phụ cấp ưu đãi theo nghề, phụ cấp trách nhiệm theo nghề và phụ cấp độc hại, nguy hiểm (gọi chung là phụ cấp theo nghề) áp dụng đối với công chức, viên chức của những nghề, công việc có yếu tố điều kiện lao động cao hơn bình thường và có chính sách ưu đãi phù hợp của Nhà nước (giáo dục và đào tạo, y tế, toà án, kiểm sát, thi hành án dân sự, thanh tra, kiểm tra, kiểm toán, hải quan, kiểm lâm, quản lý thị trường,...). Gộp phụ cấp đặc biệt, phụ cấp thu hút và trợ cấp công tác lâu năm ở vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn thành phụ cấp công tác ở vùng đặc biệt khó khăn.

- Bãi bỏ phụ cấp thâm niên nghề (trừ quân đội, công an, cơ yếu để bảo đảm tương quan tiền lương với cán bộ, công chức); phụ cấp chức vụ lãnh đạo (do các chức danh lãnh đạo trong hệ thống chính trị thực hiện xếp lương chức vụ); phụ cấp công tác đảng, đoàn thể chính trị - xã hội; phụ cấp công vụ (do đã đưa vào trong mức lương cơ bản); phụ cấp độc hại, nguy hiểm (do đã đưa điều kiện lao động có yếu tố độc hại, nguy hiểm vào phụ cấp theo nghề).

- Quy định mới chế độ phụ cấp theo phân loại đơn vị hành chính đối với cấp xã, cấp huyện và cấp tỉnh.

- Thực hiện nhất quán khoán quỹ phụ cấp hằng tháng đối với người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã, ở thôn và tổ dân phố trên tỉ lệ chi thường xuyên của Uỷ ban nhân dân cấp xã; đồng thời, quy định số lượng tối đa những người hoạt động không chuyên trách theo từng loại hình cấp xã, thôn, tổ dân phố. Trên cơ sở đó, Uỷ ban nhân dân cấp xã trình Hội đồng nhân dân cùng cấp quy định cụ thể chức danh được hưởng phụ cấp theo hướng một chức danh có thể đảm nhiệm nhiều công việc nhưng phải bảo đảm chất lượng, hiệu quả công việc được giao.

Hiện nay, có khá nhiều loại phụ cấp khác nhau, được quy định tại các văn bản khác nhau khiến công chức khó có thể theo dõi được.

Như vậy, về cơ bản, chỉ bỏ phụ cấp thâm niên và phụ cấp công tác công tác đảng, đoàn thể chính trị - xã hội.

Dù bỏ những khoản phụ cấp này thì vẫn phải đảm bảo quỹ phụ cấp phải chiếm 30% so với tổng quỹ lương của công chức nên lương công chức sẽ không bị ảnh hưởng nhiều.

Khi xây dựng 5 bảng lương mới với số tiền cụ thể

Ngoài lo ngại lương công chức có giảm khi cải cách tiền lương từ phụ cấp thì còn có nhiều ý kiến cho rằng, lương công chức sẽ giảm từ việc xây dựng 05 bảng lương mới bằng số tiền cụ thể thay vì tính theo hệ số x mức lương cơ sở.

Tuy nhiên, với các lý do dưới đây, việc xây dựng 05 bảng lương mới cũng không làm giảm đi thu nhập của công chức:

- Căn cứ Nghị quyết 27, tinh thần về cải cách tiền lương của Bộ Chính trị là đảm bảo, dù có xây dựng lương mới bằng số tiền cụ thể cũng không làm giảm đi tiền lương của công chức. Theo đó, lương mới phải đảm bảo không thấp hơn tiền lương hiện hưởng.

- Mục tiêu của chính sách cải cách tiền lương đến năm 2025 là đảm bảo lương công chức thấp nhất phải cao hơn lương thấp nhất bình quân các vùng của khu vực doanh nghiệp và bằng hoặc cao hơn mức lương thấp nhất của vùng cao nhất trong khu vực doanh nghiệp khi đến năm 2030.

Khi bổ sung thêm tiền thưởng vào quỹ lương

Ngoài những lý do nêu trên để giải đáp chi vấn đề: Lương công chức có giảm khi cải cách tiền lương không thì theo Nghị quyết 27, Bộ Chính trị còn bổ sung thêm tiền thưởng vào tổng thu nhập của công chức.

Cụ thể, trong cơ cấu thu nhập của công chức sẽ được bổ sung thêm 10% tổng quỹ lương của năm, không bao gồm phụ cấp. Đây là khoản tiền được bổ sung thêm căn cứ vào năng suất làm việc, hiệu quả công việc… nhằm khích lệ công chức yên tâm công tác.

Từ các lý do trên, có thể thấy, cải cách tiền lương hoàn toàn không làm giảm lương công chức. Mặc dù có bãi bỏ 02 khoản phụ cấp nhưng đồng thời, vẫn đảm bảo tỷ lệ phần trăm phụ cấp là 30% trong tổng quỹ lương và bổ sung thêm tiền thưởng cũng như xây dựng bảng lương không “cào bằng”.

Do đó, thu nhập của công chức sắp tới sẽ thực sự thực chất theo đúng năng lực của từng đối tượng công chức khác nhau. Nếu cùng chức vụ, vị trí việc làm thì sẽ được hưởng lương bằng nhau…

5 bảng lương mới theo vị trí việc làm

1 bảng lương áp dụng với người giữ chức vụ lãnh đạo

Bảng lương này sẽ được xây dựng theo nguyên tắc:

- Mức lương chức vụ phải thể hiện thứ bậc; Giữ chức vụ lãnh đạo nào thì hưởng lương theo chức vụ đó, nếu giữ nhiều chức vụ thì hưởng lương chức vụ cao nhất

- Mức lương của người lãnh đạo cấp trên phải cao hơn mức lương của lãnh đạo cấp dưới

- Quy định một mức lương chức vụ cho mỗi loại chức vụ tương đương, không phân loại bộ, ngành, ban, ủy ban và tương đương ở trung ương; không phân biệt các chức danh lãnh đạo theo phân loại đơn vị hành chính ở địa phương.

- Việc phân biệt các chức vụ ở bộ, ngành, ban, ủy ban và tương đương ở trung ương và các chức danh lãnh đạo theo đơn vị hành chính ở địa phương được thực hiện bằng chế độ phụ cấp.

1 bảng lương chuyên môn, nghiệp vụ với người không giữ chức danh lãnh đạo

Cụ thể, xây dựng 01 bảng lương riêng theo ngạch công chức và chức danh nghề nghiệp viên chức.

Mỗi ngạch công chức, chức danh nghề nghiệp viên chức có các bậc lương theo nguyên tắc:

- Cùng mức độ phức tạp công việc thì mức lương như nhau; điều kiện lao động cao hơn bình thường và ưu đãi nghề thực hiện bằng chế độ phụ cấp theo nghề.

- Các nhóm ngạch và số bậc trong các ngạch công chức, chức danh nghề nghiệp viên chức hiện nay sẽ được sắp xếp lại nhằm khuyến khích công chức, viên chức nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ.

3 bảng lương đối với lực lượng vũ trang, gồm:

- 1 bảng lương sĩ quan quân đội, sĩ quan, hạ sĩ quan nghiệp vụ công an theo chức vụ, chức danh và cấp bậc quân hàm hoặc cấp hàm

- 1 bảng lương quân nhân chuyên nghiệp, chuyên môn kỹ thuật công an

- 1 bảng lương công nhân quốc phòng, công nhân công an (giữ tương quan tiền lương của lực lượng vũ trang so với công chức hành chính như hiện nay).

Tác giả: Thạch Thảo